حضور پررنگ زغال‌سنگ در اقتصاد نوپای مغولستان

می متالز - مغولستان در سال گذشته میلادی با تولید حدود ۳۵ میلیون تن زغال‌سنگ یکی از تولیدکنندگان بزرگ این ماده در جهان بوده و با ذخیره‌ای بیش از ۱۰۰ میلیارد تن به فعالیت رو به رشد معدنی خود ادامه می‌دهد.

به گزارش می متالز، نخستین معدن بزرگ زغال‌سنگ در مغولستان در سال ۱۹۲۱ میلادی (۱۳۰۰ خورشیدی) در منطقه آلاآنج شروع به کار کرد. پس از جدایی این کشور از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی (۱۳۷۰ خورشیدی) این معدن فروخته شد و خریدار تمامی تجهیزات معدن را جمع‌آوری و معدن را تعطیل کرد. در نتیجه شهر مجاور معدن نیز تعطیل شد و نیمی از ساکنان ۲۲ هزار نفری آن بیکار شدند، با این اتفاق نسبت بیکاری به ۶۸ درصد در منطقه رسید. در آن زمان اکتشاف زغال‌سنگ نیز در جریان بوده و در این راستا چندین ذخیره کشف شد؛ ازجمله یک ذخیره ۳۷ میلیون تنی در منطقه آدون چولو، یک ذخیره ۱ میلیاردتنی در منطقه باجانور، یک ذخیره ۷۳ میلیون تنی در منطقه نالایح، یک ذخیره ۶۹ میلیون تنی در منطقه شارین گل و یک ذخیره ۹.۵ میلیون تنی در منطقه تاوان تول‌گوی به ثبت رسیده است. در سال ۱۹۸۵ میلادی (۱۳۶۴ خورشیدی) مغولستان از این ذخایر درمجموع ۶.۵ میلیون تن زغال‌سنگ استخراج کرد. بیشتر این زغال‌سنگ‌ها از زغال‌های غیرمرغوب بوده و بزرگ‌ترین سهم تولید نیز به معادن شارین‌گل و معدن نالایح تعلق داشته است. مغولستان ۳درصد از ذخایر استخراج‌شده به حجم حدود ۲۲۵هزار تن را صادر کرد. باارزش‌ترین ذخیره زغال‌سنگ کک‌شو در منطقه تاوان‌گلی کشف شد که به دلیل دور افتاده بودن و داشتن فاصله با مراکز صنعتی و نبود راه‌آهن و جاده ارتباطی مدت‌ها از آن بهره‌برداری نمی‌شد. با این حال در برنامه هشتم توسعه مغولستان این معدن باید سالانه حدود ۹ میلیون تن زغال‌سنگ کک‌شو تولید کند. درحال‌حاضر بیشترین زغال‌سنگ در استان اولان باتور و از منطقه باگانور استخراج می‌شود. با توجه به توسعه استخراج زغال‌سنگ در مغولستان، مسائل و مشکلات محیط‌زیستی موردتوجه واقع شده و به دلیل فراوانی این کانی بیشتر نیروگاه‌های برق این کشور زغال‌سنگی بوده و آلودگی‌های زیست‌محیطی فراوانی را به وجود آورده است. دو نیروگاه زغال‌سنگی این کشور با فناوری قدیمی کار می‌کنند. یکی از آنها در سال ۱۹۶۵ میلادی (۱۳۴۴ خورشیدی) و دیگری در سال ۱۹۸۴ میلادی (۱۳۶۳خورشیدی) ساخته شده‌اند و هر دو منابع اصلی آلودگی در اولان‌باتور هستند. مسائل زیست‌محیطی دیگری که استخراج زغال‌سنگ در مغولستان به وجود آورده، گسترش باطله‌های معدنی و ضایعات کارخانه‌های زغالشویی است؛ سالانه میلیون‌ها تن باطله در زمین‌های زراعی و مرغوب مجاور معادن رها می‌شود و آنها را به زمین‌های بایر تبدیل می‌کند. مشکل دیگر، افت آب سفره‌های زیرزمینی است. بهره‌برداری بی‌رویه زغال‌سنگ موجب خشکی بسیاری از چشمه‌های طبیعی شده، بر حیات‌وحش منطقه تاثیر می‌گذارد و تعادل زیست‌محیطی گیاهی و حیوانی را برهم می‌زند. با وجود تمام این مشکلات، ساکنان مناطق مجاور معادن بر این باورند که استخراج زغال‌سنگ مهم‌ترین کار برای کشور آنهاست. زغال‌سنگ با همه آلایندگی که دارد برای آنها شغل و منبع درآمد است. همچنین با توجه به مجاورت چین با مغولستان و نیاز مبرم چین به واردات زغال‌سنگ، این کشور مشتری مهمی برای زغال‌سنگ‌های حرارتی و کک‌شوی مغولستان به‌شمار می‌آید.