چین «یخ آتشین» استخراج می‌کند

به گزارش می متالز به نقل از بی‌بی‌سی انگلیسی، این گاز متان است که یک ماده کلیدی در تامین انرژی جهان در آینده به شمار می‌آید. مقامات چین این اتفاق را یک موفقیت چشمگیر برای این کشور توصیف کرده‌اند. این گاز در واقع از هیدرات‌های متان که یخ اشتعال‌پذیر هم نامیده می‌شوند و دربردارنده ذخایر گسترده گاز طبیعی هستند، به‌دست می‌آید و بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده امریکا و چین در تلاش هستند ذخایر آن را با وجود سختی بسیار استخراج کنند.

یخ اشتعال‌پذیر چیست؟

این عبارت جالب، ترکیب یخ‌زده‌ای از آب و گاز را توصیف می‌کند. پِراوین لینگا دانشیار دانشکده مهندسی شیمی و زیست مولکولی دانشگاه ملی سنگاپور درباره این پدیده به بی‌بی‌سی انگلیسی توضیح می‌دهد: وقتی به آن نگاه کنید چشمان شما چیزی مانند کریستال‌های یخ را می‌بیند، ولی اگر در آن دقت کنید به اندازه‌ای که مولکول‌های آن را ببینید، متوجه مولکول‌های متانی می‌شوید که ازسوی مولکول‌های آب محصور شده‌اند. این پدیده‌های کریستال‌مانند را به طور رسمی «کلاتریت‌متان» می‌نامند که در حرارت‌های بسیار پایین و در فشار بالا شکل گرفتند و در رسوب موجود در بستر اقیانوس و همچنین لایه‌های زیرین منجمد که به طور دائم در اعماق زمین موجودند، یافت می‌شوند. این هیدرات‌ها با آنکه دمای پایین دارند و سرد هستند، اما اشتعال‌پذیرند و اگر یک ماده اشتعال‌زا را به آنها نزدیک کنید، گازی که در یخ محصور شده آتش می‌گیرد و به همین مناسبت، آنها را «یخ آتشین» یا «یخ اشتعال‌پذیر» می‌نامند. با کاهش فشار یا افزایش حرارت، این هیدرات‌ها به آب و متان تجزیه می‌شوند که البته مقدار متان از آب بیشتر است. یک مترمکعب از یخ آتشین می‌تواند حدود ۱۶۰ مترمکعب گاز منتشر کند و یک سوخت با انرژی فشرده بسیار زیاد را ایجاد کند. اما مسئله این است که استخراج گاز از یخ آتشین بسیار سخت و انرژی‌بر است. حدود ۵۷ سال پیش و در دهه ۱۹۶۰ میلادی، هیدرات‌های متان در شمال روسیه کشف شدند، اما پژوهش درباره اینکه چطور گاز را از آنها و آنها را از رسوب به‌دست آوریم، تنها ۱۰ تا ۱۵ سال است که آغاز شده و ژاپن به عنوان کشوری که از نظر وجود هر گونه منابع طبیعی انرژی‌زا در کمبود است، در این زمینه پیشگام بوده؛ سایر کشورهایی هم که در این زمینه وارد عمل شده‌اند، هند و کره‌جنوبی بوده‌اند که ذخایر نفتی منحصر به خود را ندارند. امریکا و کانادا نیز در این زمینه فعال هستند و بر هیدرات‌هایی که در زیر یخبندان‌های دائمی در شمالی‌ترین نقاط آلاسکا و کانادا قرار دارند، متمرکز شده‌اند.

اهمیت یخ‌های آتشین چیست؟

هیدرات‌های متان این ظرفیت را دارند که بتوانند منبعی انقلاب‌گونه از انرژی باشند و در آینده، نوع کلیدی انرژی و شاید آخرین منبع عظیم سوخت مبتنی بر کربن در جهان به شمار آیند. ذخایر عظیم این پدیده در بخش‌های زیرین اقیانوس‌های سراسر جهان و به طور ویژه در فلات‌های قاره‌ای یافته می‌شوند و کشورهای متمرکز بر آنها در تلاشند راهی امن و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه برای استخراج و بهره‌برداری از آنها پیدا کنند. حالا چین از موفقیت‌های جدید خود در این زمینه می‌گوید و پروفسور لینگا نیز در تایید این موفقیت می‌گوید: در مقایسه با نتایجی که از پژوهش‌های ژاپن به عمل آمده دانشمندان چینی موفق به استخراج گاز بیشتری شده‌اند و در ادامه توضیح می‌دهد که میزان گاز موجود در هیدرات متان ۱۰ برابر میزان گازی است که در شیل و سنگ نفت‌زا وجود دارد.

چین و موانع پیش‌رو

چین ۱۰ سال پیش یخ آتشین را در دریای جنوب چین کشف کرد. این دریا بین چین، ویتنام و فیلیپین قرار دارد و در سال‌های اخیر سوژه‌ای بوده که به طور فزاینده‌ای درباره آن بحث و جدل شده است. در واقع مسئله این است که پکن ادعا می‌کند به تنهایی بر این دریا حاکمیت دارد و حق بهره‌برداری از منابع طبیعی پنهان در آن در اختیار اوست. به عقیده پروفسور لینگا چین در این مسیر در ابتدای راه است و هر چند نرخ‌های تولید به واقع امیدوارکننده به نظر می‌رسد، اما به نظر می‌رسد در نزدیک‌ترین زمان تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۴ خورشیدی) بتوانیم به گزینه‌های اقتصادی برای ادامه این مسیر دست یابیم. رسانه‌های چین می‌گویند روزانه به طور میانگین ۱۶ هزار مترمکعب گاز با خلوص بالا در منطقه شینهوا در دریای جنوب چین استخراج می‌شود. اما همزمان لینگا هشدار می‌دهد که هر گونه بهره‌برداری از ذخایر باید به دلیل دغدغه‌های زیست‌محیطی با دقت زیادی انجام شود، زیرا این خطر وجود دارد که متان نشت و تراوش کند و منجر به پیامدهای جدی در زمینه گرمایش جهانی شود. گاز متان در تاثیرگذاری بر کلیت تغییرات آب و هوایی نسبت به دی اکسید کربن استعداد بیشتری دارد و بنابراین باید بر استخراج گاز بدون هیچ‌گونه لغزش و خطایی، تمرکز و تلاش بیشتر شود.