سایه سنگ بر «دروازه قرآن» شیراز

به گزارش می متالز، براساس آنچه برخی کارشناسان گفته‌اند، سقوط سنگی بزرگ از بالای دروازه قرآن شیراز مسئله‌ای محتمل است که حتی زلزله‌ای با ریشتر کم هم قادر است این سنگ ۶۰ تنی را از بالای کوه بر سر دروازه قرآن شیراز فرود آورد و فاجعه دیگری را به این کلانشهر تحمیل کند.
سیلاب ۵ فروردین ۹۸ منجر به کشته شدن ۲۱ نفر و مصدومیت ده‌ها نفر شد.
تنها چند روز پس از این حادثه، انتشار تصاویری مبنی بر ناپایداری قطعه سنگ بزرگی در ارتفاعات مشرف بر آرامگاه خواجوی کرمانی و دروازه قرآن در شبکه‌های اجتماعی، موجی از نگرانی‌های جدید را در زمینه احتمال بروز فاجعه‌ای دیگر در این محل برانگیخت.
تصاویر این سنگ به سرعت بین کاربران شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شد. مسئولان نیز برای رفع این مشکل به تکاپو افتادند و رصد وضعیت این منطقه در دستور کار نیروهای متخصص سازمان‌های مختلف و مدیریت شهری قرار گرفت.
جلسه مدیریت بحران استانداری فارس، فروردین ۹۸ در این زمینه تشکیل و اعلام شد که به سرعت نسبت به ایمن‌سازی این منطقه با رعایت همه مسائل ایمنی کاربری‌های پایین‌دست و ایجاد محدودیت عبوری با اخذ مشاور ذی‌صلاح در کوتاه‌ترین زمان ممکن اقدام شود. با توجه به وزن سنگین این تخته‌سنگ و وجود سنگ‌ها و شکاف‌های دیگر در دل کوه مشرف به دروازه قرآن و اینکه به گفته کارشناسان، هر نوع شوک می‌تواند عامل سرنگونی این تخته‌سنگ باشد، هرگونه کوتاهی و تعلل در رسیدگی به وضعیت ناایمن این محل، جدا از پیامدهای مالی و تخریب میراث تاریخی و فرهنگی شیراز می‌تواند تهدیدهای جانی سنگینی در پی داشته باشد.

وضعیت تخته‌سنگ

یک کارشناس و متخصص زمین‌شناسی گفت: این سنگ، بالای دروازه قرآن و به شکل طاقدیس شمال غربی قرار گرفته و دره‌ای به‌صورت عرضی ۱۰ درجه شمال شرق در کنار آن قرار دارد.
در بلوک غربی این دره که این سنگ قرار گرفته، واکنش‌ها و خردشدگی ناشی از فعالیت گسل و ترک‌های موازی با طول‌های زیاد مشاهده می‌شود و بارندگی‌ها و نیروی کششی موجود بر عمیق‌تر شدن درزها تاثیر داشته است.
وی که خواست نامش فاش نشود، مساحت سطح بالایی این سنگ را ۸.۵ و سطح پایین آن را ۹.۵ متر مربع عنوان کرد و افزود: قسمت زیرین این سنگ ناهموار است اما مرکز آن روی شیب لایه کوه است و فشار ناشی از آن باعث شده که این لایه کمی خرد شود و به مرور زمان ‌افتادگی پیدا کند. از ضخامت لایه زیرین این سنگ نیز تا اندازه‌ای کاسته شده است.
او ادامه داد: درحال‌حاضر این سنگ وضعیت پایداری دارد اما زلزله‌ای با ریشتر کم نیز می‌تواند به عاملی برای فرو ریختن این سنگ تبدیل شود.
وی، وزن این سنگ را دست‌کم ۶۰ تن و حداکثر ۶۷ تن تخمین زد و اضافه کرد: امکان دارد این سنگ با یک شوک به راحتی فرو بریزد و اگر ترسالی امسال نیز ادامه داشته باشد موجب فرو ریختن این قطعه سنگ بزرگ می‌شود، در حالی که شیب لایه ۱۷ درجه به سمت جنوب غرب و مایل به شیب دامنه، این سنگ را فعلا نگه داشته است.
این متخصص زمین‌شناسی گفت: سرنگون شدن این قطعه سنگ که بالای دروازه قرآن قرار دارد، تخریب این اثر تاریخی را رقم خواهد زد. درحال‌حاضر پارکی که در مجاورت آرامگاه خواجوی کرمانی در دامنه کوه قرار دارد، به دلیل ناایمن بودن وضعیت این سنگ تعطیل شده است.

راه‌حل چیست؟

این زمین‌شناس پیشنهاد داد: بهترین راه‌حل برای رفع خطر ناشی از وجود این سنگ، زیرسازی و پایداری آن و در نهایت خرد کردن این سنگ است.
این متخصص عنوان کرد: سایر نقاط این دامنه نیز باید پایدار شود و بهتر است به‌طور پلکانی و با استفاده از بتن مسلح، تمام این دامنه ایمن‌سازی شود.

شهرداری مجری شد

فرماندار شیراز گفت: از روز نخست که ناایمن بودن سنگ بالای دروازه قرآن مطرح شد، پیگیر این موضوع بوده‌ایم و تثبیت و مهار این سنگ به شهرداری شیراز واگذار شد.
محمدرضا امیری افزود: مدیریت بحران استانداری فارس نیز جلسه‌ای را برای پیگیری وضعیت این سنگ برگزار کرد و تصمیم گرفته شد با توجه به نظر کارشناسان برای تثبیت‌سازی وضعیت این سنگ و ایمن‌سازی این منطقه اقدام شود.
وی ادامه داد: این تخته‌سنگ در محل ورودی اصلی شهر شیراز و منطقه گردشگری و مشرف به دروازه قرآن و آرامگاه خواجوی کرمانی قرار دارد، از این رو برای برداشتن آن مطالعات کارشناسی و تخصصی کافی نیاز است.
وی با اشاره به اقدامات اولیه برای تثبیت وضعیت این سنگ، گفت: پس از بارندگی‌های شدیدی که منجر به جاری شدن سیلاب در شیراز شد، کارهای اولیه درباره تثبیت وضعیت این سنگ انجام شد اما در نهایت این محل باید به طور کامل، ایمن‌سازی و از وجود این سنگ پاک شود.

ایمن‌سازی آغاز شده، زمان پایان کار ۱۰ روز

مدیر کل فنی معاونت فنی و عمرانی شهرداری شیراز، گفت: قرارداد تثبیت و ایمن‌سازی سنگ بالای دروازه قرآن با قرارگاه خاتم‌الانبیا امضا شد و کارهای مقدماتی جابه‌جایی این سنگ در حال انجام است.
علیرضا نثاری افزود: این سنگ و محوطه اطراف آن نخست ایمن‌سازی می‌شود و در مرحله بعد با رعایت همه مسائل، خرد و به طور کلی برداشته می‌شود.
نثاری ضمن اعلام خبر شروع عملیات اجرایی ایمن‌سازی محل دروازه قرآن از ابتدای هفته گذشته، گفت: پیمانکار این پروژه در حال ساخت دیواره‌ای محافظ است که اگر به هر دلیلی تکه‌های سنگ در این محل فروریخت، جلوی ورود آن به محوطه دروازه قرآن و خیابان گرفته شود.
وی عنوان کرد: عملیات اجرایی این کار حداکثر تا ۱۰ روز آینده به پایان خواهد رسید و محوطه دروازه قرآن از وجود این سنگ ناایمن پاکسازی خواهد شد.