تسهیل فعالیت بخش خصوصی در اکتشافات

به گزارش می متالز، برای فعالیت معدنی بیشتر باید اکتشاف را افزایش دهیم، دراین‌بین اگر اکتشاف به روش‌های درست و علمی نباشد، به مواد معدنی مناسب دسترسی نخواهیم داشت و نمی‌توانیم در عمق خوب پیش برویم و در آینده‌ای نزدیک با کمبود مواد معدنی روبه‌رو می‌شویم.
با توجه به این موضوع و به بهانه اینکه شصتمین سالگرد تاسیس سازمان زمین‌شناسی بود به سراغ ۲مقام مسئول در این سازمان رفتیم تا چرایی سخت‌تر شدن ورود بخش خصوصی به حوزه اکتشاف را جویا شویم.

حضور پرهزینه

عباس گل‌محمدی، مشاور سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در پاسخ به این پرسش که چرا در شرایط فعلی، ورود بخش خصوصی به حوزه اکتشاف سخت‌تر شده است، گفت: با توجه به اینکه عملیات اکتشاف به‌طور کلی دارای ریسک زیادی است، حضور بخش خصوصی از ابتدای فعالیت‌ها و تهیه داده‌های اکتشافی پایه بسیار سخت و پرهزینه است و به همین ترتیب تمایل بخش خصوصی در این سطح همواره کم بوده است.
او درباره نقش دولت در این زمینه گفت: سازمان‌های دولتی برای رفع این نقص، ملزم به تهیه داده‌های پایه هستند، خوشبختانه در سازمان زمین‌شناسی اساسی‌ترین داده‌ها و نقشه‌ها تولید می‌شود. باید توجه کنیم که بر اساس آمار مستند جهانی، از هر ۱۰۰۰کیلومترمربع که اکتشاف می‌شود تنها یک کیلومترمربع منجر به شناخت کامل و کشف ذخیره مناسب در تناژ بالا خواهد شد و به مرحله استخراج و بهره‌برداری می‌رسد، اگرچه ممکن است آنومالی‌های فراوانی در آن محیط کشف شود.
گل‌محمدی ادامه داد: با انجام عملیات شناسایی و پی‌جویی از سوی سازمان‌های دولتی، این ریسک تا ۱۰برابر کاهش می‌یابد و از هر ۱۰۰کیلومترمربع به یک کیلومترمربع می‌رسد که بسیار حائز اهمیت است.
وی در پاسخ به این پرسش که برای افزایش فعالیت معادن چه باید کرد، گفت: تهیه و ‌بروزرسانی اطلاعات‌ پایه مورد نیاز بخش اکتشاف کشور، مهم‌ترین پایه و اساس شناسایی و پی‌جویی مواد معدنی و توسعه پایدار کشور است. اطلاعات ‌پایه بروزرسانی شده و شفاف، مسیر دسترسی به مناطق امیدبخش و ظرفیت‌های معدنی را هموار می‌کند. البته مهم‌ترین بخش این موضوع در دسترس بودن این اطلاعات برای عموم ازجمله سرمایه‌گذاران واقعی معدن است.
مشاور سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور ادامه داد: با اجرای این سیاست با عنایت به شرایط زمین‌شناسی حاکم بر ایران، بخش معدن در آینده‌ای نزدیک نقش موثری در تولید ناخالص ملی خواهد داشت. مهم‌ترین اطلاعات ‌پایه هم شامل دورسنجی، زمین‌شناسی، ژئوفیزیک و ژئوشیمی است.
او تاکید کرد: برای تهیه این اطلاعات ابتدا باید سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مورد نیاز و فناوری روز، استفاده و امکانات وارد کشور شود. برای مثال تهیه نقشه‌های ژئوفیزیک هوابرد با فاصله پروازی بسیار کم برای کل کشور موردنیاز است. بروزرسانی تمام نقشه‌های یک دویست‌وپنجاه‌هزارم تا یک بیست‌وپنج‌هزارم موجود است و تکمیل آنها با استفاده از داده‌های ‌روز، کمک شایانی به بخش‌های خصوصی و دولتی فعال در فعالیت‌های اکتشافی خواهد کرد.
گل‌محمدی درباره اهمیت و نقش سازمان زمین‌شناسی نیز گفت: این سازمان با راه‌اندازی پایگاه داده‌های علوم زمین و ایجاد زیرساخت‌های لازم، دسترسی عموم را به داده‌های موردنیاز با درجات دسترسی مختلف فراهم کرده است و این موضوع نیز در نقشه راه معدن و صنایع معدنی (۱۳۹۷-۱۴۰۰) به‌خوبی تصریح و به سازمان زمین‌شناسی واگذار شده است. البته کمبودهای زیادی در داده‌های پایه و اطلاع‌رسانی در سطح کشور وجود دارد که جهت همگرایی و هم‌افزایی و یکپارچه‌سازی این داده‌ها اقدامات مناسبی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، نظام‌مهندسی معدن و سازمان زمین‌شناسی با کمک بخش خصوصی متخصص انجام شده است و در صورت نهایی شدن، نوید ارتقا و پیشرفت معادن و توسعه پایدار معدنی خواهد بود.

شرایط آسان شده است

محمدباقر دری، سرپرست معاونت اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور نیز درباره این پرسش که چرا به باور برخی، ورود بخش خصوصی به حوزه اکتشاف خیلی دشوار شده است، گفت: باور دارم که سازمان زمین‌شناسی فعالیت بخش خصوصی را تسهیل کرده است. از آنجایی‌که ریسک اکتشاف بسیار بالاست، هیچ‌گاه بخش خصوصی به این حوزه ورود نمی‌کند تا نقشه ژئوشیمی تهیه شود.
دری با تاکید بر اینکه امروز شرایط برای بخش خصوصی از همیشه راحت‌تر شده است، ادامه داد: تهیه اطلاعات ‌پایه که ریسک بالایی هم دارد را سازمان زمین‌شناسی انجام می‌دهد و این اطلاعات به‌طور رایگان در اختیار بخش خصوصی قرار خواهد گرفت. دراین‌بین سازمان در هر جایی که بخش خصوصی توانایی ورود داشته باشد و بتواند کاری انجام دهد، از آن استقبال می‌کند.
سرپرست معاونت اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در پاسخ به این پرسش که نقش سازمان زمین‌شناسی در اکتشاف چقدر مهم بوده است، اظهار کرد: درباره نقش سازمان همین بس که کار علمی زمین‌شناسی و اکتشاف با تاسیس این سازمان شروع شد. همان‌طور که می‌دانید نخستین گام برای هر کار اکتشافی، تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی است. پیش از تشکیل سازمان فقط مناطق نفتخیز کشور یعنی جنوب غرب ایران و زاگرس نقشه‌های زمین‌شناسی داشتند و بقیه مناطق ایران فاقد نقشه‌های زمین‌شناسی بودند اما سازمان زمین‌شناسی در این چند سال تمام کشور را با نقشه‌های زمین‌شناسی پوشش داد.
دری ادامه داد: همزمان با تهیه نقشه زمین‌شناسی، ظرفیت‌های معدنی کشور را در همان مقیاس مورد شناسایی قرار دادند. با این کار استعدادهای معدنی و ظرفیت‌ها شناسایی شدند. علاوه بر تهیه نقشه، افزون بر ۸۰درصد کشور زیر پوشش برداشت‌های ژئوشیمی اکتشافی قرار گرفت، به این معنی که تک‌تک آب‌راه‌ها نمونه‌برداری شدند. او تاکید کرد: برخی مواد معدنی قابل‌مشاهده هستند اما سازمان، نقشه‌های ژئوشیمی عناصری را که دیداری نبودند، مورد مطالعه قرار داد؛ بنابراین در این چند سال کمتر کانسار و معدنی در کشور وجود دارد که به‌نوعی سازمان زمین‌شناسی در آن دیده نشده باشد.