پیشگامی سازمان‌های مردم‌ نهاد در حوزه استاندارد

به گزارش می متالز، از آنجا که کمک‌کنندگان خصوصا کمک‌کنندگان حقیقی ممکن است به‌صورت عام فاقد مهارت‌های لازم برای بررسی و تحلیل گزارش‌های رسمی یا گزارش‎های عملکرد موسسات باشند، سازمان‌هایی که با عنوان طرف سوم  (Third Party) شناخته می‌شوند به‌عنوان نظارت‌کنندگان غیررسمی، بی‌طرف، متخصص و مورد اعتماد افکار عمومی به تعریف شاخص‌های عملکردی برای این موسسات و سپس اندازه‌گیری این شاخص‌ها در سازمان‌ها و گزارش‌دهی آنها در مقایسه با مقادیر استاندارد آن شاخص‌ها می‌پردازند. توجه به شاخص‌های بین‌المللی و ملی حاکم بر موسسات مردم‌نهاد یا موسسات غیردولتی می‌تواند کمک‌کنندگان را از کارآیی و اثربخشی این سازمان‌ها در تبدیل منابع مالی اهدا شده به خدمات مورد نیاز گروه‌های هدف مطمئن سازد. این موضوع فصل مشترک ارتباط موسسات مردم‌نهاد با موضوع استاندارد است. به‌طور کلی می‌توان گفت بشر از دوران باستان همواره به دنبال ضوابط و معیارهایی بوده که ملاکی برای سنجش کیفیت اقدامات و دستاوردهایش باشد و جهت صحیح حرکت و ادامه مسیر را مشخص کند.

امروز نیز این ضوابط و معیارها در قالب استانداردها و الگوهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند کیفیت خدمات و محصولات خود را ارزیابی و تضمین کنند که سازمان‌های مردم‌نهاد از آن مستثنی نیستند؛ ارائه صورت‌های مالی حسابرسی و بازرسی شده به تامین‌کنندگان مالی از طریق کانال‌های اطلاع‌رسانی موجود، مهم‌ترین استاندارد در حوزه فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد است. همچنین امکان بررسی آگهی تاسیس، تغییرات یا آگهی عدم‌فعالیت خیریه از طریق سایت روزنامه رسمی، امکان بازدید از خیریه، ارائه گزارش‌های فعالیت صورت‌های مالی در کانال‌های ارتباطی معتبر، همچنین معرفی روش‌های فعالیت توسط خیریه‌ها، از جمله معیارهایی است که می‌توان به یک خیریه اعتماد کرد. بر همین اساس، ذی‌ربطان یک سازمان می‌توانند نسبت به چگونگی هزینه‌کرد کمک‌های خود برای گروه هدف، آگاهی یابند.

 این اصول، از جمله استاندارد‌های جهانی است که بر مبنای آن می‌توان به حمایت از موسسات مردم‌نهاد پرداخت. اما آنچه در جامعه بین‌المللی کنونی مدنظر است، توجه به استانداردهایی است که عملکرد یک سازمان را منطبق با کلاس جهانی می‌سازد؛ اقدام برای دریافت این استانداردها به‌صورت داوطلبانه است، اما تنها در این مسیر است که می‌توان از کارآیی و اثربخشی این سازمان‌ها در تبدیل منابع مالی اهدا شده ازسوی اهداکنندگان به خدمات مورد نیاز گروه‌های هدف اطمینان یافت.

از آنجا که در حال حاضر استانداردهای ملی در زمینه عملکرد سازمان‌های مردم‌نهاد که بر اساس الزامات فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران طراحی شده باشد بسیار محدود است، موسسه خیریه محک در دوران فعالیت خود همواره تلاش کرده است تا استانداردهای بین‌المللی را شناسایی کرده و عملکرد خود را به‌صورت داوطلبانه مورد سنجش قرار دهد. بر همین اساس، این سازمان در سال ۲۰۱۹ موفق به اخذ بالاترین امتیاز در جهان در ارزیابی بین‌المللی NGO Benchmarking از شرکت بازرسی بین‌المللی SGS شد. دریافت نشان طلای انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه (IPMA) در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ دریافت تندیس نقره‌ای کیفیت از موسسه بین‌المللی استاندارد GIC در سال ۲۰۱۱ از جمله تلاش‌های این موسسه خیریه در مسیر حرکت به سوی ارائه خدمات شایسته به کودکان مبتلا به سرطان است.

در ادامه این مسیر محک در مسیر استانداردسازی فعالیت‌های خود، در سال ۲۰۱۹ به‌عنوان اولین سازمان مردم‌نهاد در جهان، خود را به‌صورت داوطلبانه در مسیر ممیزی بین‌المللی دلتا از انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه (IPMA) قرار داد و موفق شد در کلاس سه این استاندارد ارزیابی شده و گواهینامه آن را دریافت کند. کلاس سه به این معنی است که استانداردها، ساختارها و فرآیندهای مدیریت پروژه کاملا تعریف‌شده‌ای وجود دارد که بخش عمده آن در سازمان عملیاتی شده است.

 بر اساس اطلاعات موجود فقط ۱۰ درصد سازمان‌ها در جهان، در اولین ممیزی دلتا موفق به دریافت گواهینامه سطح سه شده‌اند.

این استاندارد برای ارزیابی و توسعه شایستگی نظام مدیریت پروژه سازمان‌ها طراحی شده است. این سازمان با شناسایی دقیق و صادقانه مهم‌ترین زمینه‌‎های توسعه فعالیت‌های پروژه و اقدامات برای بهبود آنها، ارزش افزوده قابل توجهی را برای سازمان‌ها ایجاد می‌کند. استاندارد دلتا با تمرکز بر نظام تعریف project، Program، Portfolio سطوح عملیاتی و استراتژیک سازمان را از منظر تخصیص و مدیریت بهینه منابع ممیزی کرده و از شفافیت نظام تخصیص منابع بر اساس اولویت‌های سازمان و تولید بیشترین منافع برای ذی‌نفعان اطمینان حاصل می‌کند. بالغ بر سه دهه فعالیت محک بر اساس رعایت ارزش‌های بنیادین شفافیت و پاسخگویی زمینه‌ساز موفقیت این سازمان در دستیابی به این جایگاه بوده است.

همان‌طور که ذکر شد محدودیت وجود استانداردهای ملی در زمینه عملکرد سازمان‌های مردم‌نهاد یکی از مشکلات سازمان‌های مردم‌نهاد کشور برای پیشگامی در حوزه استاندارد است. امیدواریم سازمان‌های مسوول در این زمینه اقدامات زیربنایی برای تعریف این استانداردها را آغاز کنند. آرزومندیم مسیر توسعه استاندارد در فعالیت‌های نیکوکارانه و عام‌المنفعه توسط سازمان‌های مردم‌نهاد طی شود و شاهد رشد تعداد سازمان‌های کلاس جهانی در جامعه نیکوکاری کشورمان باشیم.

آراسب احمدیان/ مدیرعامل موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان محک