زغال‌سنگ همچنان از اصلی‌ترین منابع انرژی جهان به‌شمار می‌رود

می متالز - زغال‌سنگ به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین منابع تامین انرژی، به سرعت در حال رشد است. هم‌اکنون 40 درصد برق مصرفی جهان در نیروگاه‌های حرارتی با سوخت زغال‌سنگ تولید می‌شود. چین، آمریکا و استرالیا بزرگترین تولید‌کنندگان زغال‌سنگ محسوب می‌شوند.

زغال‌سنگ به دلیل فراوانی و توزیع گسترده در سراسر جهان در عرصه انرژی توجه بسیاری را به خود جلب کرده ‌است. ذخایر زغال‌سنگ را براساس آمارهای فعلی حدود 869 میلیارد تن تخمین زده‌اند؛ باتوجه به مقدار تولید فعلی زغال‌سنگ و پیش‌بینی‌های به‌عمل آمده، می‌توان گفت که ذخایر موجود فعلی، پاسخگوی نیاز بشر تا 115 سال آتی باشد. علی‌رغم تاثیر منفی زغال‌سنگ در زمینه تغییرات آب‌‍‌‌و‍‌هوایی (به‌دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای)، همچنان زغال‌سنگ از اصلی‌ترین منابع تامین انرژی در دنیا محسوب می‌شود.

نمودار 1 تولید‌کنندگان بزرگ زغال‌سنگ در جهان را نشان می‌دهد. تقریبا 10 کشور به‌همراه چین سردمدار تولید 90 درصد از کل زغال‌سنگ تولیدی دنیا هستند. همان‌طور که در این نمودار قابل مشاهده است، کشور‌هایی مانند چین و ایالات متحده‌ آمریکا به‌عنوان رهبران جهانی در تولید زغال‌سنگ در سال گذشته بودند. از سایر تولیدکنندگان بزرگ زغال‌سنگ، می‌توان به هند و استرالیا اشاره کرد. در بین کشورهای مصرف‌کننده، 5 کشور چین، ایالات متحده ‌آمریکا، هند، روسیه و ژاپن، بیش از 75 درصد از مصرف زغال‌سنگ در جهان را به‌خود اختصاص دادند.

چین در 3 دهه گذشته بزرگترین تولید‌کننده زغال‌سنگ بوده است. این کشور با تولید 3.7 میلیارد تن 47 درصد از کل تولید زغال‌سنگ جهان را به‌خود اختصاص داد. گفتنی است که این کشور همچنین بیش از نیمی از کل زغال‌سنگ تولیدی جهان را مصرف کرد.ایالات ‌متحده ‌آمریکا پس از چین، عنوان دومین تولید‌کننده بزرگ زغال‌سنگ را با تولید 922 میلیون تن را یدک می‌کشد. این کشور با تولید 922 میلیون تن زغال‌سنگ در سال گذشته، خود نیز دومین کشور مصرف‌کننده زغال‌سنگ نیز بود. هند مصرف‌کننده 8 درصد کل زغال‌سنگ دنیا و سومین مصرف‌کننده بزرگ این منبع به‌شمار می‌رود. این در حالی است که تولید زغال‌سنگ در هند حدود 605 میلیون تن بود و این کشور را در جایگاه سومین تولید‌کننده جهان قرار داد. این کشور در سال گذشته در مجموع 160 میلیون تن زغال‌سنگ وارد کرد که پس از چین و ژاپن سومین وارد‌کننده بزرگ جهان نیز به‌شمار رفت. شایان ذکر است که حدود 68 درصد تولید برق در هند به توسط منابع زغال‌سنگ تأمین می‌شود

بنابر مطالب ارائه شده، نیاز به زغال‌سنگ همواره در حال افزایش است و درصد زیادی از برق تولید شده در جهان به نیروگاه‌هایی که از این منابع استفاده می‌کنند وابسته است. صرف‌نظر از این امر، آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از این منبع اهمیت زیادی دارد و برای دولت‌ها ضروریست با فن‌آوری‌های جدید، بکار گرفتن منبع انرژی پر‌اهمیت زغال‌سنگ را در مسیر درستی قرار دهند.

در ایران به‌دلیل تقاضای محدود زغال‌سنگ، اکتشافات منظم در این خصوص انجام نمی‌شود. از این رو وجود کاستی‌های زیادی در اطلاعات ذخایر زغال‌سنگ ایران دور از ذهن نیست. نمودار 2 حاکی از مقادیر کم تولید زغال‌سنگ و کاهش آن در 3 سال اخیر است. دلیل کاهش تولید این حامل انرژی را می‌توان عدم تمایل سرمایه‌گذاران در بخش معدن، کاهش تمایل نیروی کار به‌دلیل سختی‌های حین کار در معادن زغا‌سنگ، بالا بودن نرخ بهره مالکانه معدن و مشکلات فروش محصولات معدنکاران دانست. بر طبق آمار ارائه شده توسط ایمیدرو معادن زغال سنگ ایران بیشتر در نواحی طبس ،کرمان، البرز واقع شده‌اند.