برای خودکفایی در صنعت خودرو که به گفته کارشناسان یکی از صنایع راهبردی بهشمار میرود و به لحاظ اقتصادی کمک بسیاری به کشورهای تولیدکننده میکند، با افزایش تولید و در اختیار داشتن بازارهای فرامرزی میتوان تا حدودی این دو مانع را از بین برد. از همین رو ما گفتوگویی با سعید مدنی، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در صنعت خودرو و عضو شورای سیاستگذاری خودرو درباره داخلیسازی خودروها داشته ایم.
قطعهسازان باید خود را آماده کنند زیرا محصولات جدید دارای فناوریهای روزآمدتری هستند که برای همراهی لازم است خطوط تولید قطعهسازان روزآمد شود. توصیه وزارت صنعت، معدن و تجارت به قطعهسازان داخلی این است که برای مدلهای جدید که خودروسازان به سبد تولید خود افزودهاند قطعهسازان به لحاظ مهندسی و روند تولید، آمادگی کافی داشته باشند و خود را با فناوری روز دنیا تطبیق دهند تا از قافله عقب نمانند. بههرحال خودروساز نمیتواند در انتظار قطعات بماند و اگر در زمان مقرر تامین نشود باید از خارج وارد کند که با این روند، واردات ادامه خواهد یافت. شورای سیاستگذاری خودرو هر دو هفته یکبار با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت تشکیل میشود که نماینده انجمن قطعهسازان نیز در این نشست حضور دارد. در این نشستها درباره مسائل مربوط به مهندسی، طراحی، ساخت و روزآمد شدن خودروها موارد لازم یادآوری و پروژههای جدید نیز بهطور دائم پیگیری میشود.
برنامهای که بهطور قطع باید به آن عمل شود تولید خودرو با ۴۰درصد داخلیسازی است اما از آنجا که داخلیسازی خودروهای مطرح شده در پروژه جدید گروه صنعتی ایرانخودرو ۴۰درصد زمانبر بود، برای شروع کار مجوز گرفتند تا کار را با ۲۰درصد ساخت داخل آغاز کنند اما تعهد دهند در مدت معینی به درصد موردنظر برسانند. بهطور قطع تا هنگامی که قطعهسازان آمادگی تامین ۴۰درصدی قطعات خودرو را ندارند اجازه تولید محصول به آنها داده نخواهد شد. بهطور معمول زمانی که کار با درصد کم ساخت داخل آغاز میشود تا زمان طولانی ادامه پیدا میکند و با توجه به مسائلی مانند نوسانات نرخ ارز، گاهی واردات ارزانتر از تولید داخل تمام میشود از این رو خودروسازان تمایل دارند که محصولات را وارد کنند. بنابراین بهتر است از همان ابتدا مانع این امر شد. در پروژه رنو داخلیسازی از همان ابتدا اتفاق افتاد، به این معنی که شروع تولید با ۵۷درصد ساخت داخل آغاز شد و قطعهسازان داخلی بسیج شدند و آمادگی لازم را در خود ایجاد کردند و با شروع تولید بیش از ۵۰درصد ساخت داخل آغاز شد.
این موارد جزو الزامات قانونی است و تمام مسائل نیز در قوانین به خوبی تدوین میشود اما در اجرا دچار چالش میشویم. اگر برای عملیاتی کردن قوانین ضمانتهای اجرایی گذاشته شود مشکلات رفع خواهند شد. خوشبختانه پس از برجام با ارتباطات سیاسی که در حال شکلگیری است خودروسازان در حال ارتباطگیری با همتایان بینالمللی خود هستند. ایران بازار مناسبی در داخل کشور و منطقه دارد و به استثنای ترکیه که در امر صنعت خودرو فعال بوده و روند رو به توسعهای را دنبال میکند و میتواند رقیب سختی برای صنعت خودرو کشور باشد، سایر کشورها صنعت خودرو قوی ندارند. همسایگان ایران به همراه همسایگان خود حدود ۲۵ کشور را شامل میشوند که همه این کشورها خواهان محصول ایرانی هستند. از اینرو ضرورت دارد هرچه زودتر پروژههای توسعه محصولات خود را به سرانجام برسانیم و با ورود محصولات جدید تنها بازار داخل کشور را هدف قرار ندهیم. وابستگی به بازار داخل منجر به توسعه صنعت خودرو نخواهد شد زیرا کشور جمعیت محدودی داشته و مصرف داخل نیز محدود به یک تا ۲ میلیون خودرو است و اگر تیراژ تولید به بالای ۳میلیون دستگاه نرسد بسیاری از سرمایهگذاریها توجیه اقتصادی نخواهد داشت. امروز برخی از قطعات باید با تیراژ میلیونی تولید شود تا سرمایهگذاری برای داخلیسازی آنها توجیهپذیر باشد.
روند صنعت خودرو جهان به سمت تولید خودروهای هیبریدی و برقی است اما به مرور این امر انجام خواهد شد زیرا نرخ تمامشده این محصولات بالا بوده و لازم است یارانه و تسهیلات ویژهای برای مصرفکننده و مشتری درنظر گرفته شود. امروز بهتدریج با فناوری جدید، قیمتها در حال کاهش است و میزان یارانه نیز کمتر میشود و دولت میتواند به این مسئله کمک کند.