نگرانی بازار نفت از ناآرامی‌ها در لیبی

به گزارش می متالز، لیبی در آستانه درگیری نظامی است، زیرا خلیفه حفتر، رهبر نیروهای شرق لیبی، رویارویی کامل با دولت وفاق ملی این کشور به رهبری فایز السراج را آغاز کرده است.

نیروهای حفتر پس از عملیات طولانی نظامی در شرق و جنوب لیبی، در قالب ارتش ملی لیبی گردهم آمده‌اند و اکنون به سوی طرابلس، پایتخت پیشین لیبی، حرکت می‌کنند. ارتش ملی لیبی ماه‌ها موفقیت پس از موفقیت را پشت سر گذاشته و گروه‌های تروریستی در مناطق دورافتاده لیبی را نابود کرده و کنترل بیشتر میدان‌های نفت و گاز لیبی را به دست گرفته است.

حفتر مدت‌ها برای این رویارویی نهایی در طرابلس آماده می‌شده است.

حفتر با برخورداری از حمایت چند کشور عربی، از جمله مصر و امارات و همچنین با پشتیبانی ضمنی روسیه، هفته گذشته دستور تصرف طرابلس را صادر کرد. نیروهای ارتش ملی لیبی چند شهر در اطراف طرابلس را تصرف و این شهر را محاصره کرده‌اند.

جامعه بین‌المللی به رهبری سازمان ملل متحد، به شدت تلاش می‌کند خطر رویارویی نظامی میان دو طرف را مهار کند و انتخابات مقرر در لیبی، اکنون لغو شده است. فرانسه، ایتالیا، انگلستان و حتی روسیه اعلام کرده‌اند که گزینه نظامی  برای  حل بحران لیبی قابل قبول نیست. السراج نیز که از حمایت رسمی سازمان ملل و کشورهای غربی برخوردار است، تنها می‌تواند روی کمک نظامی نیروهای مسلح در شهر مصراته و کمک ترکیه و قطر حساب کند.

به نظر می‌رسد حفتر توجه چندانی به درخواست‌های سازمان ملل ندارد و نیروهای ارتش ملی لیبی در نزدیکی طرابلس، برای یک حمله کامل آماده می‌شوند.

ممکن است در روزهای آینده، سرنوشت لیبی مشخص شود. با در نظر گرفتن وضعیت کلی، به نظر می‌رسد حفتر می‌تواند با قدرت نظامی طرابلس را تصرف کند، اما همچنان مشخص نیست که پس از این عملیات چه اتفاقی روی می‌دهد. نقش حفتر به عنوان رهبر احتمالی لیبی، به توافق او با قبایل و دیگر افراد قدرتمند در لیبی بستگی خواهد داشت. با توجه به این مسئله و همچنین کنفرانس برنامه‌ریزی شده سازمان ملل متحد برای تصمیم‌گیری درباره برگزاری انتخابات در لیبی، حفتر از نیروهای خود خواسته است بدون استفاده از قدرت نظامی طرابلس را تصرف کنند.

در هفته‌های گذشته، ارتش ملی لیبی زیرساخت‌های اصلی نفت و گاز و پایانه‌های نفتی این کشور را تصرف کرده و نیروهایی را به جنوب اعزام کرده تا بازمانده‌های داعش و القاعده و همچنین نیروهای خارجی و قاچاقچیان را نابود کنند. حفتر با به دست گرفتن کنترل منبع اصلی درآمد لیبی، هم توجه دولت‌ها و سرمایه‌گذاران بین‌المللی را جلب کرده و هم اکنون می‌تواند با پرداخت پول، وفاداری و خدمات قبایل و گروه‌های مسلح بیشتری را به دست بیاورد.

جذابیت روز افزون ارتش ملی لیبی، هم‌اکنون حمایت‌ها از دولت وفاق ملی لیبی را در اطراف لیبی کاهش داده است، اما دولت وفاق ملی همچنان کنترل خود را بر طرابلس و مصراته حفظ کرده است.

با این همه، جنگ داخلی احتمالی در لیبی، تنها از تنش میان ارتش ملی و دولت وفاق ملی لیبی ناشی نمی‌شود. لیبی پس از سقوط سرهنگ معمر قذافی، دیکتاتور پیشین این کشور، به مجموعه‌ای خطرناک از بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی بدل شده است و همه آنها خود را برای سهم گرفتن از نفت و گاز لیبی در آینده، آماده کرده‌اند.

ژنرال حفتر برای دستیابی به موقعیت برتر در این بازی تاج و تخت، به زمان زیادی نیاز داشت؛ وی موفق شد حمایت چشمگیر اقتصادی و نظامی مصر، امارات و لیبی را به دست بیاورد. اکنون شرکت‌ها و دولت‌های عرب، روس و اروپایی در حال بررسی گزینه‌ها و تصمیم‌گیری درباره این هستند که چطور می‌توانند موضع‌گیری بهتری در جنگ قدرت در لیبی داشته باشند.

دولت السراج همچنان از حمایت سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و برخی کشورهای غربی برخوردار است. با این حال، بدون حمایت قوی ترکیه و قطر، طرابلس تا کنون شکست خورده بود. جنگ داخلی لیبی، چهره دیگری از درگیری اتحاد عربستان، مصر و امارات از یک سو و قطر و ترکیه از سوی دیگر است.

یکی از عوامل غیرقابل پیش‌بینی در این درگیری، روسیه است. اگرچه روسیه به‌طور آشکار به حفتر تمایل نشان داده است و حفتر بارها به روسیه سفر کرده است، بیانیه‌های رسمی دولت روسیه از یک راه حل دیپلماتیک حمایت می‌کند. دمیتری پسکوف، سخنگوی نهاد ریاست جمهوری روسیه، تأکید کرده است که مهم‌ترین چیز این است که عملیات نظامی در لیبی، منجر به خونریزی نشود. موضع‌گیری رسمی دیگر حامی حفتر، یعنی امارات، نیز این است که «خودداری نشان داده شود».

اکنون مشخص نیست که حفتر چه راهبردی در پیش خواهد گرفت، درگیری کامل و طولانی با دولت وفاق ملی در طرابلس بعید است. اگر جنگ طولانی شود، حمایت‌های کنونی از ارتش ملی لیبی متزلزل خواهد شد.

اگرچه حفتر کنترل تقریبا همه تأسیسات نفت و گاز لیبی را در اختیار دارد، همچنان کنترل شرکت ملی نفت لیبی و بانک مرکزی این کشور را  که درآمدهای نفتی را دریافت می‌کنند، در اختیار ندارد. یک عامل دیگر هم این است که درگیری طولانی، نیروهای حفتر را خسته و او را در برابر رقیبان احتمالی در شرق لیبی، آسیب‌پذیر می‌کند.

شرایط لیبی، فارغ از نتیجه آن، شرایط را برای افزایش قیمت در بازار نفت فراهم می‌کند. در صورت درگیری نظامی که می‌تواند به مناطق نفتی تحت کنترل ارتش ملی لیبی نیز کشیده شود، مجموع ظرفیت تولید و صادرات نفت این کشور آسیب می‌بیند. اگر عرضه نفت لیبی باز هم کاهش یابد، راهبرد کاهش تولید نفت اوپک کامیابی بیشتری خواهد داشت. با توجه به اینکه رشد تقاضای جهانی نفت ادامه دارد، اختلال در عرضه نفت تأثیر افزایشی چشمگیری برای قیمت‌ها خواهد داشت. حفتر دوباره بازار نفت را نگران کرده است.

با نگاه به بحران احتمالی در الجزایر که همسایه لیبی است، می‌توان استدلال کرد که پیروزی حفتر در لیبی می‌تواند یک نعمت پنهان برای بازار نفت باشد. قدرت گرفتن یک رهبر قوی در لیبی پس از پنج سال بحران، به احتمال زیاد عرضه نفت این کشور را تثبیت و بازارها را آرام می‌کند.