زیرساخت تولید فولاد جلوتر از زیرساخت تامین مواد اولیه

به گزارش می‌متالز، بهرام سبحانی در پنلی تخصصی با عنوان تامین پایدار سنگ آهن در توسعه صنعت فولاد کشور گفت: انجمن تولیدکنندگان در سال ۷۰ که فولاد مبارکه کار خود را آغاز کرد تا امروز که فولاد خوزستان فعالیت می‌کند و انواع محصولات فولادی را تولید و صادر می‌کنیم به نظر می‌رسد که رشد بسیار خوبی داشته، اما وقتی به ظرفیت‌های موجود نگاه می‌کنیم می‌بینیم مشکلاتی در بخش معدن و صنایع معدنی وجود دارد.

وی با تأکید بر اینکه چالش کنونی تولیدکنندگان فولادی مربوط به مواد اولیه نیست، افزود: معادن، گاز، برق و بازار ازجمله چالش‌های این صنعت به شمار می‌آید که اگر حل شوند بقیه مشکلات برطرف خواهد شد. وی با اشاره به وابستگی معدن و فولاد به یکدیگر خاطرنشان کرد: در زمان راه‌اندازی فولاد خوزستان با مشکل تأمین سنگ آهن روبه‌رو شدند بنابراین راه‌اندازی معادن چادرملو و گل گهر و سپس سنگان در دستور کار قرار گرفت که نشان‌دهنده وابستگی این دو بخش به یکدیگر است.

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور درباره مشکلات این صنعت گفت: همان‌گونه که آمار نشان می‌دهد ظرفیت رسمی تولید فولاد کشور ۵۰ میلیون تن است، اما تولید ما به ۳۰ میلیون می‌رسد مانع افزایش ظرفیت مربوط به تأمین سنگ آهن نیست بلکه اکنون محدودیت‌ها و قطعی‌های گاز است که در تابستان نیز با قطعی برق روبه‌رو هستیم.

وی ادامه داد: بر اساس دورنمایی که مسوولان ارائه می‌دهند به نظر می‌رسد که هرسال این محدودیت‌ها افزایش یابد که مانع از پیشرفت می‌شود، زیرا یکی دو دهه قبل یعنی زمان تدوین سند ۲۰ ساله افق ۱۴۰۴ ظرفیت توسعه فولاد ۵۵ میلیون در نظر گرفته شد و فعالان صنعت فولاد به‌سرعت برای این افزایش ظرفیت تلاش کردند و امروز نزدیک به ۵۰ میلیون تن ظرفیت را ایجادشده است.

سبحانی پیش‌بینی کرد تا دو سال آینده و با بهره‌برداری از طرح‌های در دست اجرا ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در کشور محقق شود. گفت: این در حالی است که دیگر بخش‌های کشور همراه با صنعت فولاد توسعه نیافت ازجمله نیروگاه‌های برق و خطوط ریلی بنابراین امروز فولاد مبارکه پس از سرمایه‌گذاری زیاد در معادن سنگان خراسان در پنج میلیون تن سنگ آهن و گندله، کمبود گندله ندارد، ولی زیرساخت‌ها متناسب با رشد تولید فولاد رشد نکرده است و این بزرگ‌ترین معضل صنعت به شمار می‌آید. وی تصریح کرد: اگر فولاد ظرفیت‌های موجود را کاهش دهد نگرانی‌ها درباره زیرساخت‌ها برطرف می‌شود، اما این مانع انجام اقدامات لازم در بخش معدن نخواهد بود ازجمله فنّاوری فرآوری سنگ‌ها که در بخش قابل‌توجهی از معادن اجرا می‌شود، اما برای رفع این مشکل می‌توان به وزارتخانه اعلام کرد این فرایند وجود ندارد و لازم است صادرات انجام دهیم، اما راه دیگر تبدیل آن‌ها به مواد قابل‌استفاده در داخل است. وی باز گذاشتن دست سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای گره‌گشایی از مشکلات را ضروری بیان کرد و افزود: به‌عنوان‌مثال برای تولید برق وزارت نیرو مجوز احداث نیروگاه صادر می‌کند درحالی‌که این وزارتخانه مسوول تأمین برق است، اما به فولادسازی اعلام می‌کند ظرفیت تأمین برق آن‌ها را ندارد و باید بین سرمایه‌گذاری در این بخش یا تعطیلی و هدر دادن سرمایه‌گذاری عظیمی که صورت گرفته یکی را انتخاب کنند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور ساخت نیروگاه در صنایع فولاد را انتخاب بین بد و بدتر توصیف کرد و گفت: این‌یک انتخاب درست نیست، زیرا وزارت نیرو موظف به تأمین برق است و اگر اعتبار لازم را در اختیار ندارد با اعلام فراخوان می‌تواند سرمایه‌گذاران را برای ساخت نیروگاه جذب کند، امکانات، زیرساخت و تضمین خرید در اختیار آن‌ها قرار دهد تا سرمایه‌گذار حاضر به فعالیت در این بخش شود. وی با اشاره به سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیون تنی برداشت از معدن سنگان خاطرنشان کرد: کار‌های انجام‌شده در این معدن علمی نیست، زیرا با پیش‌فرض سرمایه‌گذاری ایمیدرو برای آن ظرفیت تعیین‌شده درحالی‌که ایمیدرو ظرفیت این سرمایه‌گذاری بزرگ برای این حجم استخراج را ندارد راهکار این است که معدن سنگان کنسرسیوم شود و سرمایه‌گذاران معدن آن را کامل تحویل بگیرند و به شکل علمی برداشت کنند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور این محدودیت‌ها را در کنار صدور بی‌رویه جواز تأسیس از سوی وزارت صمت نگران‌کننده بیان کرد و ادامه داد: در شرایطی که ۴۰ تا ۵۰ میلیون تن ظرفیت فولادسازی وجود دارد که ۱۰ میلیون تن آن یعنی ۱۰ درصد به دلیل گاز و برق برای واحد‌های جدید قابل بهره‌برداری نیست، ۱۰۰ میلیون تن مجوز برداشت و ۱۴۰ میلیون تن مجوز احداث کارخانه فولادسازی صادرشده است.

اضافه شدن هر تن تولید به زنجیره فولاد فقط جای محصولات قبلی را تنگ‌تر می‌کند

همچنین مهرداد اکبریان رئیس انجمن صادرکنندگان سنگ آهن یکی از بالاترین میزان رشد و توسعه کشور را مربوط به فولاد دانست و گفت: میزان تولید به ۳۰ تا ۴۰ برابر اول انقلاب رسیده، اما اکنون می‌گویم هر یک‌تن ظرفیت تولید فولاد که وارد زنجیره می‌شود فقط جا را برای یک‌تن قبلی تنگ‌تر می‌کند.

مهرداد اکبریان به‌عنوان دیگر سخنران پنل تامین پایدار سنگ آهن در توسعه صنعت فولاد کشور گفت این موضوع ساده‌ای است که تا وقتی خواسته‌های ما با داشته‌ها تناسب نداشته باشد، هر کاری بخواهیم انجام دهیم اشتباه است و در میان راه به مشکل برمی‌خوریم به‌ناچار از افراد مختلف دنبال راه‌حل می‌گردیم. او در این نشست که پیش از آغاز رسمی نمایشگاه تخصصی زنجیره تامین معدن، سیمان، فولاد، راه‌سازی و ماشین‌آلات برگزار شد گفت: توسعه صنعت فولاد را یک خواسته درازمدت در اقتصاد کشور عنوان کرد و یادآور شد: پار‌ها درباره موضوع کسری سنگ آهن موردنیاز این صنعت از ما سوال شده و توضیح دادیم که نگران کسری سنگ آهن دست‌کم در کوتاه‌مدت نیستیم.

رئیس انجمن صادرکنندگان سنگ آهن ادامه داد: اگر درباره بلندمدت کشور صحبت کنیم و بخواهیم تولید فولاد را به یکی از حرفه‌های کلان در کشور تبدیل کنیم و ۵۵ تا ۷۵ و حتی ۱۰۵ میلیون فولاد تولید کنیم این موضوع باید موردتوجه قرار گیرد که ظرفیت سنگ آهن جوابگوی این تولید نخواهد بود. وی برآورد ذخیره سه و نیم میلیارد تنی سنگ آهن کشور را دقیق ندانست و افزود: آمار‌های یک و نیم تا سه میلیارد تنی از این ذخیره چندان درست و قابل‌اطمینان نیست، زیرا معتقدیم که با توجه به اطلاعات سال‌های گذشته اگر صنایع معدنی دیگر را در نظر بگیریم همچنین صنایع معدنی را مجهز و به‌روزتر و قیمت‌ها را از حالت دستوری خارج کنیم تا سنگ آهن و مواد معدنی به قیمت واقعی عرضه شود، این رقم به‌راحتی تا پنج میلیارد تن هم در داخل کشور قابلیت شمارش دارد.

اکبریان با اشاره به روند آغاز روند برداشت از معادن یادآور شد: بهره‌برداری از معدن، پروژه‌ای است که باید مدتی هزینه کرد و پای ریسک آن ایستاد تا یک معدن آماده برداشت شود برخلاف اعتمادی که در بخش صنعت وجود دارد و با آماده‌سازی فونداسیون، سوله و ماشین‌آلات انتظار سودآوری از سازه می‌رود بنابراین افراد موفق در بخش معدن معرفی می‌شوند، اما آمار سرمایه‌گذارانی که در این بخش گرفتار شدند در هیچ کجا اعلام نمی‌شود. وی کمترین انتظار فعالان بخش معدن را خریداری محصولات به قیمت واقعی بیان کرد و گفت: اگر نتوانیم این کار را انجام دهیم چرا اصرار داریم توسعه در بخش معدن اتفاق بیفتد؟ پیش‌بینی توسعه ۱۴ درصدی در بخش معدن عدد بزرگی است، زیرا اکنون فعالان بخش معدن با مشکل سرمایه، ماشین‌آلات، بخشنامه‌ها و بازار روبه‌رو هستند.

رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن با اشاره به هشدار خطر کوچک شدن بازار برای زنجیره فولاد در سال‌های اخیر تاکید کرد: تشکل‌های انجمن سنگ آهن و فولاد پار‌ها خطر کوچک شدن بازار را برای زنجیره فولاد اعلام کردند، اما کسی باور نکرد و کسانی که تصور می‌کردند عراق، سوریه و افغانستان خریداران فولاد تولید کشور ما خواهند بود یا سرانه مصرف داخلی به ۴۰۰ کیلوگرم در سال می‌رسد، دچار اشتباه بودند، زیرا این آمار محقق نشد. وی با اشاره به اقدامات قابل‌توجهی که در توسعه صنعت فولاد رخ‌داده است، گفت: توسعه و اتفاقات خوب فولاد را می‌توان به‌عنوان یکی از بهترین اقدامات مطرح کرد، زیرا یکی از بالاترین میزان رشد و توسعه کشور در فولاد اتفاق افتاده و میزان تولید به ۳۰ تا ۴۰ برابر اول انقلاب رسیده است.

اکبریان ادامه داد: در سوی دیگر موضوع باید این نکته نیز مطرح شود که اضافه شدن هر یک‌تن تولید به زنجیره فولاد باعث افتخار ما است، اما اکنون می‌گویم هر یک‌تن ظرفیت تولید فولاد که وارد زنجیره می‌شود فقط جا را برای یک‌تن قبلی تنگ می‌کند.

وی با اشاره به تنگنا‌های تأمین انرژی، موارد اولیه و بازار تصریح کرد: بااین‌وجود مسیر توسعه این صنعت را با شدت پیش می‌رویم و در حال تخریب صنعتی هستیم که خودمان آن را ساخته‌ایم.

وی چالش‌های صنعت فولاد را به زیان شرکت‌ها و صنایعی دانست که به دلیل کوچک بودن یا استفاده نکردن از فناوری‌های روز دنیا در معرض شکست قرار خواهند گرفت و افزود: در زمینه صادرات امروز گندله روی زمین‌مانده است، درحالی‌که اگر این محصول شش ماه روی زمین بماند کیفیت خروج از کارخانه را ندارد و نابود می‌شود، با توجه به محدودیت‌های بازار داخلی برای جذب این محصول و تولید آهن اسفنجی، سال گذشته گندله موجود در انباز‌ها صادر شد و این همان اتفاقی است که ممکن است تا یکی دو سال آینده بر سر محصولات دیگر ازجمله آهن اسفنجی بیاید.

منبع: دنیای اقتصاد