عربستان، برنده تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران

به گزارش می متالز، بلومبرگ در گزارشی به بررسی تحولات بازار نفت کشورهای حوزه خلیج فارس پس از فشارهای تحریمی اخیر آمریکا پرداخته است. عربستان سعودی در این بین بیشترین سود را به خود اختصاص داده است. ظرفیت مازاد تولید عربستان بدون تخطی از توافق کاهشی اوپک در سال 2019 موقعیت ویژه‌ای به این کشور داده است. تولید نفت عربستان در ماه آوریل 500 هزار بشکه کمتر از سطح توافق اوپک پلاس بوده است.

در نمودار زیر وضعیت نرخ تولید روزانه 4 کشور عربستان، عراق، امارات و کویت در ماه آوریل با توجه به محدودیت توافق کاهشی اوپک پلاس به تصویر کشیده شده است.

 بر اساس این نمودار در ماه آوریل عربستان به طور روزانه 521 هزار بشکه کمتر از حد مجاز توافق اوپک تولید نفت داشته است. عراق به میزان 78 هزار بشکه در روز بیش از ظرفیت مجاز نفت استخراج کرده است. امارات و کویت به توافق پایبند بوده‌اند، ظرفیت مازاد تولید قابل توجهی ندارند. طی ماه آوریل تولید روزانه امارات و کویت به صورت میانگین به ترتیب 2 هزار و 4 هزار بشکه کمتر از حد مجاز توافق اوپک پلاس بوده است.

به این ترتیب سایر کشورهای عربی در موقعیتی نیستند که با تشدید نرخ تولید بتوانند از شرایط دشوار ایران سودآوری داشته باشند. افزایش تولید برای این گروه از کشورها به معنی تخطی از مفاد توافق دسامبر کارتل نفتی اوپک است.

نفت استخراج شده از حوزه خلیج فارس جایگزین مناسبی برای پر کردن خلا نفت ایران در بازار جهانی است. نفت خلیج فارس از حیث کیفیت و موقعیت صادرات بسیار مناسب‌تر از محموله‌های نفتی آمریکا است. افزایش تولید کشورهای عربی بخشی از فشار صعود طلای سیاه را کاهش خواهد داد.

 در نمودار بالا پراکندگی انواع نفت بر حسب چگالی و غلظت گوگرد به تصویر درآمده است. با توجه به چگالی کم و غلظت گوگرد پایین نفت آمریکا، بهترین جایگزین نفت ایران سبد نفتی از کشورهای اطراف از جمله عربستان است.

با این وجود کشورهای تولیدکننده نفت همسایه حاضر نیستند با افزایش تولید سطوح فعلی قیمت را به مخاطره بیاندازند و با دقت بیشتری به بررسی آخرین دور تحریم‌های ایران خواهند پرداخت. سال گذشته و پس از اعلام به صفر رساندن سطح صادرات نفت ایران توسط ایالات متحده، بسیاری از این کشورها برای پر کردن خلا به وجود آمده در بازار اقدام به افزایش نرخ تولید کردند. با این حال اعطای معافیت به خریداران نفت ایران (در مجموع یک میلیون بشکه) بهای طلای سیاه را نزولی کرد. این مرتبه به دلیل پیشگیری از مازاد عرضه و افت قیمت، این گروه از کشورها تنها به کمبود عرضه حقیقی و سفارش‌های واقعی مشتریان خود واکنش نشان خواهند داد.

استخراج حجم اضافی نفت نشان‌دهنده سخاوت‌مندی این کشورها نیست. با همکاری مستقیم با ایالات متحده قیمت نفت به بیشترین حد خود در چند سال اخیر رسیده است و سود هنگفتی را نصیب فروشندگان آن کرده است.

بر خلاف دفعه پیش این بار کشورهای منطقه سریع به تعیین قیمت نپرداخته‌اند و برای انواع مختلف نفت منطقه مقادیر مختلفی در نظر گرفته‌اند. بر اساس دامنه گسترده قیمت این سبدهای نفتی است که می‌توان به بهای واقعی نفت خام پی برد. عربستان سعودی از شاخص آرگوس نفت ترش (شاخص خلیج مکزیک برای نفت پر گوگرد) برای فروش نفت به آمریکا، از میانگین بهای برنت برای فروش به اروپا و از میانگین قیمت نفت عمان و دبی برای فروش به مشتریان آسیایی استفاده می‌کند.
 

نمودار بالا تغییرات قیمت نفت عربستان در مقابسه با میانگین بهای نفت عمان و دبی را تصویر کرده است.

کشورهای چین، هند، کره‌جنوبی و ژاپن که بیشترین ضرر را از اتمام موعد معافیت‌ها متحمل شده‌اند، حاضر به پرداخت بالاترین قیمت برای نفت متوسط عربستان از سال 2013 هستند. این گزینه شبیه‌ترین محصول برای جایگزینی خلا نفت ایران در بازار جهانی محسوب می‌شود.

تنها عربستان نیست که از تحریم‌های نفتی ایران سود می‌برد. عراق بهای نفت سبک بصره خود را به بیشترین مقدار از 2012 رسانده است و برای نفت سنگین خود کمترین تخفیف را برای مشتریان آسیایی از سال 2015 قائل شده است. بهای نفت کویت برای بازارهای آسیایی نیز در اوج 5 ساله به سر می‌برد.

توانایی این دسته از کشورها برای بالا بردن قیمت ناشی از تحریم ایران و ونزوئلا، کاهش تولید نفت خلیج مکزیک و آلودگی اخیر نفت صادراتی روسیه به اروپا است. اکثر پالایشگاه‌های احداث شده در آسیا طی سال‌های اخیر برای استفاده از نفت شیل آمریکا طراحی نشده‌اند و با سبد نفتی خاورمیانه کارآیی بیشتری خواهند داشت.

مزیت دیگر این سبد نفتی مسافت کوتاه‌تر برای تحویل به مشتریان آسیایی است. مبدا ارسال مشترک با ایران هزینه‌های حمل و نقل را نسبت به آمریکا بسیار پایین می‌آورد. همین موضوع تقاضای برای نفت عربستان و متحدانش را افزایش داده تا این کشورها از موضع آمریکا در تنش‌های اخیر با ایران حمایت کنند.