تشویق معدن‌کاری سبز

به گزارش می‌متالز، از نظر بنده این شیوه تفکر شامل یک دستورالعمل و روش مشخص و واحد نیست، اما این موضوع باعث می‌شود معدن‌کاری با حداقل آسیب و خسارت و تخریب به محیط‌ زیست و با اجرای یکسری الزامات برای حفظ محیط‌ زیست همراه باشد؛ در واقع معدن‌کاری سبز بیشتر یک ایده و روش نوین است که باید به معدن‌کاران آموزش داده شود و به‌نوعی ابلاغ شود. براساس این شیوه تفکر حفظ محیط‌ زیست در فعالیتی که لاجرم و در اصل از نظر محیط‌ زیستی مخرب است، مورد تاکید قرار می‌گیرد. این شیوه تفکر دوستدار محیط‌ زیست است و حداقل آسیب را به‌دنبال دارد. در معدن‌کاری قرار است فعالیت اکتشافی صورت بگیرد که منجر به گواهی کشف و پروانه بهره برداری معدن شود و بعد از آن بهره برداری از معدن که همراه با استخراج ماده‌معدنی از دل کوه و حمل آن به‌کارخانه فرآوری و استحصال مواد فلزی و غیرفلزی از این ماده‌معدنی است انجام شود، این فرآیند در معدن‌کاری سبز، همراه با اجرای ملاحظات محیط‌ زیستی است.

این ملاحظات باعث افزایش کیفیت و کمیت ماده‌معدنی و افزایش تولید یا صادرات نمی‌شود، ولی آسیب کمتری به محیط‌ زیست وارد می‌کند. واقعیت این است که تغییر در محیط‌ زیست در مناطقی که معادن در آنجا قرار دارد، به‌نوعی اجتناب‌ناپذیر است، چراکه فعالیت معدنی همراه با کند و کاو و... است و ماده‌معدنی باید از دل کوه استخراج شود و طی یکسری عملیات فرآوری، ماده‌فلزی و غیرفلزی مورد‌نیاز بخش صنعت از آن استحصال شود. معدن‌کاری سبز به‌دنبال این است راهکار‌هایی ارائه دهد که این فرآیند با حداقل تغییر محیط‌ زیست که بالاجبار و اساسا در ذات معدن‌کاری وجود دارد، همراه باشد؛ در واقع تفکر معدن‌کاری سبز با یکسری راهکار‌ها و الزاماتی که آموزش می‌دهد این تغییر محیط طبیعی را به حداقل می‌رساند. در معدن‌کاری سبز قرار است آشتی با محیط‌ زیست صورت بگیرد. در حال‌حاضر هم بخش معدن و هم بخش محیط‌ زیست قوانین و مقررات خودش را دارد. بخش معدن تامین کننده مواد اولیه صنعت کشور است و قاعدتا از قانون معادن در این بخش تبعیت می‌شود. در قانون محیط‌ زیست هم ملاحظات سختگیرانه‌ای نسبت به هرگونه عملیاتی که منجر به تغییر محیط شود، وجود دارد؛ در واقع به‌نظر می‌رسد در این دو بخش قوانین و تفکر مشترک وجود ندارد. یکی از پیشنهادات در این زمینه این است که معدن‌کاران و فعالان محیط‌ زیست در کنار هم با دیدگاه حل مساله که تغییر محیط طبیعی است، ملاحظات و دستورالعمل‌ها و راهکار‌هایی را به معدن‌کاران درخصوص حفظ محیط‌ زیست و همکاران محیط‌ زیست درخصوص قوانین و قواعد معدن‌کاری آموزش دهند و ابلاغ کنند.

فعالان معدنی با رعایت این اصول، معدن‌کاری را با حداقل تغییر محیط طبیعی پیش ببرند، چراکه این یک واقعیت است که محیط طبیعی و محیط‌ زیست متعلق به همه مردم ایران است و باید تلاش کنیم این ملاحظات را در معدن‌کاری درنظر داشته باشیم. براساس تبصره‌پنج ماده‌۱۴ قانون معادن، ۲۰‌درصد تخفیف حقوق دولتی برای انجام فعالیت‌های دانش‌بنیان، فعالیت‌های اکتشاف و راه حل‌های نوین که همراه با حفظ محیط‌ زیست و... باشد درنظر گرفته شده که به‌نوعی مشوق است. در این ماده به‌صراحت عنوان‌شده اگر حفظ محیط‌ زیست در دستور کار معدن‌کاران قرار بگیرد، ۲۰‌درصد از حقوق دولتی با تایید شورای‌عالی معادن تخفیف داده می‌شود. این ظرفیتی است که در قانون گذاشته شده و مشوقی است که به معدن‌کاران می‌گوید؛ اگر هرگونه فعالیتی را که منجر به حفظ محیط‌ زیست شود در معادن اجرا کنند، ۲۰‌درصد از حقوق دولتی تخفیف داده می‌شود. این مشوق در قانون معادن دیده شده‌است، اما اجرایی‌شدن آن نیاز به برنامه ریزی دارد. در حال‌حاضر کمتر شنیده شده که این ظرفیت اجرایی شود. پیشنهادی که می‌توان ارائه داد این است که سازوکاری در کمیته یا کمیسیون مشترکی در بخش صنعت و صنایع معدنی با همکاری مسوولان محیط‌ زیست تعریف شود که معدن‌کاران به سمت معدن‌کاری سبز بروند و از این ظرفیت قانونی معادن نیز استفاده شود.

دکتر کورش شعبانی/ نایب‌رئیس انجمن ملی مس

منبع: دنیای اقتصاد