هرمز، نگین زمین‌شناسی ایران

به گزارش می متالز، در سال‌های اخیر دسترسی بیشتر مردم ایران به اینترنت و فضای مجازی سبب رونق گردشگری داخلی در بسیاری از مناطقی که تا پیش از این ناشناخته بودند، شده است؛ مناطقی ازجمله جزیره هرمز که تصاویری از جاذبه‌های شگفت‌انگیزش در شبکه‌های مجازی دست به‌دست می‌شود و موجی از گردشگران را روانه این نگین زمین‌شناسی خلیج‌فارس می‌کند.
در سال‌های اخیر شناخته شدن این جزیره و نمایش زیبایی‌های خیره‌کننده آن در فضای مجازی و پرداختن رسانه‌های دیداری و شنیداری به این منطقه گردشگری سبب شد سفر مسافران و گردشگران در سال ۹۷ به این جزیره نسبت به سال گذشته ۱۸۰ درصد رشد یابد. پیش‌بینی بخشدار هرمز حکایت از آن دارد که این جزیره روزانه ۶ تا ۷ هزار مسافر ورودی داشته باشد. اگرچه رونق گردشگری در این جزیره به توسعه اقتصادی بومیان این منطقه نیز کمک می‌کند اما ورود خارج از ظرفیت تحمل گردشگران به این جزیره می‌تواند تاثیرات مخربی بر جاذبه‌هایی داشته باشد که گردشگری این منطقه بر آن استوار است.
در سال‌های اخیر، گوشی‌های هوشمند و اینترنت‌های همراه در ایران، جزیره کوچک هرمز را بیش از جزیره کیشی که سال‌هاست برای تبدیل شدن به یک منطقه آزاد تجاری و گردشگری اعتبار دریافت می‌کند، معروف کرده است. تصاویر موبایلی از مردم هرمز، لباس‌های سوزن‌دوزی شده، سواحلی از تخم‌های لاک‌پشت و خاک سرخ، کوه‌های رنگین هرمز و الهه نمک، فرش خاکی و موزه نادعلیان، کار خودش را بهتر از تبلیغات سیستماتیک دولتی برای جذب گردشگر داخلی انجام داده است.
به گفته سید مجدالدین حسینی، بخشدار هرمز، ورود مسافران و گردشگران در سال ۹۷ به جزیره هرمز در مقایسه با سال ۹۶ حدود ۱۸۰ درصد رشد داشت. به گفته او، در ۵ روز تعطیلی بهمن‌ ۹۷، ۲۸ هزار نفر به این جزیره سفر کردند.
همچنین در ۱۸ بهمن، ۸ هزار و ۳۶۱ نفر به جزیره هرمز سفر کردند که ۱.۸ برابر جمعیت این جزیره ۶ هزار نفری است. ورود این تعداد گردشگر فقط در روزهایی از سال رکود بزرگی برای هرمز به شمار می‌رود که شاید کمتر شهری تجربه آن را داشته باشد؛ تجربه‌ای که نوروز ۹۸ متفاوت‌تر از سال ۹۷ بود. به گفته بخشدار هرمز، در نوروز نزدیک به ۶ تا ۷ هزار نفر از این جزیره بازدید کردند.
رشد صعودی گردشگری در هرمز البته اگرچه تا اندازه‌ای به سود مردم این منطقه است و آنها را از رکود اقتصادی نجات خواهد داد اما این جزیره را با مشکلاتی روبه‌رو خواهد کرد. نخستین مشکل، اسکان و تامین غذای گردشگران است. اگرچه بخشدار هرمز اعلام کرد که هیچ کمبودی در اسکان و تامین مواد غذایی گردشگران وجود نداشته اما از ساخت و بهره‌برداری از هتل و مراکز اقامتی در این جزیره خبر داده است.
به گفته او، برای پوشش مسافران نوروز ۹۸ پیش‌بینی شده بود که ۷۰ محل بومگردی، تجهیز و آماده و یک هتل ۳ ستاره با ظرفیت اسکان ۶ نفر در فاز اول و ۹۰ نفر در فاز دوم بهره‌برداری، پیش از تعطیلات به مجموعه‌های اقامتی این جزیره اضافه می‌شود. علاوه بر این در ۲ بوستان جزیره و ۲ محدوده ساحلی هرمز، فضایی برای اسکان و برپا کردن گروه‌های مسافرتی آماده شد که امکان اسکان نزدیک به ۸۰۰ نفر را داشت. ۱۰۰ تخته چادر هلال احمر هر کدام به ظرفیت ۱۶ نفر برای مواقع اضطراری تهیه شد و ستاد اسکان به همراه ۳ مدرسه و سالن‌های ورزشی در جزیره نیز برای استقرار مسافران آماده شدند.
ساخت و بهره‌برداری هتل‌ها اگرچه یکی از زیرساخت‌های اصلی گردشگری در هر منطقه و قطب گردشگری است اما ساخت بی‌ضابطه و قارچ‌گونه آنها می‌تواند برای بافت سنتی جزیره و حتی جاذبه‌های طبیعی این منطقه خطرآفرین باشد. گرچه روند هتل‌سازی در جزیره هرمز تا امروز نگران‌کننده نبوده اما افزایش گردشگران ورودی و نیاز به اسکان آنها ممکن است روند ساخت‌وسازها در این جزیره را افزایش دهد و سرنوشت جزیره هرمز را به سرنوشت دیگر مناطق گردشگری ایران نزدیک کند، در ضمن روند ویلاسازی و تجاری شدن زمین‌ها در این جزیره را افزایش می‌دهد و به نابودی منابع طبیعی این جزیره می‌انجامد.
خاک منحصربه‌فرد جزیره هرمز که توجه گردشگران را به خود جلب کرده، یکی از عناصر ارزشمند این جزیره است که در خطر قرار دارد. فروش خاک این جزیره به عنوان صنایع دستی و گاه به عنوان یک کالای تزئینی در صفحات اینستاگرامی برخی افراد کاسبکار و برخی شرکت‌ها در سال‌های اخیر، توجه بسیاری از فعالان محیط‌زیست را جلب کرده است.
گرچه پیش از این خبر قاچاق خاک این جزیره به کشورهای عربی جنجال بسیاری فراهم کرده بود اما آسیبی که از ورود گردشگران و به سوغات بردن خاک این جزیره وارد می‌شود کمتر از قاچاق نخواهد بود. یکی از فعالان اینستاگرام که با فالوورهای فیک، راهی نیز به حوزه گردشگری باز کرده، این بار در پروژه کاسبکارانه با خاک سواحل نقره‌ای جزیره هرمز ساعت‌هایی برای فروش ساخته و در صفحه خود آنها را تبلیغ می‌کند. همچنین به تازگی یک کلینیک سلامت در شهرک غرب تهران در صفحه اینستاگرام خود تصاویری از راه رفتن روی ماسه‌های نقره‌ای منتشر کرده است. این اتفاق با واکنش شدید فعالان محیط‌زیست و گردشگری روبه‌رو شده است. با این حال بخشدار هرمز معتقد است حتی یک گرم از خاک سرخ معدن هرمز صادر نشده و هیچ برداشتی برای فروش انجام نمی‌شود. او گفته: خاک‌هایی که به عنوان هنر و صنایع دستی این جزیره در حال فروش است، به اندازه‌ای نیست که آسیب برساند. اگر بتوان جامعه محلی را توانمند کرد می‌توان این بخش را سامان داد. فارغ از مشکلات زیست‌محیطی ورود خارج از ظرفیت گردشگران به جزیره هرمز، گردشگرها می‌توانند مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز برای مردمان این مناطق به وجود آورند؛ مشکلاتی که از تمایز در فرهنگ گردشگران و مردمان بومی این مناطق به وجود می‌آیند و می‌توانند بخشی از فرهنگ موجود را به فرهنگ بومی منتقل کرده یا بخشی از فرهنگ بومی را خدشه‌دار کنند. با این حال بخشدار هرمز اعلام کرده که گردشگری در هرمز براساس طرح جامع توسعه پایدار است؛ طرحی که با در نظر گرفتن همه اصول در حال اجراست. علاوه بر این برای آموزش و توانمندسازی بومی‌ها با همراهی بنیاد برکت، کلاس‌های آموزش اجتماعی، صنایع دستی و راهنمای گردشگری در حال برگزاری است. در کنار آن کمیته امداد با دفتر امام جمعه بندرعباس هماهنگ کرده که برای مردم و راهنماهای گردشگری ساکن در این منطقه کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی را برگزار کند. محیط‌زیست نیز در اجرای همه برنامه‌های گردشگری همراه است. هرمز اما تنها منطقه‌ای نیست که مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. مناطق بسیاری از ایران به وسیله تصاویر موبایلی و شبکه‌های مجازی به عنوان مناطق گردشگری ویژه در ایران شناخته شده‌اند که اگرچه سود بسیاری نصیب مردم منطقه کرده‌اند اما برای خوشحال بودن از ورود بدون کنترل و بیش از ظرفیت گردشگر به منطقه می‌توانند پیامدهای زیست‌محیطی و فرهنگی بسیاری داشته باشند.