فرصت‌های فناورانه در زنجیره ارزش معدن

به گزارش می متالز، این شرکت‌ها با توجه به دانش فنی بالایی که در این شرکت‌ها وجود دارد و ارزش‌افزوده بالای کالاهایی که تولید می‌کنند، می‌توانند دست به تامین نیاز داخلی بزنند و کشور را از وابستگی دور کنند. ضمن اینکه این شرکت‌ها می‌توانند درکنار تامین نیاز داخلی، مزیت صادراتی بسیار مهمی را هم ایجاد کنند. در این روند، دولت با حمایت از این شرکت‌ها می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد پیش رو ایفا کند.
امروز با استفاده از فناوری‌های مدرن و مواد خام در شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانیم محصولاتی را تولید کنیم که ارزش‌افزوده بسیار بالایی دارند. درواقع تبدیل مواد خام به مواد باارزش افزوده مزیتی است که شرکت‌های دانش‌بنیان را نسبت به دیگر شرکت‌های تولیدی، خاص و برتر کرده است. این مهم وقتی بهتر درک می‌شود که بدانیم در شرایطی که اقتصاد ما وابسته به درآمدهای نفتی است و با توجه به تحریم‌ها و ضعف ما در تامین قطعات و مواد اولیه در صنایع و معادن، اهمیت دادن به دانش‌بنیان‌ها می‌تواند راه گریزی برای رشد اقتصاد باشد.
خانه معدن در گزارشی نقش استارت‌آپ‌های معدنی در توسعه بخش معدن را بررسی کرده است. در این گزارش آمده است؛ کسب‌وکار استارت‌آپی به فعالیتی گفته می‌شود که بر پایه فناوری‌های نوین شکل می‌گیرد. استارت‌آپ سازمانی است که در جست‌وجوی یک مدل کسب‌وکار قابل تکرار و مقیاس‌پذیر باشد.
مراحل اجرایی مختلف استارت‌آپ عبارتند از ایده، کشت ایده، مرحله اولیه استارت‌آپ، مرحله میانی و مرحله نهایی که رشد است. برای سیاست‌گذاری یک استارت‌آپ موفق نیز به عوامل مختلفی نیاز است ازجمله می‌توان به یادگیری درباره شروع آنها، نوشتن ایده‌ها و تکرار در ویرایش، شناسایی آغازین پذیرنده‌ها، تهیه نمونه ساده از محصول، استفاده از مدل بوم ناب، تناسب میان محصول و بازار، تهیه و ایجاد مدل اولیه کسب‌وکار و پژوهش اشاره کرد.
بخشی از زمینه‌های فناوری در استارت‌آپ‌های جدید عبارتند از فعالیت‌های رباتیک، پهپادها، هوش مصنوعی، پرینت‌های سه‌بعدی، پردازش اطلاعات، آنالیزهای پیشرفته، توسعه اپلیکیشن‌ها، ترسیم نقشه، آموزش، توسعه نرم‌افزارها، زیرساخت‌های شبکه‌های تخصصی اجتماعی، اختراع و گزارش‌های تجزیه‌وتحلیلی.

بازار معدن

اگر بخواهیم سهم کشورها در زمینه استارت‌آپ‌های معدنی را بررسی کنیم، باید بگوییم بر اساس بررسی مجله فوربس، استرالیا ۲۲درصد، امریکا ۲۱درصد و کانادا ۱۳درصد کل استارت‌آپ‌های معدن را در اختیار دارند. در آینده‌ای نزدیک میزان تقاضای محصولات معدنی نیز افزایش خواهد یافت. بر اساس گزارش pwc ظرفیت بازار ۹۲۶میلیارد دلار (‌۳۰درصد) و درآمد ناشی از صنعت معدن ۶۰۰میلیارد دلار (۲۳درصد) افزایش پیدا می‌کند.

پیشران‌های کلیدی تحول

نخستین موضوع مربوط به توسعه، اقتصاد مبتنی بر نوآوری و دانش‌محوری است؛ همان‌طور که اقتصادهای نوظهور همچنان بخش‌های معدنی‌شان را توسعه می‌دهند، حمایت از توسعه مهارت‌های کاربردی، خدمات و فناوری برای بهره‌برداری موثر و پایدار از ذخایر معدنی موردنیاز خواهد بود. در اقتصادهای پیشرفته هم افزایش استفاده از فناوری‌های تخصصی دیجیتال، منجر به همکاری بیشتر و مدل‌های جدید کسب‌وکار می‌شود.
فناوری‌های دیجیتال، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اتوماسیون همراه با تحرک بیشتر و افزایش اتصال، فرصت‌های هیجان‌انگیزی برای صنعت معدن ایجاد می‌کنند. این فناوری‌های یکپارچه به بهبود نتایج ایمنی و محیطی، افزایش بهره‌وری و پیشران‌های زنجیره ارزش و چرخه زندگی منتهی می‌شوند.

محیط‌زیست و لزوم توسعه پایدار

ضرورت توسعه در عصر جدید با نگاه به الزامات رشد پایدار در تمام صنایع موردتوجه قرار می‌گیرد. در صنعت معدن نیز پاسخگویی و آسیب‌رسانی حداقلی به زیست‌بوم، تقویت مشارکت جامعه و حمایت از پروژه‌های موجود و جدید از اهداف و چالش‌های فعالان این صنعت در آینده است.

ضرورت نوآوری

کاهش نرخ کالاها همراه با افزایش هزینه‌ها، کاهش میزان کالاهای سنگین و نگرانی‌ها درباره کاهش بهره‌وری باعث می‌شود تا صنعت معدن بر هزینه‌های عملیاتی تمرکز کند. صنعت معدن، نیازمند راه‌حل‌های خلاقانه و نوآورانه برای تبدیل‌شدن به صنعت مولدتر و پایدارتر است.

برطرف کردن مشکل ذخایر معدنی

گفته شده که نرخ کشف سنگ‌های باکیفیت بالا و قابل‌دسترس کاهش می‌یابد. راه‌حل‌هایی که به اکتشاف تحت پوشش کمک می‌کنند، عمر یک معدن را افزایش می‌دهند و بهینه‌سازی همراه با انتظارات اجتماعی برای بازیافت و استفاده دوباره از معادن، نقش اساسی را در اقتصاد بازی می‌کنند.

عرضه و تقاضای جدید
افزایش شهرنشینی و توسعه سریع اقتصادهای نوظهور همچنان موجب افزایش تقاضا برای منابع معدنی خواهد شد که به وسیله پیشرفت‌های فناوری کشورهای درحال‌توسعه و دامنه‌های جغرافیایی جدید تامین می‌شود. تصویب سریع فناوری‌های مصرفی جدید نیز تقاضا برای فلزات باارزش و کم‌حجم و مواد معدنی را تغییر می‌دهد.

فرصت‌های فناورانه و کسب‌وکار

پیشرفت در رباتیک، اتوماسیون، هوش مصنوعی، ارتباطات داده‌ها و سیستم‌های بینایی باعث می‌شود عملیات ایمن‌تر و کارآمدتر انجام شود. ارتقای عمیق‌تر و پیچیده‌تر، همراه با نیاز به یک ریز پایدار محیطی، منجر به توسعه روش‌های پیشرفته استخراج می‌شود. در سراسر جهان، بیشتر ذخایر معدنی سطحی باکیفیت بالا، شناسایی شده و توسعه‌یافته‌اند و نیازمند فناوری‌های جدید برای شناسایی ذخایر زیر پوشش هستند. افزایش نگرانی اجتماعی درباره معدن باعث می‌شود فرآیندها و فناوری‌های جدید توسعه یابند و درنتیجه، وضعیت اجتماعی، عملکرد زیست‌محیطی و رونق اقتصادی نیز بهبود یابد.
فناوری‌های دیجیتال که به‌سرعت در حال پیشرفت هستند شرایط لازم را برای تصمیم‌گیری بهتر و سریع‌تر فراهم می‌کنند و اطلاعات مربوط را در هر کجا و در زمان مناسب در دسترس قرار می‌دهند.

توسعه صنعت معدن

بهبود فرآیندهای اکتشاف با کمک فناوری و کاهش هزینه و ریسک، افزایش بازدهی و بهبود کارآیی استخراج، کاهش آلایندگی زیست‌محیطی معدن، شبکه‌سازی و ایجاد اکوسیستم نوآوری در حوزه معدن، تسهیل خریدوفروش مواد معدنی، شفاف‌سازی اطلاعات در زنجیره ارزش و ایجاد روش‌های نوین فرآوری از مواردی هستند که می‌توان در نقش استارت‌آپ‌ها در توسعه صنعت معدن از آنها یاد کرد.
تمرکز عمده دارندگان استارت‌آپ‌های معدنی بر مواردی مثل فناوری، زیرساخت‌ها، محیط‌زیست، مالی، منابع انسانی و بهره‌برداری است. خدماتی که امکان تامین به‌وسیله استارت‌آپ‌ها را دارند نیز عبارت از کنترل از راه دور و مانیتورینگ مصرف، مدیریت باطله، آموزش از راه دور، زیرساخت هوشمند برای کارخانه‌ها، فرآیند کنترل پیشرفته در فرآوری مواد، تولید هوشمند در معادن و برنامه‌ریزی دقیق، کارا و مطمئن در نقشه‌های زمین‌شناسی هستند.
گفتنی است به باور کارشناسان، دانش‌بنیان‌ها چندان در کشور موردحمایت قرار نمی‌گیرند و فضایی برای فعالیت ندارند. بنا به باور فعالان این حوزه، بیشترین حمایت از دانش‌بنیان‌ها به‌وسیله صندوق زیست‌فناوری بوده است.
به عبارتی بیشتر شرکت‌هایی که دانش‌بنیان شده‌اند بدون حمایت شرکت‌های زیست‌فناوری به‌جایی نرسیده‌اند؛ بنابراین به دلیل اهمیت و نقش‌آفرینی‌ این شرکت‌ها باید وضعیت حمایتی آنها از سوی دولت و نهادهای مربوط موردبررسی قرار گیرد تا بتوانند در رشد اقتصادی کشور مفید باشند.