هرگاه امکان رشد برای معادن فراهم می‌شود، دولت به فکر سهم‌خواهی می‌افتد

به گزارش می متالز، سعید عسکرزاده، اظهار داشت: در زنجیره ارزش فولاد یک اتفاق نامبارک بارها رخ داده و آن این است که هرگاه فضایی برای توسعه معدن فراهم شده، به روش‌های مختلفی خواسته‌اند تا این توسعه و رشد را در حلقه‌های دیگر زنجیره هم وارد کنند اما این امر، باعث ایجاد مشکلات زیادی برای معادن کوچک و متوسط شده است.

وی افزود: هرگاه وضعیت معادن به لحاظ سودآوری در رکود قرار می‌گیرد، هیچ مجموعه‌ای اعم از دولتی و غیردولتی، فضایی برای توسعه کسب و کار ایجاد نمی‌کند ولی دقیقا در شرایطی که امکانی برای معادن فراهم می‌شود تا بتوانند رشد کنند و به توسعه بنیادین در حوزه‌های اکتشاف و فرآوری برسند، دولت به فکر سهم‌خواهی می‌افتد. در حال حاضر، دولت به بخش خصوصی معتقد نیست و بیشتر خود را سهام‌دار می‌داند.

واردات و صادرات سنگ‌آهن مطابق با بازار جهانی باشد

دبیرکل انجمن سنگ‌آهن در ادامه بیان کرد: در مقطعی، قیمت سنگ‌آهن در بازار جهانی با افزایش نسبی روبه‌رو بود، بنده در آن زمان اعلام کردم که این فرصت، زودگذر است و باید در حوزه صادرات فعال‌تر باشیم و حتی اگر در آینده نزدیک با کمبود سنگ‌آهن مواجه شدیم، آن را وارد کنیم.

چه ایرادی دارد اگر کالایی را در زمان پیک قیمت آن، بفروشیم و موقعی که قیمت آن کاهش یافته، وارد کنیم؟! متاسفانه واردات سنگ‌آهن و کنسانتره را تابویی نشکستنی می‌بینند و فکر می‌کنند اگر این کالاها وارد شود، کار بسیار ناشایستی است اما نمی‌بینند که کشور چین با حجم بالای تولیدات، بخش عمده سنگ‌آهن مورد نیاز خود را وارد می‌کند.

98 درصد محصولات سنگ‌آهنی ما به کشور چین صادر می‌شود و میزان آن، چیزی حدود 1.7 درصد مصرف این کشور است.

عسکرزاده خاطرنشان کرد: توسعه به این معنی است که با درک درست و استراتژی مشخص، در راستای اینکه بیشترین منافع ملی را نصیب کشور کنیم، از حب و بغض‌ها و کوتاه‌نظری‌ها به دور بمانیم تا بتوان با برنامه و راهبرد، پیشرفت صنعت و معدن را رقم زد.

وزارت صمت باید بداند که در زمان‌هایی که قیمت سنگ‌آهن در بازار بین‌المللی بالا می‌رود، وقت مناسبی برای وضع عوارض صادراتی نیست و باید اجازه دهد تا تولیدکنندگان بخش خصوصی، تولیدات خود را با قیمت بازار جهانی صادر کنند؛ چراکه قطعا سود حاصل از صادرات صرف توسعه معادن آن‌ها خواهد شد اما اتفاقی که افتاد این بود که قوانین علیه صادرات سختگیرانه‌تر شد و به نوعی قفلی بر در صادرات زده شد.

در حال حاضر نیز، قیمت سنگ‌آهن در جهان، ریزش کرده و 15 دلار کاهش داشته است. بدیهی است که ما این فرصت را از دست دادیم و نتوانستیم خود را از مسیر تحریم‌ها جدا کنیم و برای کشور، ارزآوری داشته باشیم.

ما می‌توانستیم در آن زمان، سنگ‌آهن دپو شده خود را صادر کرده تا الان که ارزان شده، وارد کنیم. 15 دلار، عدد کمی نیست و چیزی حدود 20 درصد قیمت را شامل می‌شود.

صنعت فولاد به درد خودروسازی دچار می‌شود

وی در خصوص قیمت‌گذاری از سوی دولت، اذعان داشت: متاسفانه دولت همیشه به صورت مستمر در قیمت‌گذاری‌ها دخالت کرده است. ممکن است شاید در بسیاری از کشورهای جهان نیز شاهد این دخالت‌ها باشیم؛ اما این دخالت‌ها در آن کشورها به صورت درمان موقت در مقاطع خاص اتفاق می‌افتد نه اینکه به صورت مداوم این امر انجام شود، این‌گونه حرکت‌ها ضربه‌زننده خواهد بود.

به نظر می‌رسد دولت همیشه سعی دارد تا همه چیز را در اختیار بگیرد و کنترل کند اما ابزار و قدرت این رویه را ندارد. یعنی دولت بخش‌هایی از تجارت آزاد را پذیرفته است و برای بقیه بخش‌ها قوانینی وضع کرده است.

تعارض بین مسوولیت‌هایی که در قانون وضع شده و پذیرشی که از تجارت آزاد، اتفاق افتاده، باعث شده تا ما شاهد ناهماهنگی در تصمیم‌گیری‌های دولت باشیم.

دبیرکل انجمن سنگ‌آهن تاکید کرد: کارخانه‌های فولاد کشور، شرایط خیلی بهتری نسبت به صنایع خودروسازی ما دارند.

خواهش ما این است که دولت، صنعت فولادسازی را به سمت وضعیت صنایع خودروسازی سوق ندهد. کارخانجات فولاد ما با تکیه بر دانش فنی و افزایش بهره‌وری، در تلاش هستند تا وضعیت قیمت تمام شده محصولات خود را بهبود بخشند و یک صنعت رقابت‌پذیر ایجاد کنند؛ وقتی کمک‌ها و امتیازاتی نظیر کم کردن قیمت مواد اولیه یا آب و برق از حد بگذرد، دیگر نباید انتظار بهره‌وری را از صنایع فولادسازی کشور داشت؛ این فرآیندی است که در مورد صنعت خودروسازی ما اتفاق افتاد.

عسکرزاد در ادامه اذعان کرد: امروزه دولت برای افزایش کیفیت خودرو، به کارخانه‌های خودروسازی فشار می‌آورد اما اگر خودروسازان، تلاشی برای بهبود کیفیت انجام ندهند، به سود دست می‌یابند؛ چراکه بازار مصرف چاره‌ای به جز خرید این تولیدات ندارد.

اگر این شرایط برای معادن هم صورت بگیرد، آن‌ها نیز توسعه نخواهند یافت. صنایع فولاد کشور باید سنگ‌آهن خود را به قیمت جهانی بخرند و بتوانند فولاد را به قیمت جهانی در شرایطی رقابتی، صادر کنند؛ اگر این اتفاق بیفتد، دیگر ما شاهد چنین مسائلی نخواهیم بود.

وی افزود: با توجه به تاثیرات تحریم‌ها در شرایط خاصی قرار داریم، چنانچه در آینده نتوانیم سنگ‌آهن مورد نیاز خود را وارد کنیم، باید حداقل به میزان مورد نیاز برای تولید فولاد، سنگ‌آهن در داخل داشته باشیم.

اکنون مقدار سنگ‌آهن در کشور، مازاد میزان مصرف داخلی آن است اما باید برای جلوگیری از کمبود آن در آینده، فعالیت‌های اکتشافی خود را افزایش دهیم.

مسیر صادرات فولاد تسهیل شود

دبیرکل انجمن سنگ‌آهن اذعان کرد: متاسفانه یکی از بزرگ‌ترین ایرادات، ایجاد واحدهای فولادسازی بیش از نیاز کشور است.

اکنون ظرفیت تولید 32 میلیون تن فولاد در کشور، وجود داشته و 23 میلیون دیگر، در حال احداث است. مشخص نیست که میزان 55 میلیون تن فولاد براساس چه مدل توسعه‌ای در نظر گرفته شده و چه میزان از آن به صادرات فولاد اختصاص دارد.

از یک سو، مولفه‌های اقتصادی کشور، هم‌راستا با سند چشم‌انداز 1404 حرکت نکرده و ما رشد اقتصادی مورد نظر را نداریم که بخواهیم این میزان فولاد را مصرف کنیم. از سوی دیگر، باید بخش مازاد فولاد تولیدی خود را صادر کنیم که این امر هم انجام‌پذیر نیست؛ چراکه اولین موضوعی که مورد تحریم قرار گرفت، فولاد بود.

وی در ادامه اظهار کرد: دولت باید مسیر صادرات فولاد را تسهیل کند و کارخانجات فولاد می‌توانند در کشورهایی نظیر عراق و افغانستان، حضور فعالی داشته باشند.

علاوه‌براین به نظر می‌رسد در آینده نزدیک، از لحاظ عرضه در بازارهای داخلی و خارجی با چالش‌هایی روبه‌رو خواهیم بود و تولید فولاد ما، کاهش می‌یابد که باید برای آن، چاره‌ای اندیشید.

دبیرکل انجمن سنگ‌آهن ادامه داد: تولیدکننده همیشه مجبور است ارز حاصل از صادرات خود را وارد کرده و به ریال تبدیل کند تا بتواند، کسب و کار خود را توسعه دهد.

اتفاقی که در گذشته افتاد این بود که در زمانی که ارز سه نرخ چهار هزار و 200 تومانی، نیمایی و آزاد وجود داشت، به خاطر اینکه تولیدکننده هزینه‌های مربوط به تامین مواد اولیه را با ارز آزاد پرداخت می‌کرد، ترجیح می‌داد تا ارز حاصل از صادرات را از طریق یکی از صرافی‌ها وارد کند اما اکنون به دلیل نزدیک شدن نرخ ارز نیمایی به ارز آزاد، دولت می‌تواند در خصوص قوانینی که در این رابطه وجود دارد، تجدیدنظر کرده تا تولیدکننده بتواند ارز حاصل از صادرات را از طریق صرافی‌های منتخب وارد کند.

عسکرزاده در پاسخ به این سوال که استفاده از معادن کشورهای همسایه، مانند معدن حاجیگک در افغانستان را مناسب می‌دانید، بیان کرد: در شرایطی که اکتشاف و بهره‌برداری معادن کشور، هنوز در وضعیت بسیار نامطلوبی است، فکر کردن به معادن کشورهای دیگر، چالش‌های خودش را دارد.

شاید دولت در زمانی طی بررسی استراتژیک، به این نتیجه برسد تا سنگ‌آهن مورد نیاز خود را از معادن کشورهای دیگر، تامین کند ولی اکنون این امر، توصیه نمی‌شود.

دبیرکل انجمن سنگ‌آهن اضافه کرد: اکنون، بسیاری از معادن کوچک و متوسط کشور ظرفیت این را دارند که به معادن بزرگ تبدیل شوند اما حمایت‌های لازم از آن‌ها صورت نمی‌گیرد.

کارگروه احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک مقیاس در ابتدا (حدود سال 96) فعالیت بهتری داشت اما اکنون شکل بروکراسی به خود گرفته و از این کارگروه دولتی نمی‌توان انتظار خروجی داشت.