پیام ریاست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در هفدهمین همایش روز بتن، "چشم انداز توسعه بتن در صنعت ساخت در افق 1404"

به گزارش می متالز، متن پیام ریاست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در هفدهمین همایش روز بتن چشم انداز توسعه بتن در صنعت ساخت در افق 1404 به شرح زیر است:

اهمیت ترسیم چشم انداز توسعه بتن در صنعت ساخت در افق 1404، به عنوان موضوع هفدهمین همایش روز بتن، شاید از مدت ها قبل تر باید مطرح می گردید، گرچه این چشم اندازها در همایش ها و کنفرانس ها بصورت موضوعی و منفرد بیان گردیده است، اما لازم بود تا بصورت منسجم تر به این قضیه توجه شود تا بتوان برنامه ها و سیاست های راهبردی دقیقی را برای آن تعریف نمود. بدین منظور لازم است تا به برخی آمارهای سیمان و بتن را اشاره نماییم و سپس راهکارهای رسیدن به چشم انداز توسعه بتن را روشن نماییم.

• پیش بینی می شود در 1404 ظرفیت تولید در ایران به فراتر از 105 میلیون تن برسد.
• در 1404 پیش بینی می شود بیش از 90 میلیون تن سیمان تولید گردد (قبلا بیش از 95 میلیون تن بود که محدودیت های موجود ظرفیت سازی را کند کرد و تولید نیز تحت تأثیر آن قرار گرفت.)
• امروزه سالانه بیش از 5/13 میلیون تن صادرات سیمان پرتلند خاکستری و سفید وجود دارد (سال 2012) درصد صادرات نسبت به تولید نزدیک به 20 درصد است.
• رتبه ایران در تولید سیمان 4 (پس از چین و هند و آمریکا و گاه برزیل) و در صادرات سیمان 2 (پس از ترکیه) می باشد (2012).
• مصرف سیمان در ایران در حال حاضر کمتر از 60 میلیون تن می باشد (رتبه ششم دنیا).
• سرانه تولید سیمان در ایران تقریبا نزدیک به 1 تن در سال می باشد.
• سرانه مصرف سیمان در سال در ایران نزدیک به 800 کیلو می باشد (رتبه چهارم دنیا) و مصرف سرانه سیمان در دنیا به طور متوسط حدود 500 کیلوگرم در سال است.
• صادرات سیمان (معادل واردات) در دنیا 167 میلیون تن در سال 2012 بوده است که اندکی بیشتر از 3 درصد تولید می باشد و جایگاه والای صادرات سیمان نشانه توجه به این امر و شرایط جغرافیایی و همسایگان می باشد. (مقدارصادرات، رتبه و درصد صادرات به تولید)
• سیمان بیش از 7 درصد برق مصرفی کشور را می بلعد و مصرف میکند.
• سیمان تولیدی کشور نیاز به مصرف حدود 7 میلیون تن گاز طبیعی (حدود  10/000 میلیون یا 10 میلیارد متر مکعب) دارد.
• در مجموع حدود 5 درصد انرژی کشور (نفت و گاز و برق) در صنعت سیمان مصرف می گردد و حدود 7 درصد در صنعت بتن و نزدیک به 10 درصد در ساخت سازه های بتنی و قطعات بتنی و سیمانی استفاده میشود.
• با احتساب قیمت های داخلی بخش سیمان و بتن و افزودنی و سنگدانه حدود 6 میلیارد دلار تولید دارد که با قیمت های خارجی در حدود 9 میلیارد دلار میگردد. (بدون احتساب میلگرد و قالب و صنایع وابسته)
• با احتساب میلگرد و قالب قیمت سازه ها و قطعات بتنی و بنایی سیمانی 20 میلیارد دلار (قیمت داخلی) و 25 میلیارد دلار بر حسب قیمت های خارجی می باشد.

چنین موضوعات مهمی نیاز به برنامه ریزی های مختلف از نظر کمیت و کیفیت دارد و بخش مهمی از جامعه و حتی بخش عمده ای از صنعت ساخت و ساز را در بر می گیرد. تاکنون در برنامه های بالادستی کشور بر موضوع کمیت تاکید شده است و اعلام گردید که در چشم انداز هایی مانند تولید سیمان چه ارقامی به چشم می خورد. اما برغم توجه در نزد محققان، در سیاست های موجود کشور بحثی در مورد کیفیت سیمان، سنگدانه و بتن وجود نداشته است و بنابراین هدف های خاصی در این موارد دیده نمیشود. بنظر می رسد باید در این رابطه برنامه های دقیق تر و اجرایی مطرح گردد. انواع و کیفیت و رده های مقاومتی سیمان، کیفیت و انواع مختلف سنگدانه طبیعی و مصنوعی و کیفیت بتن و انواع آن نیاز به برنامه ریزی دارد. بطور مؤکد لازم است موضوع دوام بتن مورد تأکید قرار گیرد و در برنامه ریزی های آتی بدان توجه گردد.

در حال حاضرعلى رغم پیشرفت های بدست آمده طی این سال ها، هنوز هم ارتقاء کیفی بتن از نظر دوام برای مخاطبین تا حدودی نامفهوم باشد، زیرا دوام، ابعاد گوناگونی دارد و معیارها و آزمایش های آن نیز رواج ندارد. به نظر می رسد که بهتر است ارتقاء کیفی بتن از دریچه مقاومت فشاری دیده شود تا برای عموم مهندسین و دست اندرکاران مفهوم تر و ملموس تر باشد لذا شعار انتخابی در سال 92 بصورت "بتن رده C50 در چشم انداز 1404" مطرح گردید. دلایل طرح موضوع بتن 1404 عبارت است از افزایش دوام و عمر مفید سازه های بتنی، حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و مصرف انرژی کمتر، کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری سازه های بتنی، استفاده از ظرفیت مصالح مصرفی بویژه در سازه ها یا اعضاء خاص، کاهش ابعاد مقاطع سازه ای و کاهش جرم سازه ها، ارتقای دانش فنی در صنعت بتن، ایجاد امکان گسترده تر برای اجرای پروژه های خاص، خروج از تولید سنتی بتن و کاهش هزینه های اجرای سازه های بتنی برای رسیدن به اهداف فوق نیاز به بسترسازی و ایجاد زیرساخت هایی به شرح زیر وجود دارد:

• تدوین روش های کنترل و تضمین کیفیت مناسب و دستورالعمل های لازم QC/QA
• آموزش روش های کنترل و تضمین کیفی
• ارتقای فرهنگ فنی عموم مصرف کنندگان و جامعه در ارتباط با بتن

برای پیاده سازی چشم انداز های توسعه بتن در افق 1404 باید به اقداماتی مشابه با عناوین زیر متوسل گردید:

• ارائه گواهینامه های خاص برای تولیدکنندگان مواد اولیه (سیمان، سنگدانه، افزودنی و الیاف)
• ارائه گواهینامه های خاص برای مجریان سازه های بتنی
• تهیه برنامه زمان بندی برای لزوم استفاده از بتن های پرمقاومت در برخی سازه های خاص و برخی اعضای سازه ای
• ابلاغ الزام استفاده از بتن پر مقاومت در موارد خاص
• الزام استفاده از بتن آماده دارای گواهینامه خاص در این موارد
• ایجاد تغییرات لازم در فهرست بهاء ابنیه، راه و ... در جهت تشویق استفاده از بتن های رده های بالا
• ایجاد تغییرات لازم در برنامه آموزشی رشته عمران در ارتباط با سرفصل های تکنولوژی بتن و اجرای سازه های بتنی و طراحی سازه ای
• ابلاغ الزامات مرتبط با تبعیت از دستورالعمل های تدوین شده و داشتن گواهینامه های خاص
• توسعه استفاده از بتن در روسازی های بتنی و سایر کاربردهای جدید بتن در زیرساخت ها

در پایان امید است تا صاحب نظران و متخصصان در هر یک از این زمینه ها برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را تنظیم نمایند تا در افق 1404 بصورت ملموس بتوانیم این حرکت عظیم را احساس نماییم.

محمد شکرچی زاده
رئیس مرکز

• اولین همایش ملی سنگدانه؛ یازدهمین کنفرانس ملی بتن و هفدهمین همایش روز بتن

• بزرگداشت استاد احمد حامی

• ۱۴ تا ۱۶ مهر ۱۳۹۸

• محل برگزاری: تهران، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی