لزوم تغییر در استراتژی صنعت سیمان

به گزارش می متالز، یادداشت – آرش فرهادی/ کارشناس اقتصادی – صنعت سیمان با ۹۰سال سابقه یکی از قدیمی‌ترین صنایع در تاریخ یک سده توسعه صنعتی ایران به شمار می‌آید. سیمان در کنار فولاد جزو عناصر لازم برای توسعه یافتگی زیرساخت‌های یک کشور ازجمله ساختمان‌ها، سدها و جاده‌هاست. صنعتی که از حیث پراکندگی، پتانسیل اشتغال‌زایی مناسبی داشته و می‌تواند به‌عنوان یک وزنه تولید محصولات غیرنفتی در اقتصاد خودنمایی کند.
با توجه به شرایط پیش آمده در کشور به‌ویژه پس از وقوع حوادث تلخ غیرمترقبه اخیر، دولت باید نقش مصرفی کالای مهم سیمان را در ساخت و تقویت زیرساخت‌های کشور بیشتر مورد توجه قرار دهد. از جمله: با توجه به سیلاب‌های ماه‌های اخیر در استان خوزستان و سیلاب‌های اخیر در استان‌های گلستان، مازندران و خراسان شمالی، طرح‌های مهار آب رودخانه‌ها باید جزو اولویت‌های دولت قرار گیرد. ازجمله احداث سد بختیاری در بالادست سد دز و احداث سد و پروژه‌های مهار آب در ۳ استان گلستان، مازندران و خراسان شمالی.

استفاده بیشتر از سازه‌های بتنی در زیر‌سازی‌ جاده‌ها و بهره مندی از تکنولوژی استفاده از سیمان به جای آسفالت در جاده‌ها.

گرانی قیر و بی‌دوام بودن آن در برابر سرما و گرما در شرایط اقلیمی مناطق مختلف باعث شده تا برخی از کشورها برای راهسازی رویه بتنی را به رویه آسفالتی ترجیح دهند. تجربه موفق این کشورها در توسعه جاده‌ها با رویه بتنی باعث شد تا این روش جدید راهسازی فراگیر شود. در کشور ما هم اخیرا با توجه به افزایش قیمت قیر و افزایش هزینه‌های نگهداری جاده‌ها ناشی از مقاومت پایین جاده‌های آسفالته در برابر شرایط جوی و تولید مازاد سیمان بحث راهسازی با رویه بتنی باید به‌طور جدی اجرا شود.

برای ساخت هرکیلومتر راه اصلی به ۱۵۰ تن قیر و برای ساخت هر کیلومتر بزرگراه به ۳۰۰تن و هر کیلومتر آزادراه ۴۰۰تن قیر نیاز است؛ حال اینکه قیمت قیر در ایران در چند سال گذشته به‌شدت افزایش یافته و هر سال هم سهم پرو‍ژه‌های عمرانی از قیر رایگان دولتی کمتر می‌شود.

در این شرایط استفاده بیشتر از رویه‌های بتنی به جای آسفالت علاوه بر مزایای فوق، امکان صادرات بیشتر برای قیر را فراهم خواهد کرد که سبب ارزآوری بیشتری خواهد شد و از طرف دیگر ظرفیت مازاد سیمان کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت. با عنایت به موارد گفته شده و درحالی‌که برای احداث کارخانه‌های سیمان فعال ۱۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری صورت گرفته، استفاده از این ظرفیت بالفعل و با اهمیت در امر توسعه زیر ساخت‌ها کمتر مورد توجه قرارگرفته و در نتیجه به مشکلات این شرکت‌های مهم در امر توسعه هم بی‌توجهی شده است. با اینکه این صنعت در اواسط دهه ۱۳۸۰ حجم عمده‌ای از ارزش بورس تهران را شامل می‌شده ولی هم‌اکنون ارزش کل شرکت‌های سیمانی بورس ۷۰۰۰ میلیارد تومان است، یعنی نیم میلیارد دلار، که کمتر از نصف ارزش بازار یک شرکت سنگ آهنی یا فلزی یا پتروشیمی است. لذا در کنار استفاده از ظرفیت خالی سیمان در امر توسعه و بالاخص در طرح‌های مهار آب و جاده‌سازی‌، اصلاح قیمت سیمان نیز ضروری است.

قیمت جهانی هر تن سیمان ۷۰ دلار، معادل هر تن ۶۰۰ هزار تومان است؛ درحالی‌که قیمت این محصول در ایران هر تن سیمان ۱۳۰ هزار تومان (هر پاکت سیمان ۶۵۰۰ تومان) است. در مقابل قیمت هر تن کود گاوی ۴۰۰ هزار تومان است. بنابراین با توجه به هزینه‌های بالای تولید سیمان ازجمله انرژی، مواد معدنی و… انتظار می‌رود دولت با همکاری شرکت‌های سیمانی و انجمن سیمان، قیمت این محصول استراتژیک را نیز اصلاح و به قیمت‌های واقعی خود برساند.