فرا برجام؛ حربه ای برای کشاندن ایران به میز مذاکرات مجدد/ فرانسه به جایگاه پلیس بد بازگشت

به گزارش می متالز، بعد از خروج آمریکا از برجام و عدم پایبندی کشورهای اروپایی به ویژه انگلیس، فرانسه و آلمان نسبت به تعهدات خود در قبال برجام، مقامات دولت ایران تصمیم گرفتند که به تناسب بد عهدی های طرف اروپایی، تعهدات خود نسبت به برجام را به صورت گام به گام کاهش داده و در صورت لزوم از این توافق نامه خارج شود.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که خروج آمریکا از برجام به دلیل عدم دستیابی به خواسته های خود در منطقه به ویژه نفوذ جمهوری اسلامی در خاورمیانه است که می توان گفت هدف اصلی ایالات متحده و متحدانش از انجام مذاکرات فشرده با مقامات ایران تحت عنوان مذاکرات هسته ای، جلوگیری از نفوذ منطقه ای ایران و نقش آفرینی آن در تحولات منطقه بوده است.

نفوذ ایران و ارتقای جایگاه جبهه مقاومت در منطقه نه تنها سبب انزوای دولت آمریکا در خاورمیانه شده، بلکه پیروزی های ارتش سوریه و عراق بر داعش همچنین عملیات های موفق آمیز نیروهای مردمی و ارتش یمن در مقابل عربستان سعودی بیش از گذشته، طعم شکست را به ایالات متحده و متحدانش در منطقه و فرامنطقه چشانده است.

دولت های اروپایی به ویژه انگلیس، فرانسه و آلمان که به از هراس آمریکا، به تعهدات خود نسبت به برجام پایبند نبودند، منافع خود را در منطقه در خطر دیده و به دنبال راه حلی برای برون رفت از این شرایط می باشند که در خصوص دولت فرانسه برای نجات توافق هسته ای برجام و میانجی گری میان ایران و آمریکا طرحی را تحت عنوان "فرابرجام" ارائه کرده است.

اما فرابرجام فرانسوی، با چاشنی تهدید همراه بوده و وزیر خارجه این کشور گفته، در صورتی که ایران تن به مذاکرات مجدد در این قالب ندهد، مکانیزم ماشه برای بازگشت تحریم ها دوباره فعال خواهد شد.

در این بین، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، مذاکرات فرابرجام را نوعی حرکت پیش به جلو اما به سمت دره دانست. وی می گوید اگر در دیپلماسی برجام شک و تردید وجود داشته باشد، فرابرجام فراتر از تهدید است و امکان دارد که به پایان دیپلوماسی منجر شود؛ بنابراین طرح فرابرجام نوعی تلاش از طرف کشور فرانسه برای حفظ شرایط مذاکراتی بین اعضای برجام به ویژه ایران و آمریکا است؛ درحالیکه ارزش عملیاتی نمی توان برای آن درنظر گرفت.

حشمت الله فلاحت‌پیشه تاکید می کند زمانی که جمهوری اسلامی در قالب برجام به حقوق خود نرسیده است، دلیلی ندارد که به سازوکار جدید تن دهد، البته وی می گوید اگر برجام مجدد احیا شده و تبدیل به یک بنیاد مذاکراتی شود، آن زمان این امکان وجود دارد که ایران برای اعتماد سازی در خصوص فعالیت های خود در حوزه های مختلف با کشورهای غربی وارد مذاکره شود.

عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید دارد فرانسه ابتدا به تعهدات برجامی خود عمل کند و حسن نیت خود را در این موضوع نشان دهد، بعد پیشنهاد جدیدی را مطرح کند. قاسم جاسمی می گوید اروپایی ها هرگز به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل نکرده و نشان دادند مانند آمریکا به هیچ وجه قابل اعتماد نیستند، پس نباید انتظار داشته باشند که وقتی از توافق تازه ای صحبت می کنند، با شتابزدگی مورد استقبال ایران قرار گیرد.

وی بیان داشت که ایران در منطقه هرگز تهدیدی علیه هیچ ملتی نبوده و براساس دکترین سیاست خارجی خود عمل کرده و حق ایران است که منافع خود را دنبال کند و از زیاده خواهی اروپایی ها است که انتظار داشته باشند که منافع آنها در منطقه توسط ایران تأمین شود. جاسمی تاکید دارد که دولت های اروپایی به ویژه دولت فرانسه بجای طرح پیشنهادات جدید به ایران، برای نجات برجام تلاش کرده و در این بین نیز دولت آمریکا تغییر رویکرد دهد و قوانین بین المللی را رعایت کند.

اما در این بین، رییس کمیته هسته ای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نظر دیگری دارد و می گوید ایران از حق هسته ای خود عقب نرفته و ارزشی برای طرح پبشنهادی رییس جمهور فرانسه ندارد.  محمدابراهیم رضایی، می گوید: در شرایطی که دشمن خارجی و داخلی با هم منسجم شده بودند تا فشار حداکثری به ایران وارد کنند، ما طرح های پیشنهادی را نپذیرفتیم و یک گام از حق مان عقب نرفته ایم.

وی یادآور می شود مکرون بیش از اینکه رییس جمهور کشور اروپایی باشد به عنوان یک دست عنصر دست نشانده و عامل دسته چندم شخص ترامپ شناخته شده و برای خوش رقصی برای رییس جمهور آمریکا چنین رفتاری نشان می دهد. رضایی خاطرنشان می کند غربی ها تصور می کنند که عصر قاجار است و اراده کنند سایر کشورها چاره ای جز اطاعت ندارند، این تفکر غلط است زیرا امروز همه ملت ها بیدارند و قطعا ایران گام های بعدی را برداشته تا به سطحی از تعادل و توازن بین تقاضای دوطرف دست پیدا کند.

رییس کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس با اشاره به طرح دولت فرانسه برای شروع دور جدید مذاکرات و حل مسائل موشکی ایران می گوید طرح مذاکره در خصوص برنامه موشکی جمهوری اسلامی که جنبه دفاعی دارد، به هیچ عنوان پذیرفتنی نبوده و مذاکرات در راستای حفظ منافع مشترک باید صورت گیرد. جلال میرزایی تاکید دارد با اوج گیری اختلافات و خروج آمریکا از برجام، فرانسه به دلیل در خطر دیدن منافع خود در منطقه، به دنبال راه حلی برای حل اختلافات ایران و آمریکا است و طرح هایی در خصوص ارائه کرده که نباید شتابزده در مورد طرح پبشنهادی اظهار نظر کرده بلکه می توان با درنظر گرفتن منافع مشترک و با بررسی های صورت گرفته، نظر نهایی را در این خصوص ارائه کرد.

وی تاکید دارد مقامات جمهوری اسلامی همواره اهل مذاکره بوده و خواهان حل مسائل از طریق گفت‌وگو می باشند، البته اگر مسائل مطرح شده به منافع هیچ کشوری آسیب نرسانده و در جهت تامین منافع مشترک صورت بگیرد، می توان راهگشا بوده و مسیر حل مشکلات را هموار کند.

عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نیز در خصوص طرح پیشنهادی فرانسه می گوید ابتدا اروپا اعتماد سازی کرده سپس صحبت از مذاکرات جدید کند؛ چراکه انجام مذاکرات جدید با توجه به پیشینه و سابقه بدعهدی طرف مقابل بی فایده است. ابوالفضل ابوترابی می افزاید همواره رویکرد ایران مذاکره و گفت‌وگو درخصوص اختلافات با کشورهایی است که به دلیل اتهامات بی پایه و اساس، جمهوری اسلامی را متهم به مداخله جویی در امور منطقه و دستیابی به سلاح هسته ای کرده اند، البته در مورد فرانسه باید گفت که ایران بعد از بدعهدی های آمریکا و کشورهای اروپایی در برجام، سر میز مذاکره نخواهد نشست.

وی تاکید دارد طرح فرانسه برای مذاکره دارای اشکلات فراوان است که مهم ترین آنها مطرح کردن توان دفاعی و موشکی ایران است که به طور قطع مطرح کردن آن به هیچ عنوان برای ایران قابل پذیرش نیست؛ چراکه هیچ کشوری بر سر امنیت و دفاع از کیان خود وارد مذاکره نمی شود و به دولت فرانسه توصیه می شود که به دنبال اعتماد سازی باشد و با انجام تعهدات برجامی خود، چهره نفاق آلود خود را تطهیر کند.

البته علی ربیعی سخنگوی دولت در خصوص طرح فرانسه می گوید اسم این طرح فرابرجام یا هر چیز دیگری که باشد، باید براساس شرایط ایران سنجیده شود. ما هیچ صحبتی تحت تحریم با ایالات متحده  نداریم و تحت تحریم گفت‌وگو نمی کنیم ولی اگر هرآنچه برای ما تصویب شده و اجرا شود، مشکلی با مذاکره نداریم.

سخنگوی دولت می افزاید روح موضوع تضامینی است که مد نظر ایران است. ایران باید بتواند آزادانه نفت خود را بفروشد و پول آن را به کشور بازگرداند. باید تحریم از سر ملت مظلوم ایران برداشته شود که در این مورد وزارت امور خارجه باید توضیح دهد.

در این بین سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در خصوص طرح فرابرجام توسط دولت فرانسه می گوید اروپایی ها با طرح موضوعات فرابرجامی، نه تنها کمکی به حفظ برجام نکرده بلکه زمینه بی اعتمادی بیشتر بین طرف های باقی مانده برجام را فراهم و آمریکا را به هدف خود در خروج غیر قانونی از این توافق بین المللی که چیزی جز فروپاشی آن نبود، نزدیک تر می کند.

بر اساس این گزارش، دولت فرانسه که به نیابت از آمریکا به دنبال روزنه ای برای شروع مذاکرات جدید با ایران است، به دلیل عدم پایبندی به تعهدات برجامی خود در قبال ایران همچنین مواضع مداخله جویانه و زورگویانه این کشور در سال های اخیر علی الخصوص مذاکرات هسته ای، مسیر بسیار دشواری را برای متقاعد کردن دولتمردان ایران برای کشاندن به میز مذاکره ایجاد کرده؛ چراکه ایران به هیچ عنوان شروع مذاکرات جدید در این برهه زمانی را نخواهد پذیرفت.

با این حال باید منتظر ماند و دید که آیا فرابرجام فرانسوی به گونه ای اصلاح خواهد شد که ایران را از برداشتن گام چهارم در کاهش تعهدات هسته ای اش ترغیب کند یا به سرنوشت دیگر طرح هایی که فرانسوی ها در ماه های اخیر ارائه داده و اما نتوانسته اند به نتیجه برسانند، دچار خواهد شد.

گزارشگر: علیرضا خادمی