موفقیت ایمپاسکو در برون سپاری ها و فعالیت های اکتشافی با مشارکت بخش خصوصی/تهیه و تولید پیشرو در فعال سازی معادن کوچک مقیاس/گردشگری معدنی فرصتی برای اشتغال زایی

به گزارش می متالز، مهندس وجیه الله جعفری مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) در مصاحبه اختصاصی با پایگاه خبری، تحلیلی و اطلاع رسانی «می متالز» به سوالات متنوعی پاسخ گفت که مشروح مصاحبه با وی به شرح ذیل می باشد:

مهندس جعفری اظهار داشت: یکی از کارها برون سپاری بوده که به مفهوم واقعی خصوصی سازی به روش قانونی به دنبال انجام آن بودیم.

در ماموریت ها چشم اندازی را تعریف کردیم که تا سال 95 بازنگری شد و در ارزش های سازمانی 5 بند مسوولیتی برای خود قرار داده ایم  که به نوعی به طور خلاصه از آن به "کرامت" یاد می شود:

1. کارگروهی، توسعه و مشارکت
2. رشد و بهبود مستمر
3. ایمنی و سلامت کارکنان
4. مسوولیت پذیری اجتماعی
5. تعلق سازمانی و وفاداری

وی افزود: در بحث استراتژی ها پتانسیل یابی و توسعه اکتشاف، تجهیز و آماده سازی ذخایر، افزایش رقابت پذیری، توسعه ظرفیت های فعلی و ارتقای بهره وری، برون سپاری و واگذاری فعالیت ها مد نظر ما است.

وقتی سال های 96 و 97 را در بحث پتانسیل یابی و توسعه اکتشاف مقایسه کنیم باید بگوییم که در سال 96 ده فقره پروانه اکتشاف و 5 فقره گواهی کشف و درسال 97، 11 فقره اکتشاف 3 فقره گواهی کشف دریافت کردیم. البته در کنار این موضوع در بحث برون سپاری 11 پروانه اکتشاف را به بخش خصوصی داده ایم.

همچنین در بحث برون سپاری نقطه شروع خود را بهره برداری نگذاشته و از فرآوری و بهره وری شروع کردیم تا به بحث اکتشاف رسیدیم. در صورتی که شرکتی اعلام آمادگی کند و ریسک اکتشاف را بپذیرد تیپ های مختلف قرارداد را مشخص کرده ایم تا خود آنها مشارکت کرده و کار را به جای دولت انجام می دهند.

مدیرعامل تهیه و تولید مواد معدنی ایران تصریح کرد: در جایی که بخش غیر دولتی و خصوصی حضور پیدا کند نقش خود را کاملا کم کرده و به صفر می رسانیم.

اصولی داریم که در راستای اجرای بند "ت" ماده 35 در صورت احساس نیاز به حضور در کنار بخش خصوصی و نظارت عالی دولت این کار را به عهده خواهیم گرفت. بنابراین عمده برون سپاری با نظارت و مدیریت بحث فنی است و نهایتا حق السهمی که قانون مشخص می کند را دریافت می کنیم.

مطابق این موضوع در سال 97 در تجهیز و آماده سازی معدن زیرزمینی انگوران که از سال 96 شروع شده بود 60 هزار تن خاک سولفوره را استخراج کردیم و در حقیقیت این معدن امسال به راندمان اصلی حدود 180 هزار تن در سال خواهد رسید. البته این موضوع در در برنامه سال  97 نبود اما توانستیم این امر را محقق سازیم.

این کار دستاورد بخش خصوصی بوده و به صورت پیمانی کار را انجام داده و هزینه ها نیز به عهده خود پیمانکار می باشد.

همکاری با بخش خصوصی

در ادامه جعفری اضافه کرد: احداث، راه انداری و شروع عملیات استخراج و بهره وری طلای سنجده، تجهیز و راه اندازی و فعال سازی معدن آنتیموان حیدرآباد در سال 97 و راه اندازی و احداث کارخانه فرآوری با ظرفیت 12 هزار تن کنسانتره سرب در مجتمع سرب نخلک - که این تجهیز و آماده سازی  نیز حاصل برون سپاری بوده است - از جمله این فعالیت هاست.

در مجتمع سرب نخلک، شرکت تهیه و تولید حدود 1800 تن تولید این محصول را داشت که این شرکت خصوصی طی یکسال و نیم و از زمانی که مسوولیت به آن واگذار شده با سه خط جدید خود این میزان را به 12 هزار تن رسانده است. تولید حدودا 6 برابر و پروژه سودده شده و اکتشافات را توسعه داده است.

در نخلک با حضور بخش خصوصی، عیار ورودی فرآیند تغییر کرده، مجوز لازم دریافت شده، بخشی از درآمد سودده شده و کارکنان از 150 نفر به 350 نفر رسیده و همچنین کارخانه ای جدید راه اندازی شده است.

در موضوع نخلک بخش خصوصی توانسته به خوبی کارها را به عهده گرفته و بازده بسیار خوبی داشته باشد، در واقع می توان گفت پروژه مرده دوباره احیا شده است.

در فروکروم جغتای نیز به همین صورت اتفاق های خوبی رخ داده و تولید دوبرابر شده است.

در جغتای و در نفیلین سینیت کلیبر کارها برون سپاری شده و شاهد رشد تولید، افزایش نیروی انسانی و افزایش اشتغال به کار بوده ایم.

 به طور مثال در پروژه فروکروم جغتای 100 نفر نیروی انسانی اضافه شده و سرمایه گذاری جدیدی برای ایجاد یک کارخانه فروسیلیس توسط بخش خصوصی انجام شده است به طوری که ما فقط در کنارشان ایستاده و کمک و مدیریت می کنیم تا از راه قانونی از این پتانسیل استفاده شود.

همچنین درسال 97 طرح آنتیموان لخچک، چوکچی، گلمنده، گردنه شسر؛ زاغبیا، طلای کوه دم نیز برون سپاری شده است.

حتی معادن ایمیدرو مثل جلال آباد، گل گهر و فلات مرکزی نیز برون سپاری شده اند. جلال آباد به میدکو که یک شرکت کاملا خصوصی است واگذار شده و کارها توسط این شرکت انجام می گردد. در گل گهر فعالیت تمام آنومالی ها به عهده بخش خصوصی است و ما فقط نظارت داشته و در انتها حق  السهم قانونی خود را دریافت می کنیم. در سال گذشته آنومالی شمالی فلات مرکزی و میشدوان واگذار شده و امسال نیر احتمالا گلمنده واگذار می گردد.

 جعفری اظهار داشت: چیزی که اتفاق افتاده این است که فضا باز شده و استراتژی ما نیز این بوده تا پروژه ها برون سپاری شود و باعث شده تا پتانسیل بخش معدن سازمان توسعه را به این سمت برده و به بخش معدن کمک کنیم.

 بخش اکتشاف را توسعه داده و تلاش داریم امسال نیز کارهای اکتشافی پهناوری انجام دهیم و در بخش شناسایی، پهنه تعریف کرده و کار کنیم. همچنین سعی داریم تعداد پروانه اکتشاف را به مراحل تکمیلی برسانیم.

 وی گفت: ما به عنوان شرکت ایمپاسکو می دانیم که باید در زمینه تهیه و تولید مواد معدنی فعال بوده و حتی به صورت پایلوت در موقعیت خود این کار را انجام داده ایم. ضرورتا نباید خود صاحب معدن باشیم، باید بتوانیم از معادن دیگران استفاده کنیم. این کار را اولین بار در معدن طلای موته انجام دادیم و اعلام  آمادگی برای خرید تضمینی از معدن داران کردیم.

در حال حاضر محدوده های اکتشافی را فراخوان کرده تا به آنها یاری رسانیم تا بدین وسیله آنها را تشویق نماییم.

توجه به معادن کوچک مقیاس

وجیه الله جعفری ابراز داشت: بحثی که اخیرا مطرح شده توجه به معادن کوچک مقیاس بوده زیرا همه جا مس سرچشمه و یا گل گهر به آن بزرگی را نداشته و اگر داشته باشیم نیز در عمق پنهان است.

لذا طرح احیای معادن کوچک کلید خورد و نهایتا در زمان آقای شریعتمداری قرار بر این شد تا تهیه و تولید به نمایندگی از سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) مجری این طرح باشد. در آن مقطع این طرح به عنوان یکی از چهار طرح اقتصاد مقاومتی مطرح شد. بنابراین طرح احیای معادن کوچک مسوول طرح آن سازمان توسعه (ایمیدرو) بوده و مجری آن شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) است.

مدیرعامل ایمپاسکو گفت: شاید تاسیس کارخانه تولید کنسانتره برای یک معدن 1 میلیون تنی سنگ آهن به صرفه نباشد اما اگر 10 معدن کوچک به فاصله و شعاع کم در کنار هم باشند می توان یک واحد فرآوری در بین آنها ایجاد کرده و خوراک آنها را تامین کنیم.

4 رکن اساسی بحث معادن کوچک را هماهنگ می کنند:

1. رکن اول دولت که وزارت صمت، سازمان ایمیدرو و تهیه و تولید هستند و کار آن تسهیل امور از جهت بررسی و شناساسی معادن کوچک و ارزیابی کلی برای مشخص کردن مشکلات و ارائه راهکار هاست.
2. رکن دوم سرمایه گذاران یا مصرف کنندگان هستند، کسانی که آمادگی سرمایه گذاری دارند. مصرف کننده ای مانند شرکت ملی مس که در صورت امکان حاضر به خرید محصول چندین معدن کوچک را داراست.
3. رکن سوم سرمایه پذیر و یا خود معادن هستند.
4. و چهارمین رکن انجمن ها و تشکل ها هستند و نقش آنها بیشتر جنبه اعتماد سازی برای مشارکت در این طرح ها می باشد.

از همین چهار رکن، در ایمپاسکو شورای هماهنگی ای ایجاد شده به نام شورای هماهنگی احیای معادن کوچک که خود دولت در حال کار بر روی آن است.  بخشی از بررسی ها و اختیارات را می توان از همین شورا پیشنهاد داد که کمکی در راستای فعال سازی معادن کوچک مقیاس خواهد بود.

کار احیای معادن کوچک مقیاس در سال 97 شروع شده و ساختار آن با جدیت شکل گرفته شده است. طبق برنامه همانطور که آقای غریب پور هم اعلام کردند 300 معدن امسال بررسی می شود - البته این به معنای فعال سازی همه این معادن نخواهد بود - اما امیدواریم حداقل 150 معدن را فعال کنیم.

در سال جاری برنامه ما این است که غیر فلزی ها را نیز بررسی کرده و فقط به فلزی ها اکتفا نکنیم، حتی معادن در بخش های مختلف مانند سنگ های تزیینی نیز در دستور کار قرار خواهد داشت.

جعفری با تاکید بر این که ما با بخش خصوصی قصد انجام این فعالیت ها را داریم اشاره کرد: نحوه بررسی این است که معادن غیر فعال و جاهایی که امکان توسعه ندارند و متولی آنها بخش خصوصی است مد نظر ما است. شاید این کار، کار وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد، اما قدرت اجرایی تهیه و تولید به لحاظ اجرایی آسان تر است بنابراین این امر به ما واگذار شده است.

جعفری ادامه داد: تمرکز اصلی ما بر فلزات است، اما به عنوان مثال کشور به پتاس نیز نیاز دارد.

همچنین سنگ های تزیینی نیز به لحاظ اشتغال مد نظر است. برخی معادن سنگ های تزیینی فعال نیستند یا به عنوان مثال 6 هزار سنگ بری داریم که ظرفیت خالی و بلا استفاده دارند چرا از آنها استفاده نشود. این ظرفیت ها نیاز به ساماندهی دارند تا منسجم و یکپارچه  شوند. البته این کارها در بازه زمانی انجام می شود و کار یک یا دو روز نیست.

مدیرعامل تهیه و تولید مواد معدنی ایران گفت: طرح احیای معادن کوچک می تواند باعث تغییر وضعیت معادن کوچک از غیر فعال به فعال شده و تحولی را در بخش تامین مواد اولیه ایجاد کند. مثلا در منطقه بندرعباس و هرمزگان معادن هماتیتی را داریم که می توانند تامین کننده مواد اولیه باشند. در صورتی که تمام معادن غیر فعال، فعال شوند اشتغال ایجاد شده و بخشی از مواد اولیه واحدهای فولادی را تامین کرده و بخش صارداتی نیز در کشور فعال خواهد شد.

مهندس جعفری افزود: به طور کلی تمامی استان ها در دستور کاری ما قرار دارند. اگرچه برنامه ما ممکن است توسعه یابد اما فعلا همین تعداد در برنامه شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران هست. از تعداد 600 معدن ممکن است حدود 150 معدن فعال شود.

مدیرعامل ایمپاسکو خاطرنشان کرد: تهیه و تولید فقط نقش پشتیبان را داشته و این دولت است که از طرح و بودجه پشتیبانی می کند. ما به دنبال انتفاع نیستم و به عنوان مدیر فقط به دنبال تامین مواد اولیه برای صنایع خود هستیم. مجری طرح تهیه تولید نیست اما از توان تهیه و تولید در چارچوب قانون استفاده می کنیم. هزینه ها بیشتر در سطح مطالعه و تحقیقاتی است.

وی در ادامه گفت: در بحث کلینیکال مشاور گرفته ایم و سازمان های صنعت، معدن و تجارت استان ها و انجمن ها کار اصلی را انجام می دهند. این یک کار همگانی است و تلاش می کنیم که این کار انجام شود. هر جایی که نیاز به حضور ما باشد و تشخیص بدهیم ورود می کنیم. مثلا پروژه ای را برای نیاز به واحد فرآوری دو بار اعلام کرده ایم اما کسی پیش قدم نشده و خودمان وارد عمل شده ایم.

جعفری گفت: در کمک به زیرساخت، نقدینگی، تضمین خرید و تضمین فروش (یعنی سرمایه گذار تضیمن خرید و سرمایه پذیر تضمین فروش می دهد) قراردادی در ابعاد مختلف و به صورت مشارکت بسته می شود و از این روش ها برای کمک به راه اندازی استفاده می کنیم.

گردشگری معدنی فرصتی برای اشتغال زایی

مهندس وجیه الله جعفری با بیان اهمیت گردشگری معدنی گفت: پتانسیل خوبی در بحث گردشگری معدنی وجود دارد. ما قدرت اجرایی زیادی نداریم و این سازمان میراث فرهنگی است که باید مجوز بدهد. بهره برداران معادن نیز مخالف هستند زیرا نمی خواهند معارض جدیدی ایجاد شود.

وی افزود: ما به عنوان الگو در مازنداران و اصفهان - خور و بیایانک و نخلک – توانستیم گردشگری معدنی را اجرا کنیم. در نخلک بحث تولید جدی شد و به همین دلیل بحث گردشگری به حاشیه رفته اما در دستور کار چند سال آینده قرار دارد. قرار است بخش خصوصی در این مورد به ما کمک کند.

اما در خور و بیابانک برنامه داریم. به طوری که راهبری آن به بخش خصوصی واگذار شده و به دنبال استفاده از نمک به عنوان یک عنصر مورد استفاده در حوزه سلامت هستیم. نمک برای سلامتی و حداقل جذب انرژی منفی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. طراحی های اولیه انجام شده امیدواریم به طور جدی نیز در دستور کار قرار بگیرد.

به عقیده من بهتر است با تاسیس استخرها و امکانات سلامتی در استفاده از این نمک ها و آبشارهای نمکی به بخش سلامت و گردشگری سلامت یاری رسانده و مکان های اینچنین را تبدیل به جایی برای حضور افرادی از داخل و خارج کشور و بازدید و استفاده از پتانسیل حوزه سلامت و نه صرفا تفریحی بنماییم.

 در استان مازندران تونل قدیمی مربوط به زغال سنگ وجود داشت که قصد داشتیم به عنوان تونل های آموزشی و گردشگری مورد استفاده قرار دهیم اما چون مشارکت دانشگاه را می طلبد کمی کند پیش می رود.

 مهندس جعفری تاکید کرد: من معتقدم گردشگری هم در راستای اشتغال زایی و هم ایجاد فضای نرم در بخش معدن می تواند موثر باشد.