درس بورسی از «میلی»

به گزارش می‌متالز، نیوشا شایان‌مهر: ساختار بازار سرمایه آرژانتین در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات زیادی شده است. تا پیش از سال ۲۰۲۱، برای ۳ سال متوالی بازدهی شرکت‌های بورسی این کشور، توان مقابله با تورم را نداشت و به سبب آن تورم همواره از بورس پیشی گرفته بود. پس از سال ۲۰۲۱، سیاست‌ها و اقداماتی که دولت این کشور به اجرا گذاشت، موجب شد تا بازدهی بورس از آن تاریخ به طور مداوم با نرخ فزاینده‌ای از تورم پیشی گیرد و آن را پوشش دهد. این تدابیر، چه در افق کوتاه مدت و چه در بلندمدت، به طور مستقیم و غیرمستقیم آثار خود را در سال‌های اخیر نمایان کرده است.

۲۰۲۱؛ نقطه عطف بورس آرژانتین

شاخص مروال (MERVAL) به‌عنوان مهم‌ترین شاخص بورس آرژانتین درنظر گرفته می‌شود. این شاخص با روش میانگین وزنی قیمت سهم‌ها محاسبه شده و ارزش بازار پرتفویی را که براساس سهم بازار، حجم معاملات و قیمت‌های پایانی است محاسبه می‌کند. پیش از سال ۲۰۲۱، بورس آرژانتین نتوانسته بود با اختلاف زیادی از نرخ تورم پیشی بگیرد و تنها بخش محدودی از آن را پوشش می‌داد. اما در سال ۲۰۲۱، رشد مروال برای نخستین بار در یک‌دهه اخیر توانست با اختلاف بیش از ۱۴‌واحد‌درصد از تورم پیشی بگیرد. در پایان سال ۲۰۲۱، مروال با رشد ۶۳ درصدی خود، موفق شد تورم ۴۸.۴ درصدی را پوشش دهد.

این روند صعودی ادامه یافت و مروال به پیشتازی خود ادامه داد، به طوری که از آن زمان تاکنون همواره با نرخ رشدی فزاینده از نرخ تورم جلو زده است. در سال ۲۰۲۲، این شاخص با ثبت رشد ۱۴۲ درصدی، از تورم ۷۲.۴۳ درصدی عبور کرد و در نهایت در سال ۲۰۲۳، مروال بار دیگر با غلبه بر تورم سه رقمی ۱۳۳ درصدی، بازدهی ۳۶۰ درصدی را به ثبت رساند.

تمرکز دولت «خاویار میلی» بر صنایع کلیدی

از ابتدای سال ۲۰۲۳ تاکنون، صنایع خدمات مالی، انرژی، مخابرات، مصالح و مواد اولیه و کشاورزی به ترتیب بالاترین ارزش بازار را به خود اختصاص داده اند. همچنین نماد‌های YPF (صنعت انرژی)، SUPV (خدمات مالی)، PAMP (صنعت انرژی)، BMA (خدمات مالی)، BBAR (خدمات مالی) و HARG (مصالح و مواد اولیه) بهترین عملکرد را در چند سال اخیر نشان داده‌اند. همان‌طور که ملاحظه می‌شود، تمامی این شرکت‌ها در زمره پنج صنعت برتر قرار داشته و صنعت انرژی و مالی بیشترین بهره را از ابتکارات دولتی کسب کرده اند.

- صنعت انرژی: طی سال‌های اخیر، دولت اقداماتی را برای تشویق سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و استخراج نفت، به ویژه در میدان شیل وکا موئرتا، معرفی کرده است. این سیاست‌ها شامل ارائه مشوق‌های مالیاتی، تسهیل فرآیند‌های اداری، کاهش بوروکراسی و تسریع در صدور مجوز‌ها برای پروژه‌های حوزه انرژی است. همچنین، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل ونقل و انتقال انرژی برای تسهیل بهره برداری از میدان‌ها صورت گرفته است. در نتیجه این اقدامات، جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی شدت یافته و به افزایش ظرفیت تولید و سودآوری شرکت‌هایی نظیر YPF و سایر شرکت‌های فعال در صنعت انرژی کمک کرده است.

- صنعت خدمات مالی: از جمله سیاست‌های مهمی که بانک مرکزی آرژانتین به منظور تثبیت سیستم مالی اجرا کرده، تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش کنترل‌های سرمایه است. این اقدامات به تقویت ترازنامه بانک‌ها و بهبود مدیریت تورم کمک کرده و در نتیجه، موجب افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران شده است. این روند، به بهبود عملکرد سهام در موسساتی نظیر Grupo Financiero Galicia منجر شده است.

- صنعت کشاورزی: در بخش کشاورزی، دولت به طور محتاطانه اقدام به کنترل نرخ‌های مالیاتی در صادرات محصولات کلیدی کشاورزی کرده و سیاست‌هایی را به منظور افزایش بهره وری کشاورزی پیاده‌سازی کرده است. همچنین، اقدامات موثری برای تسهیل دسترسی به اعتبار برای کشاورزان انجام شده است. آرژانتین، به عنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ سویا در جهان، در سال‌های اخیر تلاش کرده است با تمرکز بر مزیت رقابتی خود، به بهبود وضعیت کلی اقتصاد و سهامداران فعال در این صنعت کمک کند. تضعیف peso نیز به صادرات آرژانتین کمک کرده و فضا را برای رقابت در بازار‌های بین‌المللی فراهم کرده است.

سیاست‌گذاران آرژانتینی چه کردند؟

از مهم‌ترین اقدامات دولت آرژانتین در سال‌های اخیر، تسهیل قوانین بازار سرمایه به منظور دسترسی آسان‌تر شرکت‌ها به منابع مالی بوده است. کاهش زمان و پیچیدگی‌های مربوط به فرآیند عرضه اولیه عمومی (IPO) موجب ساده‌تر شدن رویه صدور اوراق بهادار و عرضه عمومی شده و در نتیجه، شرکت‌های بیشتری را به این سمت سوق داده است. با کاهش موانع اداری و افزایش عرضه‌های عمومی، تنوع، نقدشوندگی و عمق بازار نیز افزایش یافته و درآمد مناسبی برای دولت ایجاد شده است. علاوه بر این، دولت با کاهش یا اعطای معافیت مالیاتی برای دسته‌های خاصی از سرمایه‌گذاران، نظیر سرمایه‌گذاران خرد یا صندوق‌های بازنشستگی، افراد را به سرمایه‌گذاری بیشتر در بورس ترغیب کرده است.

از دیگر تغییرات بنیادی که طی سال‌های اخیر در چارچوب قوانین این کشور رخ داده، پیاده‌سازی موثرتر استاندارد‌های حاکمیت شرکتی است. یک چارچوب قوی حاکمیت به کاهش ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری، به ویژه در بازار‌های ناپایدار، کمک می‌کند. این موضوع شامل الزامات برای اعضای مستقل هیات‌مدیره، افشای منظم اطلاعات و رعایت استاندارد‌های اخلاقی و حرفه‌ای است.

سابقه بورس آرژانتین در اعمال محدودیت

در ۱۰ سال اخیر، آرژانتین تنها چهار بار اقدام به اعمال محدودیت بر بورس خود کرده است. نخستین بار در ۳۰ آوریل ۲۰۱۸، به دنبال کاهش شدید ارزش پزو و نوسانات شدید بازار، بورس و اوراق بهادار آرژانتین (CNV) تصمیم به اعمال دامنه نوسان ۱۰ درصدی برای سهام گرفت. این روند به مدت ۱۰ روز ادامه داشت تا اینکه در تاریخ ۲۲ مه محدودیت‌ها برداشته شد. در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹، دامنه نوسان بورس آرژانتین به مدت ۱۵ روز محدود به ۲۰‌درصد بود. این اقدام به دنبال برگزاری انتخابات عمومی و عدم‌قطعیت اقتصادی، به‌منظور جلوگیری از نوسانات شدید صورت گرفت. در ۱۳ مارس ۲۰۲۰، پس از شیوع ویروس کرونا و بحران اقتصادی ناشی از آن، دولت آرژانتین با محدود کردن دامنه نوسان به ۱۵‌درصد به مدت ۷۸ روز، از سقوط شدید بازار جلوگیری کرد. همچنین در همان روز برای چند ساعت معاملات تعلیق شدند. در نهایت در ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۱، نوسانات بالا در بازار‌های مالی و تاثیرات اقتصادی ناشی از تورم موجب شد تا دامنه نوسان بورس به مدت ۱۵ روز به ۱۰‌درصد محدود شود.

مقایسه بورس ایران و آرژانتین

از جمله مواردی که بورس آرژانتین را از بورس ایران متمایز می‌کند، نبود دامنه نوسان در شرایط عادی و حجم مبناست. نبود محدودیت‌هایی از جمله حجم مبنا و دامنه نوسان باعث افزایش نقدشوندگی شده و فرصت‌های خرید و فروش بیشتری را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌راحتی وارد بازار شده و از آن خارج شوند. همچنین عدم‌اعمال دامنه نوسان باعث می‌شود قیمت‌ها براساس عرضه و تقاضا تعیین شده و دقیق‌تر و سریع‌تر به اخبار و رویداد‌ها واکنش نشان دهند. این انعطاف پذیری به بهبود کارآیی بازار و کاهش انحراف قیمت‌ها کمک می‌کند.

در بازاری که محدودیت‌های تصنعی مانند دامنه نوسان وجود ندارد، سرمایه‌گذاران بهتر می‌توانند استراتژی‌های خود را پیاده‌سازی کنند. این امر می‌تواند به بهبود تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی کمک کرده و اعمال استراتژی‌های معاملاتی مختلفی را امکان پذیر سازد. با وجود حجم مبنا در بازارها، افراد یا گروه‌هایی می‌توانند با انجام معاملات کوچک و دستکاری قیمت‌ها به سطح حجم مبنا برسند و بر قیمت تاثیر بگذارند. با حذف این محدودیت‌ها، کنترل و دستکاری قیمت‌ها دشوارتر شده و موجب جلب اعتماد بازیگران بازار می‌شود. سیاست‌گذاران در آرژانتین با عدم‌اعمال این محدودیت‌ها، به بازار و سرمایه‌گذاران اجازه داده اند تا سریع‌تر به اخبار و وقایع روز واکنش نشان دهند و به عنوان یک کاتالیزور مناسب، حرکت این بازار به سمت کارآیی بیشتر را تسهیل کنند.

بورس ایران و آرژانتین در ابعاد مختلفی با یکدیگر متفاوتند و این تفاوت‌ها عمدتا ناشی از سیاست‌های اقتصادی و ساختار‌های بازار است. در ایران، مداخلات شدید دولت در زمینه‌هایی نظیر قیمت‌گذاری، یارانه‌ها و دسترسی به منابع، آزادی عمل شرکت‌های خصوصی را محدود کرده و به طور مستقیم بر اعتماد سرمایه‌گذاران و رشد بازار تاثیر منفی گذاشته است. به‌علاوه، سیستم ارز چندنرخی در ایران پیچیدگی‌هایی را برای کسب‌وکار‌ها و سرمایه‌گذاران ایجاد کرده که بر عملکرد بازار و پیش‌بینی پذیری سودآوری تاثیر دارد. در مقابل، آرژانتین به اصلاحات بازارمحوری روی آورده که به تشویق سرمایه‌گذاری خصوصی و عرضه‌های اولیه سهام کمک کرده است. آرژانتین نیز با چالش‌های سیاسی روبه‌رو بوده، اما دوره‌هایی از بهبود روابط با سرمایه‌گذاران بین‌المللی، به ویژه پس از پرداخت بخشی از بدهی‌های خود، به آن کمک کرده است تا اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کند.

علاوه بر این، سیاست‌های اقتصادی ایران معمولا ناسازگار بوده و این امر موجب عدم‌اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شود. تغییرات مکرر در مقررات و جهت گیری‌های اقتصادی موجب ایجاد عدم‌اطمینان و دلسردی بازیگران بازار از سرمایه‌گذاری در این بازار می‌شود. این در حالی است که آرژانتین با اجرای اقداماتی که هرچند گاهی بحث برانگیز بوده‌اند، در تلاش است تا اعتماد سرمایه‌گذاران را به بازار خود بازگرداند. بورس تهران نسبت به مروال کوچک‌تر و دارای نقدینگی کمتری است. کمبود ابزار‌های سرمایه‌گذاری متنوع و تعداد محدود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌تواند به محدودیت رشد و کاهش عملکرد این بازار منجر شود. از طرف دیگر، آرژانتین زیرساخت‌های مالی پیشرفته تری دارد که امکان نقدینگی بیشتر و گزینه‌های سرمایه‌گذاری متنوع تری را فراهم می‌آورد.

بسیاری از شرکت‌های فهرست شده در بورس مروال وابستگی زیادی به بازار‌های خارجی دارند. این شرکت‌ها، به ویژه در بخش‌های کشاورزی، انرژی و معدن، از صادرات کالا‌ها بهره‌مند شده و درآمد خود را به ارز‌های قوی تری نظیر دلار آمریکا دریافت می‌کنند. این وضعیت موجب می‌شود درآمد آنها کمتر در معرض تورم محلی قرار گیرد و سهام این شرکت‌ها به عنوان پوششی موثر در برابر کاهش ارزش پزو به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل شود. شواهد نشان می‌دهد که بازار آرژانتین هم‌اکنون از منظر بنیادی در جایگاه خوبی قرار دارد و می‌توان به آینده آن امیدوار بود. همچنین اخیرا با شکستن رکورد تاریخی خود و سپس تلاش برای تثبیت بالای خط حمایت اصلی خود چشم‌انداز خوبی را نشان می‌دهد.

منبع: دنیای اقتصاد