ChatGPT؛ اولین قربانی هوش مصنوعی

به گزارش می‌متالز، وقتی شوروی با پرتاب اسپوتنیک (Sputnik) و اولین پرواز انسانی به مدار زمین، دنیا را شگفت‌زده کرد، ایالات‌ متحده با چالشی بی‌سابقه روبه‌رو شد. این رقابت نه‌تنها به تحکیم قدرت فناوری منجر شد، بلکه جهان را با دیدگاهی تازه به مرز‌های علم و نوآوری آشنا کرد. حالا تصور کنید چنین رقابتی در عرصه فناوری‌های پیشرفته رخ دهد، جایی که نوآوری و مهندسی هوشمند مرز‌های جدیدی را جابه‌جا می‌کنند. در این سناریو، یک بازیگر جدید با اقدامی شگفت‌آور، نظم موجود را زیر سؤال می‌برد و چالش‌های بزرگی را به غول‌های دیرینه تحمیل می‌کند. آیا تاریخ بار دیگر خود را تکرار می‌کند؟ این سؤالی است که به آینده و توانایی رهبران صنعت در تطبیق با تغییرات برمی‌گردد.

شرکت نوپای چینی DeepSeek با معرفی مدل R۱ خود، تحولی چشمگیر در دنیای هوش مصنوعی ایجاد کرده و استاندارد‌های جدیدی برای عملکرد، هزینه، کارایی و دسترسی در این صنعت به وجود آورده است. این شرکت با استفاده از روش‌های نوآورانه و تأکید بر همکاری‌های منبع باز، توانسته است فناوری هوش مصنوعی را دموکراتیزه کرده و آن را در دسترس طیف وسیع‌تری از کسب‌وکار‌ها و محققان قرار دهد. مدل R۱ این شرکت قادر است با دقت ۹۷ درصد در انجام وظایف مختلف عمل کند، درحالی‌که تنها ۱۰ درصد هزینه‌ای را که رقبا برای انجام همین کار‌ها صرف می‌کنند، می‌پردازد. این کاهش چشمگیر هزینه تنها یک دستاورد فنی نیست، بلکه یک تغییر بازی در عرصه دسترسی‌پذیری است. با ارزان‌تر کردن ابزار‌های پیشرفته هوش مصنوعی، DeepSeek امکان استفاده از این فناوری را برای کسب‌وکار‌های کوچک و استارت‌آپ‌هایی که پیش‌تر از منابع کافی برای رقابت در این زمینه برخوردار نبودند، فراهم کرده است. این تغییر، پیامد‌های عمیقی برای صنایع مختلف در سراسر جهان دارد و به سازمان‌ها با هر اندازه‌ای این امکان را می‌دهد که از قدرت تحولی هوش مصنوعی بهره‌برداری کنند، بدون آنکه بودجه‌های آنها تحت فشار قرار گیرد.

نوآوری‌های DeepSeek تنها به صرفه‌جویی در هزینه‌ها محدود نمی‌شود. مدل R۱ از تکنیک‌های پیشرفته یادگیری تقویتی (Reinforcement learning) و بهینه‌سازی بهره می‌برد که به آن این امکان را می‌دهد تا حتی با منابع سخت‌افزاری محدود نیز عملکرد فوق‌العاده‌ای از خود نشان دهد. در مواجهه با تحریم‌هایی که دسترسی به پردازنده‌های گرافیکی پیشرفته را محدود کرده بود، DeepSeek این محدودیت را به فرصتی برای حل مشکلات به شیوه‌ای خلاقانه تبدیل کرد. این شرکت با استفاده از تنها ۲۰۴۸ پردازنده گرافیکی Nvidia H۸۰۰ و با بودجه‌ای معادل ۵.۶ میلیون دلار که بسیار کمتر از آن چیزی است که رقبا معمولاً صرف می‌کنند موفق شد مدلی با ۶۷۱ میلیارد پارامتر آموزش دهد. این دستاورد تأکید می‌کند که چگونه نیاز می‌تواند محرک نوآوری باشد و اهمیت ابتکار در دست‌یابی به پیشرفت‌های تکنولوژیک را روشن می‌کند شکل شماره ۱ عملکرد این مدل در مقایسه با سایر مدل‌های هوش مصنوعی به تصویر کشیده شده است.

مدل R۱ به خاطر استدلال «زنجیره‌ای (Chain of thought)» خود متمایزاست که توانایی حل مسائل پیچیده در صنایعی مانند بهداشت و درمان و مالی را فراهم می‌کند. تحلیل‌های پیش‌بینی‌کننده آن می‌توانند در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها در حوزه بهداشت و درمان کمک کنند، درحالی‌که شناسایی کلاه‌برداری در تراکنش‌های مالی، امنیت را در این زمینه تقویت می‌کند و به چالش‌های دنیای واقعی در بخش‌های مختلف پاسخ می‌دهد. یکی دیگر از عوامل کلیدی در رشد DeepSeek، تمرکز آن بر استعداد‌های محلی است. با استخدام استعداد‌ها از دانشگاه‌های چین و اولویت دادن به تخصص‌های داخلی، این شرکت توانسته است خوداتکایی تکنولوژیکی چین را تقویت کند و نوآوری پایدار را پرورش دهد. این استراتژی می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر کسب‌وکار‌ها به‌منظور ایجاد اکوسیستم‌های مقاوم و مبتنی بر رشد عمل کند.

پیامد‌های نوآوری‌های DeepSeek فراتر از صنعت هوش مصنوعی می‌رود. برای کسب‌وکار‌ها در تمام بخش‌ها، درس‌ها روشن است: موفقیت در محیط رقابتی امروز تنها به منابع محدود نمی‌شود، بلکه نیاز به خلاقیت، انعطاف‌پذیری و تمایلِ به چالش کشیدن روش‌های سنتی دارد.

گزارشی از مکنزی (Mckinsey) در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد شرکت‌هایی که نوآوری را در اولویت قرار می‌دهند، تقریباً ۴۰ درصد بیشتر از رقبای خود در زمینه رشد درآمد و سهم بازار موفق هستند. DeepSeek با اثبات این اصل که محدودیت‌ها می‌توانند به‌جای محدود کردن، انگیزه و خلاقیت را تقویت کنند، نمونه‌ای بارز از این دیدگاه است.

برای رهبران صنعت و مدیران، ظهور مدل‌هایی مانند R۱ نمونه‌ای از الهام‌بخشی است؛ چگونه می‌توانیم رویکرد‌های خود را بازنگری کنیم تا با منابع کمتر، ارزش بیشتری ایجاد کنیم؟ پاسخ تنها در پذیرش فناوری‌های جدید نیست، بلکه در پرورش فرهنگی سازمانی است که بهبود مستمر و تفکر جسورانه را در اولویت قرار دهد. در عصری که با تغییرات سریع تکنولوژیکی تعریف می‌شود، کسانی که جرئت نوآوری دارند، صنایع فردا را شکل خواهند داد و معنای موفقیت را بازتعریف می‌کنند.

منابع:

1. https://www.nasa.gov/history/sputnik/index.html#:~:text=History%۲۰changed%۲۰on%۲۰October%۲۰۴,Earth%۲۰on%۲۰its%۲۰elliptical%۲۰path.
2. https://www.reuters.com/technology/chinas-deepseek-sets-off-ai-market-rout-۲۰۲۵-۰۱-۲۷/
3. https://www.wired.com/story/deepseek-china-model-ai/
4. https://www.analyticsvidhya.com/blog/۲۰۲۵/۰۱/deepseek-r۱-vs-openai-o۱/
5. https://hyperight.com/deepseeks-rise-how-a-chinese-startup-surpassed-chatgpt-and-challenged-ai-giants
6. https://www.mckinsey.com/capabilities/strategy-and-corporate-finance/our-insights/innovative-growers-a-view-from-the-top

منبع: فولاد مبارکه اصفهان