کاهش وابستگی به نفت با استفاده از ظرفیت‌های معدنی کشور

به گزارش می‌متالز، وجیه‌الله جعفری با حضور در برنامه «صف اول» برنامه‌های راهبردی دولت چهاردهم در بخش معدن و صنایع معدنی را تشریح کرد و به پرسش‌ها در این باره پاسخ داد. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:

مقدمه مجری: از یکم تا هفتم خردادماه در کشورمان با عنوان هفته معدن نامگذاری شده که این هفته را به همه فعالان این حوزه تبریک می‌گوییم و برنامه امشب صف اول هم به این موضوع اختصاص دارد. در شرایطی که اقتصاد جهانی به سمت تنوع بخشی منابع درآمدی حرکت می‌کند، کشورمان ایران نیز با تکیه بر ذخایر معدنی غنی خود می‌تواند گامی موثر برای کاهش وابستگی به نفت ایجاد کند، قدم مهمی را بردارد و آن شعار قدیمی معدن به جای نفت را محقق کند. بخش معدن و صنایع معدنی بعنوان یکی از پیشران‌های اقتصادی نقش حیاتی در تحقق اهداف توسعه کشور ایفا می‌کند. بر اساس برنامه هفتم پیشرفت نیز رشد ۱۳ درصدی برای بخش معدن هدف‌گذاری شده که این هدف مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری موثر و رفع موانع ساختاری است که امشب قصد داریم در برنامه صف اول این مسائل را بررسی کنیم.

سوال: در ابتدا تصویری از شرایط حال حاضر صنعت، معدن و صنایع معدنی بفرمایید، چه جایگاهی را الان معدن در اقتصاد غیرنفتی کشورمان دارد؟ و با توجه به آن تاکیدی که بر عدم وابستگی به نفت بوده چقدر توانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم که خودمان را قدری از وابستگی به نفت دور کنیم؟

جعفری: بخش معدن یکی از بخش‌های مهم اقتصادی کشور است و با توجه به جایگاهی که ما در حوزه‌های مختلف داریم چه در حوزه کانی‌زایی، چه در حوزه تیپ‌های معدنی که نسبت به جهان ما تقریبا ۳۵ منطقه مستعد کانی‌زایی داریم، از ۱۱۴ تیپ معدنی شناخته شده حدود ۸۹ و تنوع مواد معدنی ما از ۱۱۲ تا ۸۱ نوع ماده معدنی است، رتبه‌های مختلفی را هم در صنایع معدنی داریم بحث شمش و روی رتبه هشتم هستیم، سرب هشتم، فولاد دهم و طلا بیست‌وهشتم.

سوال: فولاد به هفتم هم رسید درست است؟

جعفری: فولاد یک مقطعی البته الان ما که به لحاظ تولید یک مقدار اذیتیم وگرنه ظرفیت حدود تا پایان سال به ۵۷ میلیون تن شمش فولاد می‌رسیم که طلا هم در چهل‌وهشتم هستیم، مس محتوا تولید رتبه ۱۲ را در ذخیره رتبه پنجم داریم که احتمالا با وضعیت جدید احتمال دارد این رتبه هم رشد کند این وضعیتی است که می‌تواند به شرایط اقتصادی کمک کند تلاش ما بر این است که با برنامه مشخص آن نقشمان را نقش موثر کنیم مخصوصا امروز شما هم مستحضرید که بخش عمده‌ای از صادرات از بخش معدن است

سوال: بحث برنامه را مطرح کردید، همیشه ما البته سالهاست داریم نقشه راه یا اصطلاحا بگوییم سند استراتژی توسعه صنعتی می‌نویسیم فکر می‌کنم هفت هشت بار در این بیست سال نوشتیم که اجرا نشده یا خوب اجرا نشده، در حوزه معدن هم به اعتقاد کارشناسان همین مسئله را داریم یک برنامه راهبردی مشخص البته در دولت‌های مختلف، معاونین معدنی مختلف برنامه‌ریزی‌هایی کردند ولی نمی‌توانیم به سال ۱۴۰۴ که با هم صحبت می‌کنیم برنامه سال ۱۴۰۲ را حتی اجرا کنیم با توجه به تغییر و تحولاتی که اتفاق افتاده در دولت چهاردهم برنامه راهبردی شما چیست؟

جعفری: بر اساس آنچه که وضعیت موجود بود در برنامه‌ای که در این بازه زمانی و قبل از آن کمک کردیم برنامه راهبردی برای بخش معدن و صنایع معدنی نوشته شود. سعی کردیم بر اساس چالش‌های موجود آنچه که می‌تواند به رفع این چالش‌ها کمک کند آنها را به عنوان راهبرد اصلی مان قرار دهیم. ۱۷ تا راهبرد که از ساماندهی داده‌ها و اطلاعات معدنی کشور که در حوزه اکتشاف است، توسعه فعالیت‌های اکتشاف حاکمیتی و بخش خصوصی، توسعه ظرفیت‌های بخش خصوصی در فعالیت‌های معدنی، افزایش بهره‌وری در بخش معدن و صنایع معدنی، ارتقاء فرآیند نظارت بر فعالیت‌های بخش، این‌ها نکاتی بوده که ما در آن مشکل داشتیم، توسعه زنجیره ارزش، تنوع بخشی به تامین مواد اولیه در صنایع دارای گلوگاه که می‌دانید ما بعضی از صنایع‌مان مشکل داریم در تامین آن، که می‌توانیم از نوع تنوع و به اضافه تامین بحث آن را دنبال کنیم، تامین زیرساخت‌های بخش معدن و صنایع معدنی، تقویت ساماندهی زیرساخت‌های سامانه‌ای مدیریت سامانه و هوشمندسازی، خود رفع موانع دسترسی نداشتن به زمین که یکی از مشکلاتی است که ما الان در حوزه داریم، ارتقاء نظام تامین سرمایه و رقابت‌پذیری بخش معدن، بحث مالی را در این موضوع داریم، توسعه نوآوری و فناوری که بسیار مهم است توسعه همکاری‌های بین‌المللی، یکی از مسائل مهم ارتقاء وضعیت منابع انسانی است.

سوال: فکر می‌کنم تمام بر اساس همان تکالیف برنامه هفتم است.

جعفری: دقیقا بخش عمده‌ای از آن در برنامه هفتم است که آنجا آوردیم ۴ تا راهبرد کلی تیتر و بر اساس آن بسته‌های اجرایی طراحی کردیم.

سوال: چقدر مبتنی بر شرایط موجود است ما وقتی برنامه را می‌نویسیم یک بخش آن دست یافتنی و قابل نظارت بودن، قابل تقویت و اصلاح بودن و انعطاف داشتن است، چقدر این طور است برنامه با شرایط موجود؟

جعفری: سعی کردیم اولا برنامه با کسانی که مجری هستند خودشان در تدوین و در تهیه آن کمک کنند. یعنی خود همکاران در حوزه، ما سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی را داریم، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور را داریم، سازمان نظام مهندسی را داریم و خود معاونت امور معادن و صنایع معدنی و بخش خصوصی، شورای راهبردی تشکیل شده با مسوولیت وزیر که این شورای راهبردی این برنامه راهبردی را دنبال می‌کنند، این برنامه حدود ۱۷ تا برنامه و راهبرد است و ۷۰ تا کلان برنامه است، ۷۰ تا کلان برنامه بیش از ۲۵۰۰ اقدام دارد و برای این‌ها هم مجری مشخص شده هم برنامه زمانی، یک بخش‌هایی از آن برای تامین بودجه و مالی هم الان دارد تکمیل می‌شود.

سوال: پس ۱۷ برنامه راهبردی و ۷۰ کلان برنامه؟

جعفری: بله که از هر کدام دو سه تا هر برنامه راهبردی کلان برنامه دارد، هر کلان برنامه زیرسطح‌های خودش برای اجرا را تدوین کرده است و مجری هم دارد سعی کردیم این از بین همین ارکانی که وجود دارد بخش خصوصی، سازمان نظام مهندسی و ایمیدرو و زمین‌شناسی و خود معاونت معدنی مجری آن تعیین شود.

سوال: و در حال حاضر در چه شرایطی هستید؟

جعفری: الان برنامه‌ها که یک سامانه‌ای طراحی کردیم این ۲۵۰۰ اقدام را هم روی آن گذاشتیم و پایش گذاشتیم و مشخصا هر هفته جلسات هفتگی داریم بخشی از این‌ها پیشرفت داشتیم الان عدد و رقم آن مشخص است.

سوال: یعنی هم‌زمان با نوشتن برنامه اجرا هم انجام می‌شود.

جعفری: بله به طور مثال در ساماندهی و تجمیع داده‌ها که یکی از مسائل مهم است برای پایه‌ای که برای کاداستر ما لایحه کاداسترمان پشت آن اطلاعات فنی مان نیست، امروز تولید اطلاعات می‌کنیم ولی لایحه اطلاعاتی‌مان فقط در حد محدوده‌هاست، این لایحه اطلاعاتی را ما گذاشتیم که هر کسی می‌خواهد بیاید، الان داریم تجمیع این داده‌ها را انجام می‌دهیم از وزارت نفت، سازمان انرژی اتمی، هر کسی که دارد تولید داده و برنامه‌ریزی کردیم و امیدواریم تا آخر سال جز و ...

سوال: بحث پایگاه‌های داده سازمان زمین‌شناسی؟

جعفری: بله اصلا پایگاه‌های داده را گذاشیم محور، پایگاه‌های داده را شورای مرکزی برای آن درست کردیم یک شورای هماهنگی که باز مسوولیت آن با وزیر است و به نوعی این پایگاه را از همه ابعاد فعال کردیم از همه ابعاد که این داده بیاید و در اختیار بخش سرمایه‌گذار و متقاضی قرار بگیرد.

سوال: این نکته‌اش نکته مهمی است.

جعفری: یعنی هم به طور شفاف در اختیارش است و هم این که اطلاعات را به روز بتواند دریافت کند، چون ما به روز داریم اطلاعات روی بخش‌های مختلف تولید می‌کنیم، ولی این اطلاعات به موقع در این لایحه قرار نمی‌گیرد، ما برنامه‌های هوشمند حتی دو سه برنامه با شرکت‌های دانش‌بنیان انعقاد قرارداد شده که این اتفاق حتما بیفتد، سازمان زمین‌شناسی پای این کار است و این کار را دنبال می‌کند.

سوال: اتفاقا چند تا برنامه قبلی خدمت آقای اسماعیلی بودیم سازمان زمین‌شناسی، خیلی توضیحات مفصلی در رابطه با پایگاه داده دادند و یک نکته بسیار مهم این بود می‌گفت من زمانی که رفتم سازمان زمین‌شناسی هنوز داده‌هایی بود که از زمان انقلاب تاکنون منتشر نشده بود و ما الان برنامه‌مان در دولت چهاردهم این است که این‌ها را به صورت شفاف در دسترس بخش خصوصی قرار دهیم که آن تولید خودش اهمیتی دارد این دسترس بودن و شفاف بودن هم نکته بسیار مهمی است.

جعفری: یک نکته دارد، دو جنس اطلاعات داریم، یک جنسی هست که عموم است یعنی اطلاعات عمومی مربوط به داده‌های اکتشافی است که همه باید در جریان باشند این اطلاعات در دسترس است و دوم اطلاعاتی است که افراد چه بخش خصوصی، چه بخش دولتی، تولید کردند در حد تفضیلی. این‌ها طوری است که اگر کسی بخواهد بعدا برنامه‌ریزی می‌کند مالک این اطلاعات شود یعنی آن برنامه به او اجازه می‌دهد اگر خواست ورود کند و او اطلاعات را بگیرد با هماهنگی که با تولیدکننده آن اطلاعات خواهد داشت لذا از اطلاعات مجدد این جلوگیری می‌کنیم یعنی جایی که اطلاعات تولید شد ما آن را بعدا ارتقا می‌دهیم و دوباره نمی‌رویم همان اطلاعات، این الان، چون موجود نیست احتمال دارد که ما ...

سوال: و این اطلاعات چقدر می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در معادن ما را کاهش بدهد؟

جعفری: به نظر من خیلی بالا، از نظر ما امروز حداقل شما وقتی می‌دانید چه کاری اتفاق افتاده، کسی دیگر نمی‌رود در آن محدوده کار کند مگر این که تکنولوژی جدیدی بیاورد بگوید من الان با این تکنولوژی می‌توانم شرایط اکتشافی را تغییر بدهم حتما به یک ذخیره بهتر برسم.

سوال: این نکته مهمی است، چون الان در شرایط موجود یک مقداری سرمایه‌گذاری در حوزه معدن گویا سرمایه‌گذاری روی آب است شما یک پروانه‌ای دارید که حتی بانک‌ها الان قبول نمی‌کنند این را به عنوان وثیقه یعنی یک جوری سرمایه‌گذاری روی آب است، فردا دو تا مشکل داشته باشید دو تا اخطار سلب مسوولیت و کل سرمایه‌گذاری شما از دست می‌رود که یکی از دغدغه‌ها است حالا اگر این اتفاق بیفتد و پایگاه داده قوی و شفاف در دسترس سرمایه‌گذار قرار بگیرد تا حد زیادی این محدودیت‌ها کاهش پیدا می‌کند.

جعفری: به هر صورت ما سرزمینی داریم که در صحبت‌های اولم عرض کردم، ذخایر بسیار مهم دارد. باید دارایی‌مان را شناسایی کنیم یعنی کامل بدانیم داخل زمین چیست و این دارایی را وقتی شناسایی کردیم برنامه‌ریزی دوم، و وقتی این اعداد و این اطلاعات متقن و قابل اتکا باشد قطعا سرمایه‌گذار براحتی می‌آید سراغ این.

سوال: یک مقدار این را هم بفرمایید فکر می‌کنید چه زمانی تمام و ابلاغ شود؟

جعفری: امید ما این است در سال جاری حتما این کار به پایان برسد

سوال: یعنی ما تا پایان ۱۴۰۴ برنامه راهبردی توسعه معدن و صنعت معدن را داشته باشیم؟

جعفری: برنامه راهبردی که یک غلطان است و تغییر می‌کند ولی برنامه پایگاه را که عرض کردم اطلاعات بیاید و لایحه کاداستر.

سوال: ما الان بخواهیم یک برنامه راهبردی را ببینیم این چیزی که شما تهیه کردید این چه زمانی؟

جعفری: الان آماده است مشکلی ندارد.

سوال: الان منتشر شده؟

جعفری: نه، به صورت رسمی ولی در دسترس است اگر بخواهد کسی.

سوال: یعنی منظورم این است که فعالان بخش خصوصی می‌توانند نگاه کنند، نقد کنند، نظر دهند؟

جعفری: بله، اصلا خود بخش خصوصی عضو آن است.

سوال: و فکر می‌کنید چه زمانی به صورت رسمی رونمایی و ابلاغ شود؟

جعفری: دنبال آن برنامه‌هایی هستیم که تامین بودجه آن هم دقیقا در بیاوریم و برنامه‌ها را تا سطح مشخصی از برنامه بتوانیم چاپ کنیم.

سوال: در شش ماهه ابتدایی انجام می‌شود؟

جعفری: بله.

سوال: یک مقداری برویم روی بحث اکتشاف صحبت کنیم، در صحبت‌هایتان چند مورد اشاره کردید شرایط را چطور می‌بینید؟ مهم‌ترین رئوس برنامه شما در حوزه اکتشاف مخصوصا در برنامه‌ای که ۱۷ برنامه راهبردی دارد.

جعفری: اکتشاف بسیار مهم است البته شروع بخش عمده‌ای از کار ما با سازمان زمین‌شناسی است که فعالیت‌های خوبی را آقای اسماعیلی شروع کردند و دستور آقای وزیر خودشان مخصوصا تاکید دارند، نکته مهمی که اتفاق می‌افتد، چون ریسک بالاست و باید تامین بودجه اکتشاف از طرق دولت بیشتر روی این موضوع، ولی اخیرا با برنامه‌ریزی که دارد اتفاق می‌افتد و امیدواریم ظرف یک دو ماه آینده عملیاتی شود، ما برنامه تحولی را قبلا زمانی که بنده ایمیدرو بودم با معاونت معدنی، سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو شروع کردیم که تامین مالی را ایمیدرو انجام می‌داد و نقشه‌های یک پنجاه هزار اقتصادی را سازمان زمین‌شناسی تهیه می‌کرد و الان این یک تغییری دارد اتفاق می‌افتد علاوه بر ایمیدرو شاخه جایگزین ایمیدروی آن بخش خصوصی می‌شود این نکته‌ای است که ما روی تامین مالی می‌توانیم به صورت هم‌زمان، چون آن بخش هم به راحتی قابل تامین است و ریسک را قبول می‌کنند خیلی از موارد، در مقابل امتیازاتی که داده می‌شود الان تقریبا دستورالعمل آن نهایی شده فراخوان آن احتمالا انجام شود، انشاالله البته محور کار سازمان زمین‌شناسی است.

سوال: فرمودید که قرار است برنامه کلانی در حوزه سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف. این شرکت‌هایی هم که در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند آن‌ها خودشان هم می‌توانند بیایند پای کار سرمایه‌گذاری کنند؟

جعفری: حتما، اصلا ما مشکلی روی این موضوع نداریم ولی نکته مهم این است که این در قالب یک بسته اتفاق می‌افتد این که بیایند یک محدوده کوچک را ثبت کنند، یک بسته است که می‌تواند. ضمن این که ارتقاء اطلاعات مهم است، تمام اطلاعات موجود را سازمان زمین‌شناسی به آنها می‌دهد سطح ارتقاء، سطح آن اطلاعات را تا مثلا نقشه یک پنجاه هزار را هم از آنها مطالبه می‌کند.

سوال: نکته بخش خصوصی را که من تاکید داشتم بخاطر این بود من یادم هست اوایل دولت قبل ما نقش گزارش‌ها را که می‌خواندیم، سهم بخش معدن در جی دی پی منفی شده بود، اواخر دولت این مثبت شد و دولت گذشته تمرکز ویژه‌ای گذاشت روی دانشگاه‌ها و مراکز علمی و بخش خصوصی و این‌ها، یعنی در واقع فضا را واقعی دید. ولی خوب تاکید مجددم این است که ما قطعا کاداست، یعنی سعی می‌کنیم متقاضیان یعنی دارندگان مجوز ما محل کلیه کارهایشان از این جا اتفاق بیفتد و فکر می‌کنید کی این کاداست جدید قراردادش بسته شود؟

جعفری: قراردادش بسته شده و کار‌ها دارد انجام می‌شود ما قول تا پایان شهریور را گرفتیم که این اتفاق بیفتد.

سوال: با یکی از عزیزان صحبت می‌کردم می‌گفت ما الان در نیروی انسانی که شما هم اشاره کردید خیلی دغدغه داریم مثلا حتی یک راننده ماشین‌آلات معدنی الان می‌گفت من ماهیانه سی میلیون حقوق می‌دهم ولی نیست اصلاً یک راننده ماشین معدنی پیدا نمی‌کنم برنامه شما چه هست روی تامین نیروی انسانی متخصص؟

جعفری: چند تا اقدام انجام شده و در حقیقت یک کار مطالعاتی هم داریم یکی از برنامه‌ها بود که عرض کردم سازمان نظام مهندسی بالاخره مسوول حوزه تامین نیروی انسانی از نظر مهندسی است. غیر از بخش وزارت کار، بخش کارگری را در حقیقت طبق قانون نظام مهندسی است ولی در عین حال ما در ایمیدرو و سازمان توسعه که الان وجود دارد برنامه را برای آموزش قرار دادیم که از محل اعتبارات خودش متناسب با نیاز به معدن‌کاران ما حفاران را آموزش دادیم.

سوال: با توجه به نیاز منطقه؟

جعفری: بله با توجه به نیازی که امروز بخش خصوصی دارد، این شناسایی به صورت موردی که انجام می‌شود هم زمان آموزشش هم اتفاق می‌افتد با سازمان فنی حرفه‌ای این هماهنگی‌ها انجام شده که در حوزه حتی آموزش راننده‌های لودر، راننده‌های بولدوزر و سایر کسانی که در معدن این فعالیت را دارند این اتفاق بیفتد هم خوب از نظر ایمنی برایمان مهم است ما حتی گفتیم اینها حتماً هر کسی می‌خواهد بیاید قبلش آموزش دهیم خودمان بسترش را فراهم کردیم سعی کردیم این اتفاق بیفتد.

سوال: خوب برویم راجع به موضوع مهم حقوق دولتی خیلی بحث راجع بهش زیاد است و گلایه دارند بخش خصوصی می‌گویند که دولت توی این یکی دو سال اخیر یک دفعه یک جهش قابل توجهی داشت این یک نکته، نکته دوم به هرحال می‌گویند که نحوه محاسبه اش را بهش نقد دارند و مورد سوم به بحث اینکه معادن کوچک مقیاس را مثل معادن بزرگ نبینید. اینها واقعاً الان معادن کوچک مثلاً باید این حقوق دولتی را بدهند مالیات بیست و پنج درصد باید بدهند بحث مالیات حالا ارزش افزوده، حقوق خیلی از اینها به خصوص معادن ساختمانی برایشان صرفه اقتصادی دیگر ندارد اینها نمی‌شود برای هر کدومشان نسخه‌ای پیچید؟

جعفری: خوب شاخص محاسبه یکی‌اش میزان استخراج است درصد فروش از ماده معدنی است و قیمت فروش، خوب اون چیزی که ابتدا باید تعیین شود در زمان ارائه طرح بهره‌برداری باید خود متقاضی پیشنهادش را با توجه به قیمت تمام شده و نوع استخراجی که انجام می‌دهد که می‌تواند قیمت تمام‌شده‌اش را کاهش دهد درصد پیشنهادی اش هم در حقیقت در طرح بهره‌برداری بدهد ولی خوب این اتفاق نیفتاد به خاطر همین فرمایش جناب‌عالی هم درست است ما برای هر معدن باید قیمت حقوق دولتی را تعیین بکنیم نه برای ماده معدنی.

سوال: و نکته که میزان قانونی استخراج هم مشکلی که الان وجود دارد حتماً شما بهتر از من می‌دانید الان شما همین نکته‌ای که اشاره کردید میزان استخراج اسمی من الان یک پروانه بهره‌برداری دارم اگر اعلام نکنم دو تا اخطار و خلاصه با همه سرمایه‌گذاری که کردم پروانه‌ام ابطال می‌شود اگر بخواهم بیایم اعلام کنم بعد حقوق دولتی بدهم که اصلاً کسب نکردم چه می‌شود کرد واقعا؟

جعفری: همه اینها پیش‌بینی شده در قانون شاید آگاهی داشته باشند مجموعه‌های معدنی هیچ‌کدام از این اتفاق نخواهد افتاد اولاً که ظرف سال گذشته آخرین بخشنامه یا مصوبه شورای عالی معادن در بند آخرش به همه بهره‌بردار‌ها قرار شد که بگویند، چون ما معدن درصد را تعیین کردیم، چون آنچه که شورا تعیین کرده درصد از بهای ماده معدنی که مثلاً سه درصد، ده درصد تا سی درصد هم هست ولی برای معادن بزرگ اینها میتوانند که اعتراض شوند طرح بهره‌برداری شان را اصلاح کنند بگویند آقا طرح بیاورند تایید شد و طرح درست مطلب گفتم، چون معدنی که نسبت باطله‌برداری اش به ماده معدنی هجده به یک است یک معدنی یک به یک است خیلی این قیمت تمام شده است پس آن طرح خیلی مؤثر است دومین نکته میزان استخراج است میزان استخراج چرا بر اساس خود طرح مهم است یعنی طراح وقتی می‌خواهد متناسب با این کاری که انجام می‌دهد میزان برداشتی را که می‌تواند دقیقاً محاسبه کند پس ما نکته اصلی‌مان این است که طرح را درست بدهیم نکته قیمت فروش که مشخصاً یا باید در سامانه جامع تجارت یا فاکتور یا اینکه قراردادی که دارد اصلاً موضوعش متفاوت است عامل سوم. دو تا عاملی که اصلی هستند شما فرمودید بحث استخراج واقعی اگر که کسی در حقیقت توی شرایط ماده قانونی وجود دارد می‌تواند درخواست تاخیر تعطیلی موقت بدهد و درخواست استخراج واقعی که خارج از یدش باشد ولی این استخراج اسمی را دقیقاً اگر که خودشان درست توی طرح بنویسند کمتر مشکل پیدا می‌کنند البته خوب شورای عالی معادن دارد کمک می‌کند که یه مقدار از این افزایش و کاهش‌ها را اختیارش را به استان‌ها بدهد که اونجا بتوانند کمک کنند به کسانی که در حقیقت متقاضی کاهش هستند.

سوال: همین جا به بحث ماده چهل‌وهشت قانون برنامه هفتم هم قرار شد اگر پروانه کردند و بعد از یک سال خلاصه فعالیتی نداشتند اینها را تعیین تکلیف کنید و اینها، این را اجرایی کردید؟ آیین‌نامه دستورالعمل، برنامه اجرایی دارید؟

جعفری: بله البته خوب خیلی‌ها.

سوال: در حال گذشته هم بود ولی همیشه بوده ولی خوب این تاکید برای بیشتر شاید در شرکت‌های دولتی یک مقدار برنامه جهتش بیشتر شرکت‌هایی بوده که آنها هم مشمول این موضوع بشوند که ما قطعاً خوب متناسب با آن برنامه زمانی که در طرح اکتشاف وجود دارد در پایانش قابل تمدید نباشد و یا خارج از یدش نباشد، قطعاً ماده بیست‌وپنج اجرا می‌شود و سلب صلاحیت و پروانه اکتشاف ابطال می‌شود. برویم از حقوق دولتی معادن و ماده چهل‌وهشت برویم توی بحث ماشین‌آلات روی بحث ماشین‌آلات تا دو سه سال پیش همیشه دغدغه و اصحاب دعوا بود که آقا برای حمایت از تولید داخل شما معادن را تعطیل کردید آمدید یک محدودیت‌هایی گذاشتید که ما تولید داخلمان ماشین‌آلات را هم نداشت حالا آن محدودیت رفع شده الان می‌گویند که از فلان ماشین‌آلات باید بگیری این هم مثلاً چینی هست، قطعاتش و خلاصه این جور مسائل و مشکلات دارد و از آن طرف هفتاد درصد دولت، سی درصد خودش باید بدهد خب نمی‌صرفد من اصلاً بروم دست دوم وارد کنم و از اینجور مسائل در برنامه کلان شما راهبرد چیه در حوزه ماشین‌آلات شما برنامه راهبردی در دولت چهاردهم را به اطلاع فعالان حوزه معدن برسانید؟

جعفری: فرمایش حضرت‌عالی کاملاً درست است یکی از پاشنه آشیل‌های بخش معدن امروز ماشین‌آلاتش است. حدوداً به بیش از پنجاه‌وسه هزار ماشین‌آلات در کشور که سیزده هزارتایش بالای بیست سال است یعنی عمرشان قلیل است و قطعاً باید نوسازی اتفاق بیفتد ولی نکته مهم این است که ما داریم بخش معدن را توسعه می‌دهیم، معادن جدیدی دارد می‌آید توی مدار علاوه بر اون‌هایی که موجود هستند معادن جدید هم نیاز دارند توی دو تا از مقاطع زمانی در یک مقطع زمانی که وزارت معادن و فلزات بود تمهیدی شد و یک واردات خوب از جهت اینکه بالاخره کالا و دستگاه‌هایی که در کشور موجود نبود و آن اتفاق خوب باعث شد نوسازی خیلی خوبی توی اون بخش داشته باشیم. برنامه بر این است که ما بتوانیم یه برنامه مشابه آن انجام دهیم. الان خوب خیلی از ساخت‌های داخل که تا بعضی‌هایشان تا پنجاه درصد هم توانستند ساخت داخل را انجام دهند. اخیراً هم نمایشگاهی را بازدید کرده‌ام با شش هفت تا از اینها هم صحبت کردم به نظرم می‌آید یعنی که جزو برنامه‌هایی است که ما تکلیف کردیم به یکی دو تا از حوزه هایمان.

سوال: ما در حوزه‌های داخل خوب داریم پیشرفت می‌کنیم، اما قاعدتاً بحث زمان؟

جعفری: خوب دو سه تا نکته است که بحث تامین ارزش را باید بینیم و نکته دوم که ما سعی کنیم ساخت داخل را در حقیقت توسعه دهیم.

سوال: نمی‌شود هم‌زمان اون انتقال تکنولوژی را داشته باشیم به عنوان مثال من الان مثلاً پیشنهادم می‌دهم شرکت هپکو بیاید واردات ماشین‌آلات معدنی را توی دو سه تا نشانه به خصوص اینها را اجازه دهد اصلاً خدمات پس از فروش تعمیرات را هپکو انجام دهد که هم در حوزه تولید داخل تقویت شود هم توی خدمات پس از فروش، اینطوری ما شرکت هایمان هم حمایت می‌شود؟

جعفری: دقیقا، آن دفعه قبل هم اتفاق افتاد توافق‌نامه پنج جانبه امضا شد که بانک بود، هپکو آن موقع بود منتها الان می‌تواند با شرکت‌های دیگه هم که الان کار کردند...

سوال: بله هپکو را مثال عرض کردم؟

جعفری: شرکت‌های دیگر هم اتفاق بیفتد و قطعاً ما باید این هماهنگی را انجام دهیم که هم توسعه برای ساخت داخل افزایش پیدا کند یعنی هم عمق ساخت برود بالا و همین‌ که آنها خودشان بتوانند پشتیبانی و خدمات، الان یه مقدار این موضوع به دلایل مختلفی که سیاست‌هایی که حالا هر بهره‌بردار می‌تواند یک دستگاه بیاورد، باید حتماً دارنده پروانه باشد یک محدودیت‌هایی شده که این را توی برنامه‌مان انجام شود.

سوال: آن صلاحیت فنی و مالی هم الان خیلی‌ها اعتراض دارند؟

جعفری: درحال بازنگری است.

سوال: بدون تعارف اگر بخواهم بگویم جلوی تحقق شعار سال در حوزه معدن را می‌گیره من اگر الان صدتا ماشین‌آلات معدنی داشته باشم میلیارد‌ها سرمایه داشته باشم، چون نمی‌دانم لیسانس معدن ندارم یا مثلاً نمی‌توانم بیایم سرمایه‌گذاری بکنم این راه بسته است این به نظرم هرچه سریع‌تر باید اصلاح بشود به خصوص برای تحقق شعار سال.

سوال: باز قبل از سال شروع کردیم، چون با بخش خصوصی و تیمی که تشکیل دادیم گفتند حتماً دیگر این دفعه چیزی بیاید که حداقل آن شعاری که ما دنبالش هستیم که جذب نقدینگی برای بخش معدن اتفاق بیفتد. روی بحث سرمایه‌گذاری چی‌کار می‌خواهید بکنید که سهم بخش معدن از کل سرمایه‌گذاری که با حوزه صنعت اختصاص داده می‌شود متعادل شود. ما داریم خیلی تاکید می‌کنیم روی معدن، اما آخرین گزارشی که من خواندم یک ده هزارم حوزه صنعت تسهیلات و سرمایه‌ای که به بخش معدن داده شده یعنی این اصلا با آن جایگاه معدن اصلاً سازگاری ندارد اول آمار من را تایید می‌کنید؟

جعفری: بخش سرمایه‌گذاری خوب از دو جهت ما دنبالش هستیم یکی اینکه بحث بخش نقدینگی که می‌توانیم هدایت کنیم از طریق مبادی مختلف شرکت‌های بزرگ بورس، شرکت‌های سهامی عام پروژه و این موارد ما نقدینگی را در حقیقت به این سمت ببریم برای این کار خوب به خاطر همین ما از اکتشاف الان شروع کردیم که یعنی با اینکه ریسک دارد ولی خب علاقه‌مندی وجود دارد بعضی شرکت‌های بخش خصوصی من اتفاقاً می‌خواهم بگویم که حالا عدد را نمی‌توانم بگویم دقیق، اما به جناب‌عالی دارم می‌گویم که امروز بخش‌هایی از کشور که در حوزه‌های دیگر کار می‌کردند و امروز آن بخش‌ها که به عنوان پیمانکار وزارت خونه‌های دیگر بودند در بخش معدن فعال شدند معادن خیلی خوبی را بخش خصوصی واقعی هم هستند ما در اکتشاف اون کار را کردیم در بخش سرمایه‌گذاری شرط ما برای این هست که بسته معدنی تعریف کنیم برای اینکه جذب کنیم شرکت‌های بزرگ را.

سوال: باید جذاب باشد و یک فرمول دارد چه در حوزه معدن چه در همه حوزه‌ها یک فرمول بیشتر ندارد شما اگر می‌خواهید به عنوان تنظیمگر سیاست‌گذار بسته سرمایه‌گذاری بدهید حتماً باید حوزه سرمایه‌گذاری شما جذاب‌تر از بازار‌های غیر مولد باشد اگر نباشد سرمایه به سمت شما نخواهد آمد؟

جعفری: وقت نیست ولی اگر اتفاقی را که ما توی حوزه سرمایه‌گذاری برای بخشی از معادن مان در معادن شرکت تهیه و تولید و ایمیدرو اتفاق افتاد که ما داریم همان قالب و مدل را می‌بریم که بتوانیم جذب کنیم قطعاً جناب‌عالی تایید می‌کردید که این اتفاق می‌افتد.

سوال: برویم سراغ معادن زغال سنگ که ما چند سال خوب و متاسفانه حوادث تلخی داشتیم روی بحث ایمنی معادن چی کار می‌خواهید کنید یک نکته بحث ایمنی را بگویید یه نکته اینکه من گزارش‌هایی که دریافت کردم ما تولید زغال سنگ مان هم نسبت به سال گذشته بیست و پنج درصد کاهش پیدا کرده و نسبت به چند سال گذشته که مثلاً یادم است توی چند سال گذشته حدود دو طعمه میلیون تن بود اگر اشتباه نکنم الان به یک میلیون و چهارصد هزار تن رسیده روند نزولی داریم؟

جعفری: یک میلیون و هشتصد ولی درست می‌فرمایید.

سوال: خوب هم امنیتش هم افزایش تولید چه می‌خواهید بکنید؟

جعفری: بخش ایمنی برای ما مهم است جان انسان‌ها برای ما مهم است اول این قسمت را توضیح دهم، اتفاقاتی که روی این موضوع افتاد اول روی تجهیزاتی که خریداری شده و بازرسی‌های ویژه اتفاق افتاد الان بازرسی‌ها دارند پایش میشوند کسانی که باید اصلاح می‌کردند اصلاح نکنند حتی تعطیلی معادن و سلب صلاحیت اتفاق خواهد افتاد، قانون توسعه ایمنی زغال سنگ در حقیقت توی مجلس مصوب شد، موضوع ماده پنجاه و پنج آیین‌نامه اجرایی دستورالعملش در رابطه با همین موضوع بود ابلاغ شد قبلاً که ابلاغ نشده بود نکته مهم بحث معادن زغال سنگ ما البته زغال سنگ حرارتی و کک‌شو داریم ما الان توی حرارتی و کک‌شو هر دو تا برنامه داریم یک نکته مصرف‌کننده‌ای که الان تنها برای زغال سنگ کک‌شو وجود دارد فقط کوره بلند‌های ما هستند که ذوب‌ آهن اصفهان و ذوب آهن زرند است که یک مقدار خوب وضعیت آن هم، چون به لحاظ تامین مالی من مشکل هست این خودش دامن‌گیر است.

سوال: ما به این حوزه واقعاً نیاز داریم و یک نکته من مثلاً می‌گفتم آقا بحث خوب الان ما داریم واردات هم انجام می‌دهیم دیگر درست است؟

جعفری: در قانونی که آمده خیلی چیز‌ها را دیدیم که حل شود.

سوال: حساب کردم ما چهار میلیارد تن ذخیره قطعی زغال سنگ داریم سالی سه میلیون یعنی ما اگر همین‌جوری برویم جلو هزار و دویست سال دیگر ما داریم که بخواهیم استخراج کنیم پس این نیاز دارد ما جلوی واردات را بگیریم این طرف را حمایت کنیم کمک کنیم؟

جعفری: قطعا اگر برنامه مفصلی روی موضوع بگذارید ما آمادگی داریم خدمت شما باشیم.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما