مس کم نمی‌آورد

به گزارش می متالز، حال پرسش این است که بخش‌های گوناگون صنعت مس، از اکتشاف ذخایر گرفته تا تولیدکنندگان محصولات نهایی چگونه به این رشد روزافزون تقاضا پاسخ می‌دهند؟ هزاران سال است که مس بخشی از تاریخ بشر را به خود اختصاص داده است. از عصر برنز گرفته که در آن بشر فلزکاری انجام می‌داد و از شیوه‌هایی برای گداختن مس و قلع و فرآیند آلیاژسازی آن و قالب‌ریزی برنز بهره می‌برد تا برکسیت و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، این کامودیتی پیوندی ناگسستنی با سلامت اقتصاد جهانی داشته و دارد. در همین حال عوامل گوناگونی نیز وجود دارند که بر عرضه و تقاضای فلز مس و ارزش بازار آن تاثیر می‌گذارند.
در بحبوحه رویدادهایی مانند جنگ تجاری چین و امریکا و نگرانی‌هایی که در زمینه چشم‌انداز اقتصادی امریکا وجود دارد، نرخ روز مس با نوسان و درجاتی از ابهام روبه‌رو است اما جایگاه مس به عنوان یک فلز موردتقاضا در درازمدت باثبات به نظر می‌رسد و تقاضا برای آن به طور پیوسته رو به افزایش است چون دنیا به سمت و سویی در حرکت است که شبکه‌های انرژی و حمل‌ونقل را برقی می‌کند و هر جا که برق استفاده می‌شود، مس به دلیل برخورداری از رسانایی بسیار زیاد، گزینه چشمگیری است و آنچه آن را چشمگیرتر می‌کند، کمبود جایگزینی است که از نظر اقتصادی به صرفه باشد؛ همه اینها مس را تبدیل به فلزی کلیدی در صنایع می‌کند.
تولید، توزیع و انتقال حجم بسیار انرژی در جهان، نیاز به حجم زیاد مس دارد. در کنار اینها خودروهای برقی هم ظهور کرده‌اند که در مقایسه با خودروهایی که موتور احتراقی دارند ۴ برابر بیشتر مس مصرف می‌کنند. در پی این اتفاق‌ها پیش‌بینی می‌شود فلز سرخ سال‌های پرتقاضایی را پیش رو داشته باشد اما بخش معدن جهان چگونه می‌تواند از عهده این حجم از تقاضای مس برآید؟ در این گزارش نگاهی می‌شود به دستاوردهایی که ۳ غول معدنی جهان در تولید مس به شیوه‌های مدرن داشته‌اند.

بازیافت در اقتصاد دایره‌ای

تقاضای پیوسته رو به رشد مس این پرسش را مطرح کرده که چگونه می‌توان با یک راهکار پایدار با این حجم از تقاضا روبه‌رو شد؟ اقتصاد دایره‌ای –ایده‌ای که می‌گوید منابع باید تا جای ممکن حفظ و مواد قابل استفاده در پسماندهای جامعه بازیافت شوند- در زنجیره عرضه فلزات، مفهوم مهمی تلقی می‌شود چون بازیافت می‌تواند از فشار بر ذخایر طبیعی محدود بکاهد. همچنین در فرآیند بازیافت، انرژی کمتری نسبت به پروژه‌های معمول استخراج و فرآوری مصرف می‌شود.
در همین حال، مس ثانویه گزینه خوبی برای بازیافت به شمار می‌آید چون مانند طلا، نقره و دیگر فلزات غیرآهنی در فرآیند بازیافت، کیفیت خود را از دست نمی‌دهد.
شرکت آروبیس در هامبورگ آلمان یکی از شرکت‌هایی است که در بازیافت مس و دیگر فلزات از سرآمدان جهان به شمار می‌آید. بزرگ‌ترین واحد بازیافت این شرکت در شهر لونِن آلمان فقط از مواد خام ثانویه به عنوان ماده اولیه برای تولید کاتد مس با عیار بالا استفاده می‌کند و این محصولات را از محصولاتی که از کانی مس به‌دست می‌آید، قابل تشخیص نمی‌داند. منابع مواد اولیه آروبیس شامل قراضه کابل مسی و وسایل برقی دورانداخته شده مانند بورد مدار و حتی زباله‌های صنعتی است که در شبکه‌ای به نام بازیافت کِیسر فرآوری، ذوب و تصفیه می‌شوند.

مس سبز در بی‌اچ‌پی بیلتون

در حالی که بازیافت مس ثانویه از زباله‌ها تا اندازه‌ای کمبود فلز سرخ را در آینده پوشش می‌دهد اما کافی نیست و تولید مس اولیه همچنان موردنیاز بشر است. غول معدنی بی‌اچ‌پی‌ بیلتون به دنبال آن است که نقش پررنگی در توان‌بخشی به ابعاد زیست‌محیطی مس پیدا کند. او از ۳ مسیر در پی دستیابی به این هدف است؛ صرفه‌جویی در مصرف انرژی، صرفه‌جویی در مصرف آب و در نهایت شفافیت در زنجیره عرضه. این شرکت از تحلیل داده‌ها برای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در زنجیره عرضه مس استفاده می‌کند و همچنین در معدن مس اسکوندیدا در شیلی از کارخانه عظیم و جدید آب‌شیرین‌کن بهره می‌برد. این کارخانه سال گذشته بازگشایی شد و بخشی از یک برنامه گسترده‌تر است. برنامه‌ای برای حذف کامل استفاده از آب شیرین در معدنکاری، مطرح شده و قرار است تا سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۹ خورشیدی) عملیاتی شود.

کودلکو و نوآوری‌های فناورانه

شرکت معدنی کودلکو متعلق به دولت شیلی، بزرگ‌ترین تولیدکننده مس در جهان است و ۱۹درصد ذخایر مس جهان را در اختیار دارد. این شرکت در سال گذشته میلادی بیش از ۱.۶ میلیون تن فلز مس تولید کرد که برابر با ۱۰درصد تولید جهانی مس در این سال است.
با این حال، هزینه‌های رو به رشد و کاهش عیار کانی‌ها در بسیاری از بزرگ‌ترین معادن این شرکت، تبدیل به یک چالش رو به رشد برای این غول مس جهان شده است. کودلکو برای غلبه بر این چالش‌ها دست به سرمایه‌گذاری‌های زیاد زده است، همچون پروژه‌ای ۵میلیارد دلاری برای تبدیل معدن چوکوکاماتا از یک معدن روباز به یک عملیات زیرزمینی. این پروژه هم‌اکنون در حال اجراست.
همچنین به نظر می‌رسد چالش‌های کودلکو به شماری از نوآوری‌های فناورانه منتهی شده تا به مدد آنها این غول مسی بتواند بهره‌وری را در پروژه‌های خود در شیلی ادامه دهد. کودلکو همچون غول معدنی ریوتینتو تلاش فزاینده‌ای بر خودکارسازی (اتوماسیون) تجهیزات استخراج و فرآوری خود دارد. در آوریل (فروردین-اردیبهشت) این شرکت از توافق با شریک دیرینه شرکت سوئیسی ساندویک خبر داد. ساندویک در زمینه مهندسی ابزار و شبکه‌های برش فلزات، تولید فولاد زنگ نزن پیشرفته و آلیاژهای ویژه و همچنین گرمایش صنعتی فعالیت می‌کند. در نتیجه این توافق کودلکو می‌تواند لودرهای به طور کامل خودکار و تحلیل‌های پیشگویانه را به فعالیت‌های زیرزمینی معدن چوکوکاماتا ارائه دهد.
هوش مصنوعی نیز دیگر گزینه موردنظر کودلکو است. این شرکت در امسال میلادی، کار بر یک شبکه مبتنی بر هوش مصنوعی را آغاز کرد و با آن می‌تواند بسیاری از تجهیزات و زیرساخت‌های خود را مدیریت کند.