معادن خراسان‌ شمالی؛ سرمایه خفته در خاک

به گزارش می‌متالز، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی در خراسان شمالی سبب شده تا قریب به اتفاق مواد معدنی استخراج شده در این استان به صورت خام روانه سایر استان‌ها شده و فرآوری شود.

سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تُن ماده معدنی از معادن خراسان شمالی استخراج می‌شود که بخش بسیار زیادی از آن خام‌فروشی می‌شود و بخشی نیز به علت نبود صرفه استخراج نمی‌شود.

۲۸ ماده از ۶۸ ماده معدنی که در کشور شناسایی شده در پهنه خراسان شمالی وجود دارد، باریت، مرمر، کلسیت، هماتیت، روی و سرب از جمله مواد معدنی با ارزش در خراسان شمالی است که ظرفیت‌های مهم برای توسعه اقتصادی این استان به شمار می‌رود، اما زمینه فرآوری مواد معدنی در این استان فراهم نشده است.

بخش زیادی از معادن کلسیت و هماتیت استان غیرفعال و معادن باریت در شهرستان راز و جرگلان نیز به صورت نیمه فعال فعالیت دارند.

خراسان شمالی به لحاظ درآمد خانوار و بسیاری از شاخص‌های توسعه در رده‌های آخر جدول استان‌ها قرار دارد این در حالی است که ظرفیت‌های بسیار برای به تکاپور انداختن چرخ اقتصاد در این خطه وجود دارد و ایجاد صنایع تبدیلی و واحد‌های فرآوری یکی از این ظرفیت‌ها است که تاثیر بسیار زیادی در رونق تولید و جهش اقتصادی این استان خواهد داشت.

نبود واحد فرآوری

نائب رییس خانه معدن خراسان شمالی نیز با انتقاد از نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش معدن در استان گفت: تنها واحد فرآوری در خراسان شمالی کارخانه آلومینای ایران واقع در شهرستان جاجرم است و قریب به اتفاق مواد معدنی در این استان خام‌فروشی می‌شود.

علی‌اصغر شادمانی اظهار کرد: این مشکلات موجب شده تا بخش زیادی از معادن این استان غیرفعال شود و آنان که فعال هستند با ظرفیت کم و ناچیز فعالیت داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: معدن موهبت الهی است که می‌تواند سبب تحول در این استان محروم شده و اقتصاد را رونق دهد، اما در استان هم‌افزایی مناسبی برای توسعه فعالیت معادن وجود ندارد.

شادمانی افزود: یکی دیگر از مشکلات معادن خراسان شمالی، فرسوده بودن ناوگان و ماشین‌آلات است، معادن خراسان شمالی ماشین‌آلات مورد نیاز را برای استخراج در اختیار ندارند معادن استان برای تهیه ماشین‌آلات نیاز به تسهیلات دارند، اما بانک‌ها در این زمینه کوتاهی می‌کنند و پروانه بهره‌برداری معادن را به عنوان وثیقه نمی‌پذیرند و دست معدنکاران از تسهیلات بانکی کوتاه است.

وی اظهار کرد: کمبود ماشین‌آلات از مشکلات مهم معدنکاران استان است بیشتر این معدنکاران توان مالی برای خرید این ناوگان را ندارند، بخش زیادی از ناوگان استیجاری و فرسوده است.

هدررفت مواد معدنی با خام‌فروشی

معاون صنایع و معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی نیز در این باره گفت: بیشتر مواد معدنی که به صورت خام از استان خارج می‌شود شامل باریت، سرب و روی، سنگ گچ، مرمر و مرمریت است.

مهیار مشایخی اظهار کرد: مرمر پرتغالی تنها ماده معدنی استان که از کشور خارج می‌شود و با توجه به لوکس و گران بودن این ماده معدنی و عدم مصرف در داخل منجر به فروش خارجی و صادرات شده است و حتی سنگ‌های مرمریت که ذخیره بالایی در استان دارد نیز قابلیت صادرات و ارزآوری بالایی دارد.

وی افزود: مشکل اصلی معادن استان عمدتا توان ضعیف یا نداشتن بازار مصرف مطابق استخراج سالانه اسمی است که دلایل متعددی مانند ضعف توان مالی بهره‌بردار معدن برای نوسازی و تامین ماشین‌آلات معدنی و یا نبود صنایع معدنی لازم به ویژه در معادن مرمریت و مس مشهود است.

وی افزود: مشکل اصلی خام‌فروشی مواد معدنی در استان بیشتر مربوط به نبود صنایع تبدیلی برخی از مواد معدنی در استان و یا کافی نبودن ذخیره برای سرمایه‌گذاری بلند مدت برای این معادن است.

خراسان شمالی با بیش از یک میلیون نفر جمعیت در شمال شرق کشور واقع است و ۴۴ درصد از جمعیت آن در مناطق روستایی سکونت دارند.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خراسان شمالی