آیا معادن مس علی‌آباد منابع آبی یزد را تهدید می‌کنند؟

می متالز - در حالی مسوولان، فعالان زیست‌محیطی و برخی کارشناسان استان یزد از خطر نابودی منابع آب زیرزمینی این استان به دنبال بهره‌برداری از معادن مس علی‌آباد و دره زرشک ابراز نگرانی می‌کنند که برخی اعضای هیات علمی دانشگاه یزد می‌گویند سنگ‌های منطقه نفوذناپذیر هستند و امکان آلودگی منابع آب با وسعت زیاد وجود ندارد.

معادن جدید در راه هستند

به گزارش می متالز، سید محسن شجاع‌الساداتی، فعال زیست‌محیطی استان با اشاره به پیگیری‌ها و مخالفت‌های نهادهای مختلف با بهره‌برداری از معادن مس دره زرشک و علی‌آباد از سال ۱۳۸۱ تاکنون، می‌گوید: مطالعات جدیدی در این منطقه در حال بررسی است و این احتمال وجود دارد که معادن راه‌اندازی شوند و مورد بهره‌برداری قرار گیرند. وی خشک شدن ۲۵ قنات و تاثیر روی حدود ۲ هزار قنات و چشمه منطقه شیرکوه به علت آلودگی احتمالی منابع آب سطحی و زیرزمینی به علت مصرف اسید و تولید فاضلاب‌های صنعتی را خطری بزرگ برای محیط‌زیست استان عنوان می‌کند. شجاع‌الساداتی همچنین تعداد اشتغال ایجاد شده به‌وسیله این معدن را در مقایسه با آثار مخرب محیط‌زیستی آن بسیار ناچیز برمی‌شمارد.

حیات ۲۵ رشته قنات در خطر

علی‌اصغر سمسار یزدی، دبیر کانون تفکر آب دانشگاه یزد نیز در پنجاه و هفتمین نشست این کانون که در این زمینه برگزار شد، با اشاره به بررسی دوباره بهره‌برداری از این معدن، اضافه می‌کند: تاکنون مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده و مشخص شده است در صورت فعالیت معادن ۲۵ رشته قنات در تاثیر قرار خواهند گرفت و به دلیل تاثیر معادن بر جریانات سطحی، تغذیه سایر قنات‌ها نیز با مسائلی روبه‌رو خواهد شد.
وی با اشاره به آثار محیط‌زیستی معدن سه‌چاهون در شهرستان بافق، حفظ منابع طبیعی از جمله معادن برای نسل‌های آینده و تا زمان وجود فناوری‌هایی که این آثار مخرب را کاهش دهد، ضروری می‌داند.

آب‌های زیرزمینی

محمد مهدی جوادیان‌زاده، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد هم عنوان می‌کند که حدود ۳۰۰ چشمه و قنات در پایین‌دست معدن قرار دارد و با وجود سطح بالای آب در این قنات‌ها، پس از بهره‌برداری از معادن آسیب‌هایی به منابع آب زیرزمینی وارد می‌شود. به گفته وی، ارزش افزوده حاصل از معادن تا زمان بهره‌برداری از آنها ادامه دارد اما آثار سوء محیط‌زیستی حاصل از آن تا سال‌ها پس از بهره‌برداری نیز وجود دارد.

پیش‌بینی آب‌های با کیفیت

وهاب امیری، عضو هیات علمی دانشگاه یزد نیز با اشاره به تجربه مشابه در بررسی آثار زیست محیطی معدن، بیان می‌کند: گرانیت، توده نفوذپذیری در سازه آهکی است و چنین سازه‌ای می‌تواند دارای منابع آب باکیفیت نیز باشد. به گفته وی، با توجه به رفتار متفاوت ساختار زمین در محیط ناهمگن به قطع نمی‌توان بر آلودگی نداشتن آب تاکید کرد. این عضو هیات علمی دانشگاه بر ضرورت انجام مطالعات ژئو فیزیک برای در نظر گرفتن ارتباط آهن و گرانیت تاکید می‌کند.

مخاطرات زیست‌محیطی ایجاد بزرگراه

با این وجود خداکرم غریبی، عضو هیات علمی بازنشسته دانشگاه یزد با مقایسه ایجاد بزرگراه و معدن در تخریب یکسان محیط‌زیست و اعتراض نکردن به ایجاد بزرگراه، تصریح می‌کند: مرحله اکتشاف در معدن تاثیری بر آلودگی منابع آبی ندارد. وی ادامه می‌دهد: تعداد زیادی معدن فعال در استان وجود دارند و مسائل زیست‌محیطی آنها نیز کنترل شده است. علاوه بر این یک درصد درآمد معدن، صرف محیط‌زیست می‌شود. به گفته وی، پژوهش‌های جدید در حال بررسی روی فناوری‌های مربوط به آلودگی نداشتن منابع آب مجاور معادن است.

سنگ‌ها نفوذ ناپذیرند

فرهاد تراب، دیگر عضو هیات علمی این دانشگاه نیز تصریح می‌کند: سنگ‌های منطقه نفوذ ناپذیر هستند و امکان آلودگی منابع آب با وسعت زیاد وجود ندارد. به گفته وی، تمام معادن آلودگی نسبی محیط‌زیستی دارند اما در ایجاد چنین طرح‌هایی باید به میزان ارزش افزوده و اشتغالزایی نیز توجه شود. وی اضافه می‌کند: کارخانه فرآوری معادن یادشده در دشت ابرکوه ایجاد می‌شود و تدابیر لازم از نظر آثار محیط‌زیست و آلودگی آب در نظر گرفته خواهد شد.

تدوین یک بیانیه

سعید عطار، رئیس دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد در پایان پیشنهاد تدوین بیانیه کانون درباره معادن مس با همکاری استادان دانشکده معدن را مطرح می‌کند و می‌گوید: تغییر رفتار مصرف‌کننده در گرو تضمین منافع مصرف‌کننده است و فناوری‌های پیشرو با دریافت یارانه دولتی و بهبود بازار برای اشاعه فناوری اقدام می‌کنند.

منبع: روزگار معدن