طرح دقیق‌سازی و تعیین حریم گسل‌های کلان شهرهای کشور به روایت تصویر (مطالعه موردی تهران)

می متالز - طرح دقیق‌سازی گسل‌های فعال کشور با اولویت شهرهای کلان کشور از جمله تهران، تبریز، مشهد، کرج، کرمان، شیراز، اهواز، ساری، رشت و ارومیه پیش‌بینی شده که در حال حاضر از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در حال اجرا است.

به گزارش می متالز، این پروژه با توجه به توان کارشناسی و مالی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و با اولویت‌بندی شهرها بر اساس میزان مساحت شهر و جمعیت و همچنین میزان لرزه‌خیزی انجام می‌شود.

بر اساس این گزارش، ایران در پهنه‌ای جنبا با رویدادهای زمین‌لرزه‌های گسترده واقع شده و سالانه با زمین‌لرزه‌های بزرگ مواجه است که بر همین اساس شناسایی محل دقیق گسله‌ها و تهیه نقشه دقیق آن‌ها به منظور ارائه راهکارهای مناسب جهت بهینه‌سازی و مقاوم‌سازی پهنه‌های خطر امری ضروری به‌نظر می‌رسد.

امید است، با تهیه و تکمیل نقشه گسله‌های کلان‌شهرهای کشور و توجه به دستورالعمل‌های موجود جهت رعایت حریم گسله‌ها در توسعه شهری در آینده از بروز خسارات گسترده در کلان‌شهرها و بخصوص پایتخت با توجه به تمرکز نیروی انسانی و منابع مالی بسیار بالا پیشگیری شود.

در این راستا به لحاظ قرارگیری تهران در منطقه‌ای با پتانسیل لرزه‌خیزی بالا و به عنوان پایتخت کشورمان مطالعه گسل‌های این کلان‌شهر، محل قرارگیری گسل‌های جنبا و تعین نرخ لغزش آنها توسط کارشناسان گروه لرزه زمین‌ساخت و زلزله‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در حال انجام است.

به منظور تعیین و شناسایی محل دقیق گسل‌ها، بایستی رخنمون گسل بر روی سطح زمین را یافت و یا به کمک شواهد زمین شناسی موجود بر روی سطح زمین به محل قرارگیری گسل پی برد. از سویی در مکان‌های شهری با توسعه مراکز جمعیتی، بیشتر عوارض و شواهد زمین‌شناسی جهت شناسایی محل گسل‌ها پوشیده و پنهان شده که به همین منظور کارشناسان و متخصصان زمین‌لرزه به کمک روش‌ها و تکنیک‌های خاص از جمله بررسی مطالعات پیشین، مطالعه و بررسی عکس‌های هوایی قدیمی محدوده‌های مورد بررسی پیش از توسعه شهری، پروفیل‌های ژئوالکتریکی، GPR، حفر ترانشه دیرینه لرزه‌شناسی و بازدیدهای میدانی، مطالعات لرزه‌شناسی، GPS و سن‌سنجی به مکان قرارگیری گسل‌ها و تعیین نرخ لغزش گسل‌ها دست می‌یابند.

البته قابل ذکر است، برای مناطق و شهرهای موردنظر نقشه‌های اولیه ی گسل ها در گذشته تهیه شده و برای تهران نیز پروفسور امانوئل بربریان و همکاران این نقشه را تهیه کرده‌اند و کارشناسان در حال حاضر به دقیق‌سازی محل گسل و تعیین نرخ لغزش می‌پردازند.

شایان ذکر است، گسل‌های تهران شامل گسل مشا-فشم،گسل شمال تهران، گسل نیاوران، گسل تِلو بالا و پایین، گسل محمودیه، گسل شیان و کوثر، گسل شمال ری، گسل جنوب ری، گسل کهریزک، گسل گرمسار، گسل پیشوا، گسل پارچین هستند؛ البته گسل‌های فرعی زیادی در سطح شهر تهران مانند نارمک، شادآباد، داوودیه، عباس‌آباد، باغ فیض، قصر فیروزه، ایوبی‌ و... وجود دارد.

طی انجام ماموریت‌های صحرایی مختلف اطلاعات مورد نیاز توسط کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در بخش‌های مختلف تهیه می‌شود که در این گزارش تصویری ارائه می‌شود.

مطالعات انجام شده در این بخش به منظور شناسایی، تعیین محل دقیق، سن‌سنجی و تعیین نرخ لغزش گسل‌های لرزه‌زای شهر تهران در مناطق لواسان، برگ جهان، نیک نام‌ده، ایرا، شیان، سوهانک، ونک پارک، حصارک، پردیسان، چیتگر، کن و سولقان، واریش، لاتون و لتمان به همت گروه مخاطرات زمین‌شناختی انجام شد.

منبع: شبکه اطلاع رسانی تولید و تجارت ایران(شاتا)

گسل‌های کلان شهرها سازمان زمین‌شناسی اکتشافات‌معدنی