بازخوانی دلایل تحریم ظریف توسط آمریکا/ هیل: تحریم ظریف آخرین میخ بر تابوت مذاکره با تهران است

می متالز - دونالد ترامپ می‌گوید که به‌دنبال مذاکره با ایران است. اما توهین کردن به محمدجواد ظریف هیچ شباهتی به دیپلماسی ندارد. جان لیمبرت، دیپلمات سابق امریکایی در تهران در این خصوص تحلیل جالبی ارایه داده است.

می متالز، «کارل مارکس می‌گوید که تاریخ بار اول به‌صورت تراژدی و بار دوم به‌صورت کمدی تکرار می‌شود. این گفته مارکس به خوبی تاریخچه روابط بین ایران و آمریکا در چهار دهه گذشته را توصیف می‌کند. امروز شاهدیم که کودکان کنترل اوضاع را در دست گرفته‌اند و بزرگسالان تصمیم گرفته‌اند کنار بکشند.»

اخیرا، وزارت خزانه‌داری آمریکا جواد ظریف، وزیرخارجه ایران را در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار داد. سوالی به ذهنم خطور کرد. «بزرگسالان کجا هستند؟» اما متاسفانه پاسخ مشابهی برای این سوال وجود دارد: «هیچ بزرگسالی برای مسلط شدن بر اوضاع وجود ندارد.» چرا دولت ترامپ تصمیم گرفت که در اقدامی عجیب وزیرخارجه ایران را تحریم کند؟ یک فرد بزرگسال مسوولیت‌پذیر دست به چنین عملی نمی‌زند. این تصمیم بیشتر توصیف‌کننده یک کودک عجول و عصبی است که به‌دلیل برآورده نشدن خواسته‌هایش رفتار پرخاشگرانه‌ای از خود بروز می‌دهد.

یک فرد بزرگسال براساس منطق تصمیم می‌گیرد و عواقب رفتار خود را مدنظر قرار می‌دهد. او باید به سوالات زیر پاسخ دهد: هدف از انجام این کار چیست؟ این اقدام چه عواقبی به‌دنبال خواهد داشت؟ متاسفانه اقدام اخیر دولت ترامپ براساس کینه‌ورزی، کوته‌بینی و بی‌فکری انجام شده است. ظریف چه گناه‌هانی را مرتکب شده است که باید در فهرست تحریم‌های واشنگتن قرار بگیرد؟ ظاهرا ظریف به دو دلیل مورد غضب دولت ترامپ قرار گرفت: اول، ظریف قربانی وسواس فکری ترامپ نسبت به میراث رئیس‌جمهوری قبلی شد. جرم ظریف این بود که یکی از مذاکره‌کنندگان اصلی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و شش قدرت جهانی از جمله آمریکا بوده است. دولت ترامپ به‌شدت از این توافق انتقاد کرده است. ظاهرا دلیل تنفر ترامپ از پیمان برجام این است که توسط دولت باراک اوباما مذاکره شده بود.

اما معمار‌های اصلی توافق برجام در دولت اوباما از جمله جان کری، وزیر امورخارجه و ارنست مونیز، وزیر انرژی کشور اکنون شهروند معمولی هستند. به همین خاطر دولت ترامپ نمی‌تواند اقدامی علیه آنها انجام دهد. بنابراین، مقامات آمریکایی تصمیم گرفتند که مهم‌ترین مذاکره‌کننده ایرانی که هنوز در سمت رسمی خود انجام وظیفه می‌کند را هدف قرار دهند. دوم، ظریف سخنگوی کارآمدی برای کشور و دولتش بوده است. در نهایت ظریف وظیفه دارد که به‌عنوان دیپلمات ارشد از مواضع و حقوق کشورش دفاع کند. ظریف به‌دلیل تسلط خود بر زبان انگلیسی و مصاحبه‌هایش با شبکه‌های آمریکایی مورد غضب قرار گرفت. برای مثال، سبک رفتاری ظریف را با سخنرانی مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا در ژانویه ۲۰۱۹ مقایسه کنید. پمپئو به‌جای ارائه یک سیاست خارجی منسجم تصمیم گرفت که مقامات سابق در دولت اوباما را در حضور مخاطبان خارجی به سخره بگیرد. البته هدف اصلی دولت ترامپ مجازات کردن یک فرد نیست.

آنها به‌طور کلی ایده دیپلماسی را رد کرده‌اند. این موضوع برای هیچ‌کس پنهان نیست که ترامپ و نزدیکانش از پروسه مذاکره و دیپلماسی متنفر هستند. در مقابل، ظریف می‌داند که چگونه از کشور خود در مجامع بین‌المللی دفاع کند. اخیرا فاش شد که رند پال، سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی وزیرخارجه ایران را برای دیدار با رئیس‌جمهور به کاخ سفید دعوت کرده است. تاکنون ایرانی‌ها تمایلی برای برگزاری چنین ملاقاتی نشان نداده‌اند. اما چرا ترامپ انتظار داشت که رهبران ایران چنین پیشنهادی را بپذیرند؟ در شرایط کنونی هیچ اعتمادی بین دو طرف وجود ندارد. توجه داشته باشید که سال گذشته وزیرخارجه آمریکا با ارائه فهرستی از ۱۲ خواسته آمریکا عملا خواستار تسلیم شدن تهران شده بود.

جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ نیز در سال‌های گذشته روابط نزدیکی با یکی از گروه‌ها با نام سازمان مجاهدین خلق (منافقین) داشته است و بار‌ها خواستار اقدام نظامی علیه تهران شده بود. درحال‌حاضر بزرگسالی در دولت ترامپ وجود ندارد. یکی از نویسندگان حساب توییتر فارسی زبان وزارت‌خارجه در اقدامی توهین‌آمیز از واژه فارسی «ماله‌کش» برای اشاره به ظریف استفاده کرد. آیا یک فرد مسوولیت‌پذیر باید چنین لحن زشتی را در یک پلت‌فرم رسانه‌ای دولت به‌کار بگیرد؟

چنین واژه زشتی نباید جایی در دیپلماسی داشته باشد. رئیس‌جمهوری می‌گوید که به‌دنبال مذاکره با ایران است. اما توهین کردن به ظریف هیچ شباهتی به دیپلماسی ندارد.

* جان لیمبرت (John Limbert) متولد واشنگتن دی سی، دیپلمات آمریکایی است. وی دستیار معاون وزیر امور خارجه آمریکا و مسئول میز ایران در این وزارتخانه، سفیر سابق آمریکا در موریتانی، و از افراد دستگیرشده در تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران در انقلاب سال ۱۳۵۷ است. لیمبرت در سال ۱۹۶۸ در دانشگاه شیراز مشغول به تدریس بود. او میهمان موسسه خاورشناسی آسیا (زیر نظر فرهنگ مهر و آرتور پوپ) بود و مدت ۴ سال در شیراز اقامت کرد. لیمبرت همسری ایرانی با نام پروانه طیب‌زاده دارد و به زبان فارسی مسلط است. لیمبرت از سالیان خود در شیراز (و سکونت خود در کوچه دژبان خیابان زند) به عنوان بهترین سال‌های خود در ایران نام می‌برد. او شاگرد ریچارد فرای بود (فرای استاد مشاور او بود).

جان لیمبرت*| دیپلمات سابق آمریکایی/ نشریه لوبلاگ

در همین رابطه بخوانید: