به گزارش میمتالز، طبق آمارهای منتشر شده جهانی کشورهای پیشرو در حوزه معدن شامل کشورهای استرالیا، شیلی، چین، روسیه، کانادا، برزیل، جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC)، آفریقای جنوبی و ایالات متحده است. ضمن اینکه از نظر ارزش تولید مواد معدنی نیز کشورهای چین، استرالیا، ایالات متحده، روسیه، شیلی، برزیل، کانادا، آفریقای جنوبی، اندونزی، پرو، هند، مکزیک، قزاقستان، کنگو، فنلاند، اوکراین، زامبیا، ازبکستان، لهستان و ایران نیز جز برترینهای محسوب میشود.
با این وجود بخش معدن ایران با یکسری مسائل روبرو است که تولیدات این بخش را تحت تأثیر قرار میدهد. در حقیقت از اصلیترین چالشهای این حوزه فرسوده بودن ماشینآلات موجود در معادن و از سوی دیگر ممنوعیت واردات ماشینآلات است. به نحوی که در حال حاضر ماشینآلات بزرگ که غالباً برای معادن بزرگ ضروری است و نقش مهمی در اجرای عملیاتها دارد به ندرت وجود دارد؛ لذا به گفته کارشناسان از یکسو بخش معدن کشور نیاز به نوسازی ماشینآلات دارد و از سوی دیگر به نظر وارد کردن ماشینآلات بزرگ امری اجتناب ناپذیر باشد. این در شرایطی است که پیش از این «حسن حسینقلی» رئیس اتحادیه سرب و روی کشور اذعان داشت که عدم دسترسی به ماشینآلات معدنی به خصوص ممنوعیت واردات ماشینآلات بزرگ موجب کاهش تولید در بخش معدن شده است.
هوشنگ ادهمی کارشناس معدن نیز در گفتگویی در پاسخ به این سوال که ماشینآلات معدنی موجود از نظر فرسودگی چند درصد نیاز به نوسازی دارد گفت: وضعیت فرسودگی ماشینآلات وخیم است و به طور قطع میتوان گفت بالغ بر ۵۰ درصد نیاز به بازسازی دارد.
ادهمی افزود: به عنوان مثال ما پیش از این دامتراکت داشتیم، اما اگر لیست واردات این ماشین را در ۵ سال اخیر که با ممنوعیت وارداتها مواجه هستیم بررسی کنید میبینید که اوضاع از چه قرار است. آن هم در شرایطی که این ماشینآلات سنگینی که دائم در معدن بار میکشد زودتر فرسوده میشود و لاجرم نیاز به نوسازی دارد. ضمن اینکه لاستیک و قطعات این ماشین هم وارداتی است و لذا باید واردات این قطعات هم مهیا باشد.
وی ادامه داد: مساله اینجا است که معادن بزرگ نمیتوانند با یک کمپرسی ۱۰ تنی -۲۰ تنی فعالیت کنند و دامتراکت یک امکانات ابتدایی و الزامی برای معادن بزرگ است. با این وجود چقدر واردات انجام شده و چقدر این نیاز تأمین شده است؟ جواب اینجا است که وارداتی نداریم.
این کارشناس بخش معدن در پاسخ به این سوال که شرایط کیفیت ماشین الات ساخت به چه نحو است و چقدر از نیاز معدنکاران کشور را تأمین میکند میگوید: در مورد ماشینآلات کوچک تولید داخل همچون بیل مکانیکیهای کوچک، لودرهای کوچک که غالباً مونتاژ هستند تا حدودی برای معادن کوچک پاسخگو است. اما برای معادن بزرگ که بیل مکانیکی یا لودر بزرگ میخواهند در تأمین مشکل است.
ادهمی همچنین در پاسخ به این سوال که شرایط حاکم بر بخش معدن کشور را در سال ۱۴۰۳ چگونه ارزیابی میکنید میگوید: تا جایی که بنده میدانم سال ۱۴۰۲ و سال ۱۴۰۳ فقط برای حفظ بقا است. آنهایی که بتوانند خوب مدیریت کنند از بین نمیروند و بقیه که نتوانند قطعاً کار برای آنها سخت خواهد بود. یعنی «حفظ بقا» بزرگترین اقدامی است که در سال جدید باید پیش رو داشته باشیم البته این منحصر به بخش معدن نیست اقتصاد کلاً در این شرایط است و معدن کاران هم بخشی از این اقتصاد هستند.
وی در پایان با تاکید بر اینکه سال ۱۴۰۳ سال حفظ بقا است، افزود: به نظر بنده مجموع بخش معدن همین که بتواند خود را حفظ کند موفقیت محسوب میشود.
گفتنی است در حالی بخش معدن ایران با مشکل و معضل ماشینآلات به خصوص ماشینآلات بزرگ مواجه است و تولید کنندگان داخلی نیز توان تولید آنچه مورد نیاز این بخش است را ندارند که در کشورهای توسعه یافته و پیشرو، روند فناوری معدن در طی سالهای اخیر روند جهشی داشته است. به طوری که دادهها و آمارهای جهانی حاکی از این است که در سال ۲۰۲۳ هوش مصنوعی در عملیات استخراج رایج بوده است. زیرا استخراج کنندگان از آن برای تفسیر دادههای حسگرهای هوشمند و اتصال ماشینها و بهبود ایمنی و کارایی عملیاتی از طریق فناوریهای بدون سرنشین و مجهز به هوش مصنوعی استفاده میکنند. این کار معدنکاری را به یکی از امنترین مشاغل در نوع خود تبدیل میکند.
بر اساس دادههای منتشر شده یکی از مهمترین فناوریهای این بخش Emesent است که در واقع یک استارت آپ مهم در حوزه معدن است که در واقع نقشه برداری خود مختار را مهیا میسازد. به گفته کارشناسان چاههای معدن برای غارها و موانع دیگر مانند غیرقابل دسترس بودن بسیار خطرناک هستند. افزایش در نقشه برداری از محورهای معدن به طور مستقیم ایمنی کارگران را بهبود میبخشد. فناوری نقشه برداری پهبادها را برای جمع آوری و ارائه دادههای محلی سازی در زمان واقعی مجهز میکند. استارت آپها و شرکتهای نوظهور پهبادها را با فناوری اسکن هوشمند مانند LIDAR برای نقشه برداری معادن زیرزمینی تطبیق میدهند.