آغوش ایمن ربات‌ها، حافظ جان کارگران

به گزارش می متالز، از این‌رو واحدهای فولادسازی در کشور بیش از بروشورهای داخلی خود نیازمند توجه به بحث ایمنی هستند. موضوعی که با نادیده انگاشتن آن شاهد بروز حوادثی خواهیم بود که ممکن است جبران آن بسیار سنگین باشد چنانکه مشابه آن را در نیمه نخست امسال در برخی واحدهای فولادسازی کشور شاهد بودیم.

مکانیزه کردن واحدهای فولادی

یکی از راهکارهایی که در زمینه ایمنی در بحث فولاد می‌تواند مطرح باشد، موضوع مکانیزه کردن واحدهای فولادی است. در این‌باره مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان با اشاره به ظرفیت‌های فولاد در کشور چندی‌پیش عنوان کرد: با توجه به ظرفیت تولید ۵۵میلیون تنی فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴ باید به فکر ورود به جرگه صادرکنندگان فولادی جهان باشیم، زیرا با رسیدن به هدف تولید ۵۵میلیون تن فولاد قرار است بخشی از تولید یعنی رقمی حدود ۲۷میلیون تن صادر شود، بنابراین باید بتوانیم وارد بازار رقابت جهانی شویم. برای رسیدن به این هدف باید واحدهای فولادی کشور به تجهیزات روز مجهز باشند و میزان مصرف خود را در بخش‌های مختلف ازجمله انرژی کاهش دهند و در حد استاندارد قرار گیرند. احمد صادقی در ادامه با توجه به موضوع ایمنی در واحدهای فولادی عنوان کرد: مدل‌سازی در کارخانه‌ها و جایگزین کردن دستگاه‌های مکانیزه برای کارها به‌جای عملیات به‌شکل دستی و دخیل‌شدن نیروی انسانی، از اقدام‌هایی است که می‌تواند ضمن افزایش بهره‌وری واحدهای فولادی از بروز خطر هنگام کار نیز جلوگیری کند. صادقی مثالی در این زمینه مطرح کرد و گفت: برای نمونه، اکنون در ذوب‌آهن اصفهان یک کارگر به شکل دستی از پاتیل، مواد مذاب نمونه را برای آزمایشگاه می‌برد. این در حالی است که در سال ۱۳۷۲ یک ربات به کارخانه ذوب‌آهن آورده و نصب کردیم که با استفاده از آن نمونه‌برداری از پاتیل مذاب به صورت مکانیزه انجام می‌شد اما با تغییر در مدیریت دوباره این ربات کنار گذاشته شد و کارگران به شکل دستی و سنتی نمونه‌برداری از پاتیل مذاب را انجام می‌دهند. از این‌رو دوباره در برنامه‌های خود استفاده از ربات و تجهیزات روز را برای ذوب‌آهن اصفهان در نظر گرفته‌ایم تا میزان خطرات ناشی از کار کاهش یابد.

نحوه استفاده از قراضه مهم است

برخی فولادسازان معتقدند واحدهایی که با قراضه فولاد خود را تامین می‌کنند در معرض حوادث بیشتری قرار دارند. در این‌باره سید تقی مرتضویان کارشناس حوزه قراضه آهن عنوان کرد: توجه به ایمنی در واحدهای فولادسازی موضوع مهمی است که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد. مرتضویان در ادامه عنوان کرد: حدود ۳ دهه است که مبحث استانداردسازی فرآیندهای کار با عنوان ایزو به ایران وارد شده است. ایزوها با شماره‌های مختلف نشان‌دهنده فعالیت آنها است. بنابراین درباره مسائل ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست ایزویی با سرفصل ۱۴هزار تعریف شده است. بحث ایمنی، فنی و محیط‌زیست امری جا افتاده است. شرکت‌های ایرانی این ایزوها را دارند و آن را پایش کرده و به‌کار گرفته‌اند تا اچ‌اس‌ای (HSE) ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست را در واحدهای خود به کار ببندند. بنابراین در پذیرش اصل مطلب به صورت نظری در زمینه ایمنی با مشکلی روبه‌رو نیستیم. از این‌رو اگر اتفاقی روی می‌دهد ناشی از عوامل دیگری است. وی ادامه داد: در وهله نخست موضوع این است که شرکت‌ها به هیچ‌وجه به موضوع ایمنی ورود نکرده یا اگر ورود کرده به درستی آن را اجرا نمی‌کنند به نحوی که بسیاری از شرکت‌ها در کشور دچار این مسئله هستند. بخش سوم موضوع فردی است که خود افراد ایمنی را رعایت نمی‌کنند، برای مثال افرادی که در کنار کوره‌های فولادی کار می‌کنند، باید از ماسک استفاده کنند در صورتی که خود فردی که در کنار کوره کار می‌کند، مطلع است که لزوم رعایت مسائل ایمنی در کنار کوره بسیار بالاست ازجمله پرتاب شی، پاشش ذوب و گردوغبار و دوده و گازهای سمی فراوان از مواردی است که رعایت مسائل ایمنی آنها بسیار ضروری است. مرتضویان ادامه داد: در فولادسازی مسائل غیرایمن فراوانی وجود دارد. البته برخی ناآگاهانه اعلام می‌کنند بیشتر انفجار کوره‌ها مربوط به قراضه است. به نظر من این ساده دیدن صورت‌مسئله است. در حالی که برای اعلام چنین اموری باید پایش بیشتری شود. برای مثال دلیل یک حادثه در یکی از کارخانه‌ها، خیس بودن قراضه‌ها اعلام شده بود. وی تاکید کرد: موضوع قراضه در مسئله ایمنی بسیار مهم به‌شمار می‌رود. در کوره‌های القایی که روباز هستند با خطرات بسیاری روبه‌رو هستیم. اعم از کسانی که سر کوره می‌ایستند و دستی آن را شارژ می‌کنند که در این صورت خطر پاشش ذوب در این حالت بسیار بالاست و این فعالیت‌ها غیرایمن است. یا بسیاری از جرثقیل‌هایی که در محیط شرکت کار می‌کنند با توجه به فرسوده بودنشان بسیار حادثه‌ساز هستند. در برخی موارد که اکسیژن بالایی استفاده می‌شود موجب پاشش ذوب می‌شود. گازها و دوده‌ها و غبارها نیز به نوبه خود خطرناک هستند. از سویی بحث شنوایی و مشکل صدا در کنار کوره‌های ذوب که بسیار بلند است باید در نظر گرفته شود که دراین حالت به طور حتم باید از گوشی استفاده کرد. مرتضویان درباره انواع قراضه‌ها عنوان کرد: قراضه‌ها انواع مختلفی دارند برخی از آنها با ناخالصی‌هایی همراه هستند که ممکن است سبب ایجاد حادثه شوند. اما نحوه استفاده از قراضه هم مهم است، چراکه ممکن است یک قراضه خوب و درجه۱ به نحوی مورد استفاده قرار گیرد که سبب ایجاد حادثه شود. وی تاکید کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که از قراضه ناشی می‌شود این است که قراضه را به شکل خام جمع‌آوری و در کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند و به‌طور معمول مشکلات زیادی ایجاد می‌کند. این شکل سبب ورود ناخالصی یا حتی آب همراه قراضه به ذوب می‌شود. تماس رطوبت با ذوب ۱۵۰۰ درجه ایجاد انفجار می‌کند. وی ادامه داد: دستگاه شردر می‌تواند سبب کاهش حوادث مربوط به قراضه شود، چرا که شردر موجب کوبیده شدن قراضه‌ها می‌شود و اگر در قراضه‌ای انفجاری وجود داشته باشد در داخل شردر از بین می‌رود. مرتضویان تاکید کرد: در بحث قراضه باید به سمت صنعتی شدن پیش برویم. حتی در کوره‌های کوچک نیز باید ایمنی در اولویت قرار گیرد.

مدیریت ایمنی را جدی بگیریم

درباره بایدهای ایمنی در صنعت فولاد کشور محمود ارباب‌زاده مدیرعامل فولاد سپیددشت اظهار کرد: صنعت فولاد یک واحدی تولیدی است که ماهیت آن با درجه حرارت بالا و حجم بالای انتقال مواد سروکار دارد به همین دلیل بحث ایمنی به‌شدت درباره آن ضروری به‌نظر می‌رسد. ارباب‌زاده در ادامه در زمینه ایمنی واحدهای فولادی ذکر چند نکته را یادآور شد و گفت: یادآوری چند نکته در زمینه ایمنی واحدهای تولیدی قابل‌توجه است، یک اینکه مقررات و قوانین و شیوه‌نامه‌های ما روزآمد نیستند و در این زمینه نه به‌صورت جدی این مقررات به پرسنل آموزش داده شده و نه در بکارگیری آنها نظارت کافی وجود دارد. وی ادامه داد: دومین بحث این مسئله است که در واحدهای تولیدی، ایمنی جزو اولویت‌های نخست به‌شمار نمی‌رود و در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد. دلیل آن به این موضوع برمی‌گردد که واحدهای تولیدی گمان می‌کنند که سرمایه‌گذاری روی ایمنی به گونه‌ای خواب سرمایه به‌شمار می‌رود. مدیرعامل فولاد سپیددشت تاکید کرد: تا زمانی که حادثه‌ای رخ ندهد متوجه نمی‌شویم سرمایه‌گذاری روی ایمنی چه اهمیتی دارد. در حالی که با پیش‌آمدن حادثه با ضررهای جانی و مالی زیادی روبه‌رو می‌شویم و آن زمان پی خواهیم برد که چندین برابر آن سرمایه‌گذاری با ضرر روبه‌رو شده‌ایم. این است که باور مدیریت در این زمینه ضعیف است. ارباب‌زاده در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع دیگر این است که فناوری که در واحدهای تولیدی به‌کار می‌بریم، تا حد زیادی قدیمی است که به‌تبع این فناوری حادثه‌خیز هستند، در حالی‌که می‌توان در واحدها و جاهایی که خطر بیشتری وجود دارد به‌صورت مکانیزه از ربات‌ها یا از سامانه‌های کنترل از راه دور استفاده کرد، طبیعی است در این زمینه نیروی انسانی کمتری دچار حادثه می‌شود. وی با اشاره به عامل دیگری که در زمینه ایمنی نادیده گرفته شد، گفت: عامل دیگر نقش نیروهای انسانی در بروز حوادث است. بیشتر نیروی انسانی به دلیل درگیری‌هایی که برای تامین معاش دارند و نیز به دلیل ضعف آموزش و... سبب می‌شود رفتارهای پرخطر از خود بروز دهند و سبب بروز حوادث شوند. رفتارهای پرخطر را خیلی سخت می‌توان کنترل کرد. از این‌رو نیروی انسانی باانگیزه بهتر و با احتیاط بیشتری قادر به کار خواهد بود. نیروی انسانی باید دقت نظر بیشتری در زمینه ایمنی داشته باشد. به‌عبارت دیگر زمانی که یک نفر کار می‌کند حداقل مشغولیت ذهنی را باید داشته باشد و باید آموزش‌دیده باشد تا کمتر با میزان حوادث روبه‌رو باشیم. مدیرعامل فولاد سپیددشت در پاسخ به این پرسش که در صنعت فولاد چه بخشی حادثه بیشتری را ایجاد می‌کند، گفت: در کل صنعت فولاد همراه با حادثه است، این حوادث به بزرگ یا کوچک بودن واحد بازنمی‌گردد در برخی واحدهای بسیار کوچک در اثر بی‌توجهی حوادثی بزرگی روی می‌دهد. برای مثال یک ماشین‌تراش کوچک می‌تواند یک حادثه بزرگ ایجاد کند. یعنی منجر به قطع عضو یا فوت شود. از این‌رو تمام واحدهای صنعتی بحث ایمنی باید با جدیت دنبال شود. اصل این موضوع نیز به تعهد مدیریت سازمان بازمی‌گردد.