احیای معادن کوچک با تامین مالی بخش خصوصی

به گزارش می متالز، برای این طرح اقدامات زیادی انجام شده که ازجمله می‌توان به نمونه آزمایشی قرار دادن ۵ استان کشور و تمرکز بر احیای معادن کوچک این مناطق اشاره کرد. ۸ مرداد امسال نیز همایش «رونق تولید با احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس» با حضور جمع زیادی از فعالان معدنی سراسر کشور، تشکل‌های معدنی و مدیران عامل شرکت‌های بزرگ معدنی حامی معادن کوچک از سوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی به نیابت از سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) برگزار شد.
در این همایش از دغدغه‌های فعالان این حوزه و همچنین اهداف طرح «احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس» سخن گفته شد. دراین‌بین می‌توان به مشارکت با بخش خصوصی، افزایش سطح اشتغال پایدار، رونق تولید، حمایت از استارت‌آپ‌های معدنی و آمارگیری به‌روز از معادن کشور اشاره کرد. در همین زمینه با عظیمی، مجری طرح رونق تولید با احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس گفت‌وگو کرده ایم که در ادامه می‌خوانید.

برنامه احیای معادن کوچک در ۵ استان کشور از چه زمانی آغاز شده است؟

از بهمن سال ۱۳۹۶و اوایل سال ۱۳۹۷ احیای معادن کوچک را آغاز کردیم. در آن زمان قرار شد برای اجرا کردن پروژه، ۵ استان را به‌عنوان نمونه آزمایشی در نظر بگیریم. خراسان جنوبی، استان مرکزی، سیستان و بلوچستان، زنجان و هرمزگان ۵ استانی بودند که در سال گذشته، انتخاب و با معدنکارانی که معادن‌شان در این مناطق غیرفعال بود و همچنین مسئولان استانی گفت‌وگو کردیم. در این استان‌ها کاری را به‌عنوان متولی این امر انجام دادیم و بررسی کردیم مشکل عمده فعالیت نکردن آن معادن چیست، مسئله آنها از چه دسته‌ای است و ما چگونه می‌توانیم به آنها کمک کنیم. از محاسن این امر آن بود که با این کار می‌توانستیم پایش‌های بعدی را در بقیه استان‌ها بهتر انجام دهیم.

چرا استان‌های یادشده را انتخاب کردید؟

دلیل انتخاب استان‌های یادشده این بود که قصد داشتیم به استان‌های کمتر توسعه‌یافته‌ای که ظرفیت معدنی داشتند، بیشتر توجه کنیم. برای نمونه معدن از مهم‌ترین مزیت‌های نسبی سیستان و بلوچستان است. این استان، مجموعه‌ای از مواد معدنی طلا، مس، آنتیموان، منیزیت، آهن و کرومیت را در خود جای‌ داده است. ازآنجایی‌که این استان یکی از استان‌های کمتر توسعه یافته کشور است، قابلیت‌های توسعه‌یافتگی آن فقط با معدن میسر می‌شود. بنابراین سعی کردیم با تمرکز بر استان سیستان و بلوچستان، امکان استفاده از نیروهای بومی را افزایش دهیم تا اشتغال در بخش معدن با این هدف توسعه یابد. مسئله دیگر اینکه بر مناطقی تمرکز کردیم که امکان عرضه و فروش محصولات آنها ساده‌تر است. دراین ‌بین، مس، آهن و طلا از موادی هستند که در فاز نخست بر مبنای آن برنامه‌ریزی کردیم و در این استان‌ها هم یافت می‌شد. مورد دیگر اینکه به استان‌هایی توجه کردیم که معادن‌شان برای فعال‌سازی به ریسک کمتری نیاز داشتند و تعداد معادن غیرفعال آنها بیشتر از بقیه بود. برای نمونه می‌توان به استان مرکزی اشاره کرد. این استان در مرکز ایران است و فکر کردیم دسترسی‌های محلی آن به کارخانه‌های فرآوری راحت‌تر است. می‌توان از ظرفیت‌های خالی واحدهای فرآوری اطراف آن استفاده کرد. بنابراین مزیت توجه و فعال کردن معادن استان‌های یادشده آن بود که از واحدهای فرآوری موجود هم می‌توان استفاده کرد و این مسئله موجب کاهش هزینه سرمایه‌گذاری می‌شود.

با احیای معادن کوچک در این استان‌ها چه بخش‌هایی باید نقش‌آفرینی کنند؟

فعال‌سازی بر مبنای چند رکن اصلی انجام می‌شود؛ رکن سرمایه‌پذیر، معادن هستند و بخش دیگر رکن سرمایه‌گذار است که برای تامین مالی معادن کوچک برنامه‌ریزی می‌کند. وزارت صنعت، معدن و تجارت و زیر مجموعه‌های آن مثل معاونت امور معادن و صنایع معدنی، سازمان زمین‌شناسی، ایمیدرو و زیر مجموعه‌های آن از جمله صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی و واحد زیر ساخت‌های ایمیدرو از جمله مجموعه‌هایی هستند که برای احیای معادن کوچک ایفای نقش می‌کنند. همچنین هلدینگ‌های تامین‌کننده مالی یا مجموعه‌هایی که از بخش‌های دیگر آمده‌اند تا در بخش معدن سرمایه‌گذاری کنند، انجمن‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی از دیگر بازیگران این حوزه هستند. همان‌طور که می‌دانیم در شکل‌گیری کنسرسیوم‌ها، انجمن‌ها و تشکل‌ها بهتر عمل می‌کنند. تامین مالی به روش‌های جدید و روش تامین مالی جمعی نیز از موارد برنامه‌ریزی شده برای برطرف کردن مسائل مالی هستند.

برنامه امسال برای احیای معادن کوچک چیست؟

در برنامه سال ۱۳۹۸ ابتدا در نظر داشتیم بر ۱۵ استانی که معدنی‌تر هستند، تمرکز کنیم اما با توجه به تعیین شدن و ابلاغ طرح به عنوان یکی از طرح‌های اقتصاد مقاومتی و نیز به دستور مقام عالی وزارت، برنامه ما تغییر کرد و امسال تمام استان‌ها را پایش می‌کنیم. این تغییر برنامه، ما را به این سمت هدایت کرد که کارگروه‌های استانی را تشکیل و فعال کنیم.
 خانه معدن، معاون اقتصادی استانداری، سازمان نظام مهندسی معدن استان و تشکل‌ها و انجمن‌های تخصصی مرتبط با بخش معدن از اعضای اصلی کارگروه‌های استانی هستند که به ریاست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مدیریت خواهد شد.

در برنامه امسال قصد دارید با بخش خصوصی همراه شوید؟

یکی از تفاوت‌های این طرح با بقیه طرح‌های وزارتخانه این است که «بخش خصوصی محور» است. به این ترتیب عمده تامین مالی این طرح به‌وسیله بخش خصوصی انجام خواهد شد.
 نحوه ارزیابی مربوط به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در قالب یک فراخوان برنامه‌ریزی شده، این است که هر فردی با چه قابلیت، سرمایه و علاقه‌ای می‌خواهد در حوزه معدن حضور یابد. در این بین بسته به تقاضای‌شان باید موارد مرتبط را به آنها معرفی کرد. اگر جایی هم بخش خصوصی، نیازمند تامین مالی دولت باشد به‌وسیله ضمانت صندوق بیمه و روش‌های تامین مالی از بخش خصوصی حمایت لازم خواهد شد. بنابراین همان‌طور که مطرح شد نقش بخش خصوصی پررنگ است و بزرگ‌ترین قسمت کار احیا و فعال‌سازی معادن با حضور بخش خصوصی انجام می‌شود.

پس از همایش چقدر از شما استقبال شد؟

وقتی به دستور مقام عالی وزارت، همایش رونق تولید، احیا و فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس را برگزار کردیم، تمام مسئولان، دست‌اندرکاران و مجموعه‌های بزرگ معدنی حاضر شدند. این همایش، یکی از اجتماعات بزرگ معدنی بود که با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شد. در روز همایش، طرح به طور کامل به آنها معرفی شد و خوشبختانه از آن روز، مراجعه به دفتر طرح زیاد شده است. عده‌ای از سیستان و بلوچستان آمدند و اعلام کردند معادنی دارند و از ما درخواست سرمایه‌گذاری کردند. بنابراین همایش اثر خود را گذاشته و مفید بوده است.
همچنین یک وب‌سایت مربوط به این موضوع راه‌اندازی کردیم که در آن اطلاعات مربوط به پروژه‌ها، حامیان این طرح و روند کار را اطلاع‌رسانی خواهیم کرد. مرحله نخست، شناسایی معادن فعال و غیرفعال است سپس مغایرت‌ها را با استان بررسی می‌کنیم و پس از پردازش مصاحبه‌ها و پرسشنامه‌ها تکمیل و جمع‌آوری خواهد شد، مشکلات احصاء می‌شود و پس از تعیین روش‌های کلینیکی به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی که به‌وسیله فراخوان یا تفاهمنامه مشخص شده‌اند، معرفی می‌شوند تا وارد عرصه شده و نسبت به فعال‌سازی محدوده‌ها اقدام کنند.