افزایش گلایه‌های مردمی از معدن مس وشته/ احتمال آلودگی منابع آب منطقه وجود دارد

به گزارش می متالز، معادن موجود در استان قزوین این روزها بسیار خبرساز شده‌اند. از سویی انفجار در معادن شمال آبیک باعث ایجاد رعب و وحشت در میان ساکنین این منطقه شده است و دادستان این شهرستان از منع فعالیت این معادن خبر داده و اظهار کرده در صدور مجوز به این معادن عجله شده است و از سوی دیگر اخیراً در فضای مجازی خبری مبنی بر استخراج از معدن مس روستای وشته در الموت منتشر شده است.

بهره‌برداری از معادن و فرآوری مواد آن‌ها اگر به شیوهٔ درست انجام نشود، موجب آلودگی‌های زیست محیطی از جمله آلودگی هوا، آب و خاک شده و خسارات جبران‌ناپذیری را بر سلامت محیط زیست و تمام جانداران از جمله گیاهان، حیوانات و انسان‌ها بر جای می‌گذارد. این در حالی‌است که برخی از اهالی روستای وشته از تخریب محیط زیست و آلودگی هوا به واسطه استخراج از معدن مس روستای وشته خبر می‌دهند.

معدن مس وشته به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده است

مجوز اکتشاف معدن مس روستای وشته که توسط اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان قزوین صادر شده، مربوط به نیمهٔ دوم دههٔ 80 است و علی‌رغم اعتراضات جوامع محلی، این معدن در ماه‌های اخیر فعالیت خود را آغاز نموده است.

حسن پسندیده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین در رابطه با موضوع استخراج از معدن مس روستای وشته می‌گوید: به موجب قوانین جدید معادن که مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی است، جهت بهره‌برداری از معادنی که خارج از مناطق چهارگانهٔ تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست هستند، سازمان صمت از محیط زیست استعلام نمی‌گیرد.

وی ادامه می‌دهد: این معدن پروانهٔ بهره‌برداری سازمان صمت استان قزوین را اخذ کرده و با کسب پروانه، مشغول فعالیت است. شروع فعالیت این معدن نیز به بیش از 1 الی 2 ماه نمی‌رسد، زیرا این معدن‌دار به تازگی تجهیز کارگاه کرده و عملیات برداشت را آغاز نموده است. با توجه به این نکته که عملیات برداشت از این معدن به تازگی آغاز شده است، بنابراین نمی‌توانیم بحث آلودگی هوا یا تعرضات زیست محیطی را مطرح کنیم. به‌نظر می‌رسد مباحث مطرح شده بیشتر مربوط به تعارضات جوامع محلی و مسائل اجتماعی با رویکرد محیط زیستی است.

نحوهٔ فعالیت معادن مس

برخی از معادن موجود در استان قزوین در نزدیکی مناطق مسکونی واقع شده‌اند و فعالیت این معادن و سروصداهایی که توسط آن‌ها ایجاد می‌شود، اعتراض ساکنین را به‌دنبال دارد و حتی ساکنین این مناطق از آلودگی‌های زیست محیطی که فعالیت این معادن برای منطقهٔ آنان به‌دنبال دارد، گلایه‌هایی دارند.

یدالله ملکی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین می‌گوید: پس از استخراج مس از معادن، مس در داخل هیپ‌های موجود اسیدشویی می‌شود، سپس اسید مس‌ها را در خود حل کرده و به حوضچه‌هایی می‌برد و از آن‌جا به روش الکترولیز ورقه‌های مس جدا می‌شوند.

وی ادامه می‌دهد: در حین اجرای این عملیات، اگر مخازن موجود نشتی نداشته باشند مشکل زیست محیطی ایجاد نمی‌شود ولی اگر مخازن دچار نشتی باشند مشکلات عدیده‌ای را ایجاد می‌کنند. اگر در این فرآیند مسائل و نکات زیست محیطی رعایت نشود و مخازن شست‌وشو نشتی داشته باشند ممکن است باعث آسیب‌رسانی به منابع آب و خاک شوند. معدن موجود در روستای وشته نیز مجوزی از سازمان آب منقطه‌ای ندارد. در حالت کلی ارگان‌های مربوطه نظیر سازمان صمت، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان آب منطقه‌ای موظفند نکات زیست محیطی معادن را کنترل کنند.

معدن مس وشته مشکل زیست محیطی ندارد

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین اظهار می‌کند: طی آخرین بازدیدی که همکاران ما از مجموعهٔ مس روستای وشته داشته‌اند مورد خاصی را که منجر به آلودگی هوا شده باشد گزارش نکرده‌اند، اما مواردی وجود دارد که بحث لزوم رعایت برخی ضوابط مربوط به سازمان آب منطقه‌ای است. زیرا در این منطقه رودخانه‌هایی وجود دارند که لازم است الزامات وزارت نیرو و حریم آب را به‌صورت جدی رعایت کنند.

وی معتقد است: سازمان آب منطقه‌ای باید در این مورد خاص اعلام نظر کند، اگر فعالیت این معدن منجر به مزاحمت برای ساکنین و آلودگی هوای منطقه شود، حتماً سازمان‌های مربوطه از جمله حفاظت محیط زیست ورود پیدا می‌کند و قطعاً دستگاه‌های مربوطه نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نخواهند بود. بخشی از این جریان که مربوط به حوزهٔ محیط زیست است، این‌گونه است که برداشت این معدن از محدودهٔ مشخص شده با رعایت الزامات زیست محیطی منع قانونی ندارد.

ملکی نیز در این خصوص تصریح می‌کند: اگر سازمان آب منطقه‌ای متوجه شود معادن موجود در استان، موجب آلودگی منابع آبی می‌شوند می‌توانیم گزارش بدهیم تا با این معدن‌داران برخورد شود و در صورت تکرار از ادامهٔ فعالیت آن‌ها جلوگیری به‌عمل آید.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین عنوان می‌کند: سازمان حفاظت محیط زیست در صورتی که یقین کند معادن موجب آلودگی محیط زیست منطقه می‌شوند، می‌تواند اقدامات قانونی در این زمینه انجام دهد، ما نیز می‌توانیم با ارائهٔ گزارش‌های لازم به این سازمان، آن‌ها را در جریان آلوده‌سازی منابع آبی توسط معادن قرار دهیم.

درخواست طرح مدیریت زیست محیطی از معدن‌داران

پسندیده عنوان می‌کند: از محیط زیست استعلامی جهت بهره‌برداری از معدن مس روستای وشته انجام نشده است، اما ما رأساً از این معدن‌دار یک طرح مدیریت محیط زیستی معدن را درخواست کرده‌ایم، به این معنا که اگر چنان‌چه فعالیت معدن او عوارض زیست محیطی داشته باشد، چگونه می‌خواهد این عوارض را کنترل کند؟ در کنار این موضوع، تعهدنامه‌ای نیز از این معدن‌دار اخذ کرده‌ایم که ملزم است موارد زیست محیطی را جهت جلوگیری از هر گونه آلودگی محیط زیستی و حتی در نظر گرفتن مسائل مرتبط با موضوعات اجتماعی رعایت کند و در غیر این‌صورت از ادامهٔ فعالیت این معدن جلوگیری به‌عمل خواهد آمد.

مشکلات جوامع محلی یا آلودگی‌های زیست محیطی؟ حقیقت کدام است؟

پسندیده در ادامه تأکید می‌کند: ممکن است موضوع از این قرار باشد که برخی از جوامع محلی از عملکرد این معدن احساس نارضایتی‌ داشته‌اند و سعی کرده‌اند در ارتباط با انجام کار این معدن‌دار موانعی را ایجاد کنند. در این‌صورت معدن‌دار باید به‌دنبال حل این مسائل اجتماعی باشد. تنش‌هایی که ممکن است در جوامع محلی و بومیان روستای وشته وجود داشته باشد ارتباط مستقیمی با مباحث محیط زیستی ندارد و خودشان باید مسائل محلی را با همکاری سازمان صمت استان که پروانهٔ بهره‌برداری برای آن‌ها صادر کرده است، از طریق شوراها، دهیاری‌ها و بخش‌داری‌ها حل‌وفصل کنند. نکتهٔ حائز اهمیت این است طبق تعهدی که این معدن‌دار به اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان داشته است، به‌ هیچ عنوان نباید فعالیت فرآوری مس در محل داشته باشند.

قول‌هایی برای پیگیری ماجرا

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای می‌گوید: در رابطه با ادعای آلودگی منابع آب منطقه توسط معدن مس روستای وشته لازم است در ابتدا کارشناسانی را جهت بازدید از منطقه اعزام کنیم. پس از بازدیدهای کارشناسی، اگر احتمال هر گونه آلودگی آب منطقه وجود داشته باشد، این مسئله را طی نامه‌ای به محیط زیست منعکس می‌کنیم تا این سازمان پیگیری‌های لازم را در این خصوص انجام دهد. بنده قول بازدید و پیگیری از طریق واحد حفاظت کیفی سازمان آب منطقه‌ای را می دهم.

وی اضافه می‌کند: لازم است در این‌گونه موارد همه دست در دست هم دهیم تا اجازه ندهیم منابع موجود و هم‌چنین محیط زیست آلوده گردد و به سلامت هموطنان صدمه زده شود.

استان قزوین دارای معادن متعدد مس، روی، آهن و دیگر فلزات است و اگر قرار باشد هر کدام از این معادن اقدام به فرآوری در همان محل را داشته باشند، بی‌شک با عدم رعایت مسائل زیست محیطی، صدمات جبران‌ناپذیری به سلامت مردم منطقه وارد می‌کنند. معدن‌دار روستای وشته نیز لازم است پاسخگوی گلایه‌ها و شکایات محلیان این منطقه باشد تا از درگیری‌ها و نیز خسارات احتمالی جلوگیری به‌عمل آید.