خودروهای برقی؛ حریفی ضعیف در مقابل نفت؟

 به گزارش می متالز، براساس این تحقیق که به‌تازگی در بلومبرگ منتشر شده، قیمت نفت در بلندمدت باید به ۹ تا ۱۰ دلار بر بشکه کاهش پیدا کند تا خودروهای بنزینی با خودروهای الکتریکی قابل‌رقابت باقی بمانند. این رقم از سوی مارک لوئیز، از مدیران بانک فرانسوی بی‌ان‌پی پاریباس، برای خودروهای گازوئیلی ۱۷ تا ۱۹ دلار عنوان شد. این اعداد و ارقام برای قابل‌رقابت باقی ماندن بنزین و خودروهایی که از این سوخت تغذیه می‌کنند، در حالی عنوان می‌شود که در حال حاضر نفت خام آمریکا در محدوده ۵۵ دلار بر بشکه معامله می‌شود. به گفته لوئیز، تحلیل این بانک نتیجه بسیار روشنی برای صنعت نفت دارد؛ اینکه در مقایسه با قیمت تک‌فروشی نفت، امروز انرژی باد و انرژی خورشیدی با سرمایه مشابه، انرژی مفیدتری برای خودروهای برقی تولید می‌کنند.

به این ترتیب ارقام خیره‌کننده‌ای که به آن اشاره شد، این معنا را دارد که شرایط اقتصادی انرژی‌های تجدیدپذیر هماهنگ با خودروهای برقی در یک دهه آینده بسیار جذاب‌تر خواهد شد. اما با وجود جذابیتی که در نتایج تحقیقات از آینده انرژی‌های تجدیدپذیر عنوان می‌شود، تغییر و حرکت به سمت این سوخت‌ها زمانبر خواهد بود زیرا امروز صنعت نفت در مقایسه با باد و انرژی خورشیدی، از مزیت گستردگی بهره‌مند است؛ به‌گونه‌ای‌که نفت در سال ۲۰۱۸ میلادی ۳۳ درصد انرژی جهان را تامین می‌کرد؛ در‌حالی‌که سهم انرژی خورشیدی و باد ۳ درصد بود.

  اشتهای سیری‌ناپذیر برای نفت

تولید خودروهای برقی و گسترش آنها، انقلابی است که اگرچه باعث امیدواری به حفظ هوای پاک روی زمین شده، اما در سوی دیگر حیات صنعت نفت را تهدید می‌کند. با توسعه تولید خودروهای برقی از یکسو و کاهش هزینه تولید باتری‌های این خودروها و همچنین کاهش هزینه‌های تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر، بحث بر سر افول تقاضای جهانی برای نفت نیز در میان کارشناسان از مدت‌ها قبل آغاز شده و همچنان ادامه دارد. در این میان، آژانس بین‌المللی انرژی به‌عنوان سازمانی معتبر عقیده دارد اشتهای جهان برای نفت هنوز هم در حال رشد است؛ اگرچه با سرعت کمتر. به این ترتیب با وجود گسترش تولید خودروهای برقی و پاک، آژانس در چشم‌اندازی که ترسیم کرده، تقاضای نفت را دست‌کم تا سال ۲۰۲۴ رو به رشد می‌بیند. کارشناسان این سازمان انتظار ندارند تقاضای نفت کاهش پیدا کند بلکه برعکس، آنها رشد تقاضای روزانه نفت خام تا افق سال ۲۰۲۴ را در مجموع چیزی حدود 7.1 میلیون بشکه در روز تخمین می‌زنند. این میزان رشد در شرایطی وجود دارد که نشان‌دهنده رشد کندتر تقاضا برای نفت خام است. آنچه باعث حفظ رشد تقاضای نفت خام هرچند با سرعتی کمتر شده، تقاضای کشورهای در حال توسعه و بازارهای نوظهور است. طبق تحلیل IEA چین و هند به تنهایی حدود نیمی از رشد تقاضای جهانی نفت خام را به خود اختصاص خواهند داد.  آژانس بین‌المللی انرژی اگرچه اعتقاد دارد رشد تقاضای نفت خام به علت افزایش بهره‌وری سوخت و رشد تولید خودروهای برقی آسیب خواهد دید، اما شعاع اثر این دو عامل بر تقاضای نفت را محدود می‌بیند، زیرا در مقابل، اشتهایی که سیری‌ناپذیر به نظر می‌رسد در بخش سوخت جت و تولید پلاستیک وجود دارد.

  اوج تقاضای نفت، سوالی بی‌پاسخ

تغییرات اقلیمی اگرچه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و استفاده از خودروهای برقی را هرروز توجیه‌پذیرتر جلوه می‌دهد، اما به نظر می‌رسد هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به اوج تقاضای نفت خام وجود دارد و زمان احتمالی فرا رسیدن Peak Oil به شکل یکی از سوال‌های اساسی در بازار انرژی باقی مانده است. تعیین زمان به اوج رسیدن رشد تقاضای نفت خام و ورود آن به ورطه سرازیری، از این جهت برای فعالان بازار انرژی اهمیت فراوانی دارد که می‌تواند سرنوشت میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری و همچنین روند انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال‌های آینده را مشخص کند.

این سوال بی‌جواب در حالی پیش‌روی یک بازار عظیم وجود دارد که تنها روزنه‌ای که برای رسیدن به پاسخ وجود دارد؛ تشدید تغییرات آب‌وهوایی مخرب در نتیجه انتشار کربن و گازهای گلخانه‌ای و لزوم حرکت هرچه سریع‌تر دنیا به سمت انرژی‌های پاک است. DNV GL، یک شرکت مشاوره در زمینه انرژی سال گذشته میلادی با تاکید بر رشد روزافزون خودروهای برقی هشدار داد که رشد تقاضای نفت ممکن است در سال ۲۰۲۴ به اوج برسد. بی‌پی نیز به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده نفت در گزارش سالانه خود در سال جاری میلادی تاکید کرد: «رشد تقاضای روزانه نفت خام بسیار کندتر از گذشته خواهد بود.» این کمپانی بریتانیایی انتظار دارد تعداد خودروهای برقی تا سال ۲۰۴۰ به ۳۵۰ میلیون یا تقریبا حدود ۱۵ درصد از کل خودروهای موجود در دنیا برسد.  در عین حال رشد فروش خودروهای برقی در چین نیز چشمگیر است. به گزارش سی‌ان‌ان، چین در خط مقدم تلاش برای توسعه خودروهای برقی به‌منظور مقابله با آلودگی هوا است. آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای این غول اقتصادی در آسیا به معضلی پیچیده تبدیل شده است. از همین رو با ورود دولت چین به این مبحث، فروش خودروهای برقی در این کشور رونق بسیاری یافته و این دست خودروها در حال جایگزین شدن با خودروهای گازسوز یا بنزین‌سوز هستند. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، درحالی‌که فروش خودروهای نقلیه عادی در چین در سال گذشته افتی ۴ درصدی داشته، فروش خودروهای برقی جهشی ۶۱ درصدی داشته و به 1.3 میلیون عدد رسیده است. IEA انتظار دارد با روند رو به رشدی که فروش خودروهای برقی در چین دارند، این کشور به هدف خود مبنی بر افزایش تعداد خودروهای برقی به ۵ میلیون دستگاه تا پایان سال ۲۰۲۰ دست پیدا کند. چنانچه این اتفاق رقم بخورد، خودروهای سواری برقی در چین، مصرف حدود ۱۶۰ هزار بشکه بنزین در روز را حذف خواهد کرد. با اضافه شدن وسایل نقلیه برقی دیگر مانند اتوبوس‌ها و کامیون‌ها، سوخت بیشتری نیز از چرخه مصرف حذف خواهد شد. اما این پایان ماجرای رشد تقاضا برای نفت نیست؛ زیرا آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده است چیزی نزدیک به یک‌سوم از رشد تقاضای نفت تا سال ۲۰۲۴، از سمت پتروشیمی‌ها و به‌منظور تولید پلاستیک خواهد بود. در کنار افزایش تقاضا از سوی پتروشیمی‌ها، صنعت پررونق هوایی نیز اجازه افت بیش از اندازه تقاضای نفت خام را نخواهد داد. به این ترتیب اگرچه تقاضای نفت خام تحت‌تاثیر رشد خودروهای برقی قرار خواهد گرفت، اما این حوزه به تنهایی توان کافی برای رساندن تقاضای نفت خام به قله تاریخی خود را ندارد.