افت مصرف مس در صنعت ساختمان به‌دنبال رکود ساخت و ساز

به گزارش می متالز، با توجه به این امر که صنعت ساختمان تنها مصرف‌کننده کنونی سیم و کابل‌های مخابراتی مسی است، مطالعه سیر تغییرات این صنعت، روند مصرف کابل‌های مسی در بازار کابل‌های مخابراتی را به‌تصویر می‌کشد. این در حالی است که وقوع رکود در صنعت ساختمان طی 5 سال گذشته، پیشبرد اهداف این صنعت در برنامه ششم توسعه را با ابهام رو‌به‌رو کرده است.

اعمال تحریم‌های بی‌سابقه بر کشور در سال‌های اخیر، صنایع مختلف از جمله ساختمان را به طور منفی تحت تاثیر قرار داد. با توجه به وابستگی صنعت ساختمان کشور به بازار سیم و کابل مسی، بررسی نغییرات بازار این محصول خالی از لطف نیست. علی‌رغم رکود شدید در نرخ ساخت و ساز در کشور، رشد جمعیت و به دنبال آن افزایش نیاز به مسکن در مناطق شهری و روستایی احتمال تداوم رونق صنعت ساختمان را تقویت می‌کند. با توجه به این مطالب، تقاضای سیم و کابل مسی در کشور به تناسب افت یا رشد ساختمان‌سازی دچار نوسان خواهد شد. تاثیر این موضوع بر میزان مس مصرفی در صنعت ساختمان بر کسی پوشیده نیست. نمودار 1 تعداد کل پروانه‌های ساختمانی کشور و مساحت زمین و زیربنای آن‌ها را بین سال‌های 1369 تا 1396 نمایش می‌دهد.

با توجه به نمودار 1، تعداد مجوزهای صادر شده برای ساختمان‌سازی بین سال‌های 1369 تا 1383، رقم تقریبا ثابتی است، این امر در حالی رخ داده است که میزان ساخت و سازهای انجام‌گرفته در کشور طی این مدت نوساناتی را تجربه کرد. نکته‌ای که در این بازه زمانی قابل توجه است، افزایش زیربنای ساختمان‌ها علی‌رغم ثبات مساحت‌ها است. بنابراین با نمایان شدن آپارتمان‌های بعضا چندین طبقه و در نتیجه افزایش نسبی نیاز به سیم و کابل در این ‌گونه ساختمان‌ها، رشد مصرف این محصول در کشور قابل انکار نیست.

با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد بین سال‌های 1385 تا 1392 و دستور این دولت به ساخت مسکن مهر، صنعت ساختمان در این مدت با رونق 33 درصدی همراه بود. رشد سالانه 23 درصدی اختلاف مساحت زمین و زیربنا مبین این واقعیت است که محبوبیت مجتمع‌های طبقاتی در این مدت به شدت افزایش یافت. این در حالی است که پس از برگزیده شدن روحانی در انتخابات سال 1392 و کاهش تمرکز دولت او بر روی پروژه‌های مسکن مهر به همراه تشدید تحریم‌ها و قطعنامه‌های بین‌المللی، میزان ساخت و سازها در کشور افت چشمگیری داشت و در سال 1393 با کاهش 39 درصدی نسبت به سال قبل از آن رو‌به‌رو شد.

با توجه به نمودار 2، طی برنامه نخست و دوم توسعه، میزان مصرف سیم و کابل مسی در صنعت ساختمان کشور به کمتر از 50 هزار کیلومتر محدود می‌شد. با آغاز سال 1379 تا قبل از روی کار آمدن دولت نهم در سال 1385، میزان سیم و کابل مصرفی در ساختمان‌سازی با میانگین رشد سالانه 8.3 درصد به‌تدریج افزایش یافت. همانند آنچه در بررسی نمودار 1 عنوان شد، افزایش ساخت و سازها همراه با رشد عمودی ملک‌ها در مدت ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، منجر به افزایش تقاضای سیم و کابل کشور با میانگین رشد سالانه 9.3 درصدی شد. به طوری‌که گزارش‌ها حاکی از مصرف بالغ بر 180 هزار کیلومتر سیم و کابل مسی در این صنعت در سال 1392 است. با توقف رونق صنعت ساختمان همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم، و تشدید مسایل سیاسی عنوان شده در بالا، سال 1393 آغاز دوره رکود در صنایع مختلف کشور از جمله صنعت ساختمان بود. کاهش 50 درصدی تقاضای سیم و کابل در سال 1393 نسبت به سال 1392، رقم تقاضای این محصول را به کمتر از 100 هزار کیلومتر رساند. گفتنی است، این افت تقاضا با نرخ آهسته‌تری تا پایان سال 1396 همچنان ادامه داشت.

وزن مس مصرفی در سیم‌کشی ساختمان‌ها در نمودار 3 نشان داده شده است. همانطور که با بررسی نمودار 2 قابل انتظار بود، وزن مس مصرفی در ساختمان‌های احداث‌شده در کشور طی برنامه توسعه نخست تا پنجم روندی مشابه میزان تقاضای سیم و کابل در این مدت داشته است. طی برنامه نخست و دوم توسعه، به‌دلیل راکد ماندن میزان ساخت و سازها و در پی آن عدم وجود تقاضای آنچنانی، وزن مس مصرفی در این بخش نسبت به سال‌های اخیر از یک هزار تن فراتر نرفت. آغاز رشد ساخت و ساز در دهه 80 و طی برنامه‌های سوم و چهارم توسعه، مصرف مس در صنعت ساختمان کشور را به اوج رساند و رکورد بالاتر از 4 هزار تن را برای این فلز به ثبت رساند. وزن مس مصرفی در این حوزه، با رکود بخش ساخت و ساز و در نتیجه کاهش تقاضای سیم و کابل از سال 1393، با کاهش حداقل 49 درصدی مواجه شد و این افت تا سال 1396 ادامه یافت.

به‌رغم گسترش شبکه فیبر نوری تا درب منازل، صنعت ساختمان همچنان مصرف‌کننده سیم و کابل‌های مسی مخابراتی است.

اطلاعات نمودارهای بررسی‌شده در اینجا نشان می‌دهد اگرچه رکود صنعت ساختمان بعد از سال 1392 تا پایان سال 1396 موجب افت تقاضای سیم و کابل مسی تا رقم برنامه نخست توسعه نشده است، اما امکان روند نزولی آن همچنان وجود دارد. با توجه به خط مشی سیاسی کشور در شرایط کنونی و بازگشت تحریم‌ها با شدت بیشتر نسبت به سال 1391 انتظار می‌رود که طی برنامه ششم توسعه نیز، صنعت ساختمان همچنان در رکود به سر ببرد و بر اثر آن تقاضای سیم و کابل ساختمانی به سمت حداقلی شدن گام بردارد.

شایان ذکر است که صنعت ساختمان، یکی از کوچک‌ترین صنایع مصرف‌کننده سیم و کابل مخابراتی محسوب می‌شود؛ با این وجود، بررسی این صنعت از این حیث حایز اهمیت است که با وجود رشد روزافزون مصرف کابل‌های فیبر نوری به‌عنوان جایگزین بسیار مناسب کابل‌های مسی، صنعت ساختمان همچنان مصرف‌کننده سیم و کابل‌های مسی است. علت این امر را می‌توان به عدم رشد و گسترش تکنولوژی‌های مخابراتی فیبر نوری اعم از گیرنده‌ها در داخل واحدهای ساختمانی نظیر مسکونی، تجاری، آموزشی و ... در کنار استانداردهای نه‌چندان توسعه یافته ساختمان‌سازی در ایران مرتبط دانست. به‌بیان دیگر، بررسی مصرف سیم و کابل‌های مخابراتی در صنعت ساختمان، عملا بررسی تقاضای کابل‌های مخابراتی داخلی (Internal) است که هادی مسی یا بعضا آلومینیومی دارند. ناگفته نماند که تمرکز مصرف کابل‌های مخابراتی در صنعت ساختمان، متمرکز بر واحدهای تجاری و آموزشی است و واحدهای مسکونی، سهم اندکی از این تقاضا را به خود اختصاص می‌دهند.