درخشش طلا در نوار شرقی

این در حالی است که به گفته مسئولان و فعالان این صنعت، مقوله صادرات یا واردات طلا، تخصص مهمی نیست و هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند به انجام این کار اقدام کند و هیچ محدودیتی وجود ندارد. اما اینکه صادرات طلا از ایران که تا چندی پیش به عنوان واردکننده طلا شناخته می‌شد و صادرات کمتری داشت، تا چه اندازه می‌تواند ادامه پیدا کند و اینکه ظرفیت برای صادرات طلا در ایران چه اندازه است نیازمند تامل و بررسی است. در این زمینه کارشناسان بخش معدن خبر از اکتشافات جدید طلا در نقاط مختلف کشور از جمله نوار شرقی کشور به ویژه سرزمین خراسان(خراسان رضوی و جنوبی) داده و می‌گویند سرمایه‌گذاری روی این ماده معدنی در صورتی که به شکل نظام‌مند و برنامه‌ریزی شده پیش برود، به طور قطع انتظارات را برآورده خواهد کرد و می‌توانیم میزان ذخایر طلای کشور را افزایش دهیم. از این طریق مصنوعات ساخته شده از طلا و حتی شمش را به سبد صادراتی محصولات معدنی کشور می‌افزاییم.

۵۶ میلیون دلار طلا از خراسان رضوی

با توجه به پراکندگی ذخایر طلا در ایران در نقاط مختلف کشور، شاهدیم سرمایه‌گذاری روی این بخش تا حدود قابل قبولی انجام شده و از نمونه‌های آن می‌توان به استان خراسان رضوی اشاره کرد. چندی پیش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسان رضوی از درآمد بالای این استان آن هم به مبلغ ۵۶ میلیون دلار طلا در سال‌های گذشته خبر داده بود. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفته بود: صادرات طلا و مصنوعات آن در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و به میزان ۵۶ میلیون دلار بوده است. به گفته راضیه علیرضایی، ۷۰۷ معدن در خراسان‌رضوی وجود دارد که در این معادن ۴۶ نوع ماده معدنی یافت می‌شود.رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفته بود: در راستای مبارزه با قاچاق در دولت یازدهم ۷ هزار و ۹۴۴ میلیون دلار کالا از گمرکات و بازارچه‌های مرزی صادر شد که در بین این کالاها صادرات طلا و مصنوعات آن در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و به میزان ۵۶ میلیون دلار بوده است.

نگاهی به روند تولید و صادرات و واردات طلا در ایران

طلا یکی از پشتوانه‌های اقتصادی در جهان به شمار می‌آید زیرا از یک سو دارای ارزش اقتصادی بسیار بالایی بوده و از طرف دیگر یکی از کانی‌های پرکاربرد در صنایع هایتک به شمار می‌آید و بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری‌های کلان برای تولید این محصول انجام داده‌اند. اما از طرفی هرکدام از این کشورها برنامه‌های خاص خود را برای صادرات محصولات از شمش طلا گرفته تا مصنوعات ساخته شده از طلا تدوین کرده‌اند. ایران نیز به عنوان یکی از کشورهایی که تا سال گذشته (۹۵) قانونی برای صادرات طلا در کشور تدوین نکرده بود و بیشتر، واردات از ایران انجام می‌شد تا صادرات. تا اینکه سرمایه‌گذاران قزاقی در معدن طلای ساریگونی توانستند شمش طلا تولید کنند و قصد داشتند سهم خود را از ایران خارج کنند همین امر سبب شد تدوین این قانون در برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت جای گیرد. به گفته جعفر سرقینی تا قبل از تدوین آیین‌نامه برای صادرات طلا، تنها قانون مربوط به معادن به حقوق دولتی بازمی‌گشت. در ادامه کار درخواست برای اجازه صادرات از سوی شورای پول و اعتبار ارائه شد. در مهر ۹۵ آیین نامه صادرات طلا و مصنوعات آن صادر شد و به گفته فعالان این بخش تا حدودی مشکلات این صنف برطرف شد.

تقویت صنعت طلا در کشور

 مصنوعات طلا همواره به عنوان یک کالای لوکس تلقی شده و بنا به اعلام شورای جهانی طلا (WGC) مصارف زینتی بیش از ۸۰ درصد از تقاضای طلای جهان را تشکیل می‌دهد. ایران نیز واحدهای صنفی قابل توجهی در حوزه صنفی صنعتی طلا و جواهر دارد و از نظر نیروی انسانی ماهر و متخصص در این صنعت دارای مزیت رقابتی است. اما همچون بسیاری از صنایع کشور که از نبود تجهیزات و فناوری‌های نوین رنج می‌برند، فعالان این صنعت نیز به‌تدریج از چرخه تولید جهانی طلا در حال حذف شدن هستند.به گفته کارشناسان، اکنون ایران با توجه به کم بودن میزان تولید طلا و مصنوعات آن بیشتر به یک واردکننده طلا تبدیل شده تا صادرکننده طلا. به نظر می‌رسد برای داشتن سهم بیشتر از این تجارت جهانی و پرسود، باید ظرفیت‌سازی‌هایی در این زمینه انجام شود. ایجاد ظرفیت‌های جدید و بکارگیری روش‌های نوین در این صنعت می‌تواند امکان ورود ما را به بازار جهانی تولیدکنندگان بزرگ طلا فراهم کند. این محصول مزایای بسیاری در تجارت دارد برای نمونه حفظ ارزش ذاتی شمش یا مصنوعات طلا و قابلیت مبادله آن همچون پول و سودآور بودن صادرات و واردات آن از جمله مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد. نکته مهم دیگر جایگاه بالا و ارزشمند طلا در میان عموم مردم در سراسر جهان است و به عنوان یکی از اولویت‌ها برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید.

۴۰ درصد اکتشافات متعلق به طلاست

همانگونه که اشاره شد ایران از ظرفیت معدنی بالایی برخوردار است و توجه به این مقوله می‌تواند برای کشور مفید باشد. بهروز برنا، معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور درباره میزان ذخایر طلای موجود در کشور و اینکه تا چه اندازه می‌توان روی صادرات طلا حساب کرد گفت: اکنون در جهان بیش از ۸۰ کشور به تولید و اکتشاف این ماده معدنی مشغول هستند و میزان تولید سالانه این فلز ارزشمند در جهان به ۳ هزار و ۱۰۰ تن می‌رسد.به گفته وی، طلا یکی از پرجاذبه‌ترین مواد معدنی برای اکتشاف است و حدود ۴۰درصد از هزینه‌های اکتشافی در جهان صرف یافتن این ماده معدنی می‌شود. از آنجایی که قاره آسیا جزو مصرف‌کنندگان عمده طلاست، برای دارندگان ذخایر طلا امری سودآور خواهد بود. در این میان ایران نیز با برخورداری از ذخایر فراوان و قرارگیری روی کمربندهای طلادار شرایط مطلوبی دارد.برنا ادامه داد: اکتشافات طلا به شکل خوبی در دهه‌های اخیر انجام شده و آغازگر این امر سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور بوده است. معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور به افزایش تنوع استخراج طلا در کشور اشاره کرد و گفت: ۲۱استان کشور شانس داشتن معدن طلا دارند. اکنون ۱۲ استان اولویت بیشتری در بهره‌برداری از ذخایر طلا دارند که شامل استان‌های آذربایجان‌غربی، کردستان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، زنجان، آذربایجان‌شرقی، مرکزی، اصفهان و سمنان است. وی افزود: استان قم و قزوین نیز ظرفیت مناسبی از نظر ذخایر طلا دارند که باید مورد توجه قرار گیرد. البته به همراه ذخایر مس موجود در ایران طلا نیز دیده شده است. در این راستا می‌توان به زون سنندج سیرجان اشاره کرد که بیشترین ذخایر ایران در آن قرار دارد.به گفته برنا، محور طلاداری در شرق کشور مشخص شده که استان‌های خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان را در برمی‌گیرد. درباره میزان ذخایر طلای موجود در این استان‌ها نیز می‌توان گفت هر کدام از این استان‌ها ذخایر متعدد و کوچکی از طلا دارند اما بزرگترین ذخیره طلا در این نوار در منطقه زرشوران است که بیش از ۱۵۰تن ذخیره دارد و این رقم تا ۲۲۰ تن نیز امکان افزایش ظرفیت دارد. وی ادامه داد: اکنون استان آذربایجان‌غربی از نظر ذخیره طلا شرایط بسیار مناسبی دارد. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز که بیش از ۲۵ سال است در زمینه اکتشاف طلا ورود پیدا کرده، توانسته حداقل ۱۰۰ تن ذخیره طلا را به کشور معرفی کند. این موضوع نشان می‌دهد هر اندازه روی ذخایر طلا و اکتشافات جدید برای به‌دست آوردنش تلاش کنیم، به نتیجه مثبت خواهیم رسید و انتظارات برآورده خواهد شد.

گواهی کشف‌های متعدد طلایی

معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور ادامه داد: امسال چند ذخیره خوب به گواهی کشف رسیده که یکی از آنها در منطقه «هیرد» خراسان جنوبی با ذخیره قطعی حداقلی ۴/۵تنی و ذخیره احتمالی ۱۰/۵تنی است. ذخیره «خونیک» در خراسان جنوبی نیز دارای ۳ تن طلای قطعی بوده و می‌تواند یکی از ذخایر امیدوارکننده منطقه باشد. برنا افزود: در این زمینه شاهدیم سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) در برخی از محدوده‌های معدنی طلا ورود کرده است. به طور نمونه در حال اتمام اکتشافات تکمیلی در منطقه کوه دم اصفهان هستند. البته در مناطقی از موته نیز طرح اکتشافی برای افزایش ذخیره طلا در دست اقدام است.به گفته وی، اقبال بلندی روی ذخایر طلا و افزایش آن در ایران وجود دارد. در استان خراسان رضوی نیز برای نخستین بار سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور طلای چشمه زرد، ارغش، کوه زر و کانسار طرقبه را شناسایی کرد. در منطقه «برداسکن» نیز چندین محدوده طلادار معرفی شده و اکتشافات در این منطقه در حال انجام است. به طور نمونه در منطقه تاریک دره تربت جام و چند نقطه دیگر ذخایر طلا وجود دارد و در کنار آن، کارخانه فرآوری در منطقه تربت حیدریه در حال فعالیت است. حال از آنجایی که این استان ذخایر فراوانی از سنگ‌های زینتی دارد می‌تواند به عنوان قطب جواهر مطرح شود و از طرفی با توجه به نزدیک بودن به مرز می‌تواند به موفقیت برسد.

سخن آخر...

با توجه به بالا بودن ذخایر طلا در کشور و پراکندگی آن که امروزه از سوی سازمان‌های توسعه‌ای دولتی و خصوصی مورد توجه قرار گرفته، می‌توان گفت ایران در آینده نه چندان دور می‌تواند در جرگه تولیدکنندگان طلا در منطقه قرار گیرد.