الزامات عبور از اقتصاد سنتی

به گزارش می متالز، مسوولان دولتی در نشست مزبور وضعیت کشور در تجاری‌سازی ایده‌ها را نامطلوب توصیف کردند و بر خلأ همگرایی و نبود انسجام میان دستگاه‌ها برای تحقق اقتصاد مبتنی بر تکنولوژی، به‌عنوان یک کج‌کارکرد تاکید کردند.

ناظران بر این باورند که برای عبور از اقتصاد سنتی، تغییرات زیربنایی در این عرصه امری اجتناب‌ناپذیر است که باید برای آن برنامه‌ریزی بلندمدت صورت گیرد. دراین چارچوب، طراحی یک مدل دقیق، جامع و همچنین تدوین سازوکاری برای ارزش‌گذاری سرمایه‌ها از نوع دانش و فناوری پیشنهاد شده است. متولیان در عین حال معتقدند برخی از قوانین موجود فضا را برای حرکت به سمت اقتصاد نوآورانه محدود کرده است، بنابراین بازنگری‌ در مقررات از الزامات رسیدن به هدف مذکور و عبور از اقتصاد سنتی است.

 سازمان ملی کارآفرینی در نشست اخیر خود به بررسی چالش‌های انتقال از اقتصاد سنتی به اقتصاد مدرن پرداخت. در این جلسه رئیس سازمان ملی کارآفرینی وضعیت ایران در استفاده از فناوری‌های نو و دانش‌بنیان را نسبت به میانگین جهانی در سطح مناسبی ارزیابی کرد، اما براساس اظهارات او ایران در تجاری‌سازی ایده‌ها موفق نبوده‌ است. حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق ایران و رئیس سازمان ملی کارآفرینی با اشاره به قوانین بالادستی از جمله سند چشم‌انداز، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و برنامه ششم توسعه تاکید کرد: مطابق این قوانین، برنامه‌ریزی‌ها به‌گونه‌ای صورت گرفته است که کشور در بهره‌گیری از نوآوری و فناوری‌های جدید در اقتصاد به رتبه اول منطقه دست پیدا کند، هرچند با توجه به شرایط حاکم بر کشور نتوانستیم به هدف‌گذاری‌های انجام‌شده دست پیدا کنیم.

وی با اشاره به گزارش رقابت‌پذیری که از سوی مجمع جهانی اقتصاد منتشر می‌شود، تصریح کرد: در استفاده از فناوری‌های نو در حوزه سلامت و آموزش‌های مقدماتی وضعیت مناسبی داریم اما در سایر حوزه‌ها شکاف عمیقی وجود دارد. در این بین، بدترین وضعیت به نهادها در استفاده از فناوری‌های جدید اختصاص دارد. در واقع بخش خصوصی و مردم در کسب‌وکارهای دانش‌بنیان از شرایط بهتری برخوردارند. نایب‌رئیس اتاق ایران یادآور شد: برای گذر از اقتصاد سنتی و تحقق اقتصاد مدرن باید موانع را شناسایی و با آنها مقابله کنیم.

مهدی صادقی‌نیارکی، سرپرست معاونت صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اقتصاد دانش‌بنیان را اقتصادی تاب‌آور، چالاک و مبتنی بر اندوخته‌های علمی توصیف کرد که منحصربه‌فرد بوده و زمینه تولید ارزش افزوده را فراهم می‌کند. به اعتقاد او سرعت رشد اقتصاد مبتنی بر فناوری‌های جدید، خیره‌کننده بوده و با سرعت کشور را به مرحله توسعه‌یافتگی هدایت می‌کند. این مقام مسوول وضعیت کشور را در تجاری‌سازی ایده‌ها نامطلوب خواند و از نبود همگرایی و انسجام بین دستگاه‌ها برای رسیدن به اقتصاد مبتنی بر تکنولوژی نسل چهارم سخن گفت. به باور او فعالیت در این حوزه و رسیدن به موفقیت نیازمند طراحی یک مدل دقیق و جامع و تدوین سازوکاری برای ارزش‌گذاری سرمایه‌هایی از نوع دانش و فناوری در شرکت‌ها است. صادقی گفت: البته در این بخش قوانینی وجود دارد که متاسفانه هنوز به مرحله اجرا نرسیده‌اند.

حمیدرضا احمدیان، مدیرکل دفتر نوآوری و حمایت از سرمایه‌گذاری وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز با تایید نظرات صادقی‌نیارکی در مورد لزوم طراحی یک مدل برای رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان تاکید کرد: با توجه به توسعه تکنولوژی و بالا رفتن سطح انتظارات مردم برای تامین راحت‌تر و سریع‌تر نیازهای خود، فعالیت در حوزه خدمات از جمله فعالیت‌های مهم در کشور محسوب می‌شود؛ بنابراین باید براساس شرایط حاکم بر کشور و بودجه جاری به سمت اقتصاد اشتراکی حرکت کرد.

احمدیان نبود ارتباط میان دانش و بحث تجاری‌سازی را یکی از مهم‌ترین مشکلات در مسیر اقتصاد دانش‌بنیان دانست و گفت: اولین نکته‌ای که به حل این مشکل کمک خواهد کرد، ایجاد زمینه قانونی مناسب است؛ متاسفانه قوانین موجود ما را به سوی اقتصاد نوآورانه هدایت نمی‌کند. مدیرکل دفتر نوآوری و حمایت از سرمایه‌گذاری وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات گفت: در کشور از کارآفرینی حرف زده می‌شود اما ادبیات درستی از این مفهوم وجود ندارد. از طرفی در عین حال که به حمایت‌های دولت نیاز داریم، شرکت‌ها نیز فاقد مدلی برای توسعه بازار خود هستند. احمدیان چالش دیگر این بخش را نبود اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی و بی‌توجهی به آموزش دانست و در ادامه به چند نکته برای رسیدن به اقتصاد نوآورانه اشاره کرد. وی همگرایی بین نهادهای مختلف کشور را ضروری خواند و افزود: باید فرهنگ نوآوری توسط نهادهای مربوط تسری پیدا کند. موضوع آموزش و فرهنگ‌سازی وجه مهمی است که تاکنون از آن غافل بوده‌ایم.

معصومه آقاپور، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: اگر می‌خواهیم از سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و همچنین کارآفرینی در کشور سخن بگوییم باید امنیت لازم برای سرمایه‌گذاری فراهم شود. البته سرمایه‌گذاری خارجی هم می‌تواند امنیت را ایجاد کند؛ اگر در فرصت ایجادشده بعد از برجام که با انواع درخواست‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران مواجه شدیم، زمینه را برای حضور آنها فراهم می‌کردیم شاید امروز فشارهای تحریم کمتر بود. این نماینده مجلس بر اهمیت توجه به شتاب‌دهنده‌ها تاکید کرد و افزود: ایده‌های بسیاری در کشور وجود دارد که متاسفانه بخش کمی از آنها در حوزه صنعت محقق می‌شود. وی حمایت و تشویق شرکت‌های دانش‌بنیان برای طراحی مدل‌هایی که بتوانند ایده‌های خود را تجاری‌سازی کنند و باعث رشد صنعت کشور شوند را اقدامی مهم برشمرد و ادامه داد: سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۲۲ درصد است اما ۶۰ درصد مالیات کشور را پرداخت می‌کند، این درحالی است که سهم خدمات در تولید ناخالص داخلی ۵۱ درصد است که ۲۲ درصد مالیات را می‌پردازد. پیمان مولوی، دبیرکل انجمن اقتصاددانان ایران قدم اول برای تحقق اقتصاد نوآورانه یا اقتصاد دیجیتال را پاسخ به این سوال دانست که آیا در کشور آمادگی برای سیاست‌گذاری در صحنه اقتصاد دیجیتال وجود دارد یا خیر؟ مولوی توضیح داد: در این نوع از اقتصاد شیوه‌های تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری سنتی پاسخگو نیست و باید فراتر از این روش‌ها عمل کرد. مولوی با تاکید بر این نکته که دولت و بخش‌خصوصی هیچ‌کدام به تنهایی نمی‌توانند در تحقق اقتصاد مدرن موفق باشند، تصریح کرد: آماده‌سازی افراد برای پذیرش دوران جدید در اقتصاد دیجیتال به آموزش و فرهنگ‌سازی نیاز دارد. درحال‌حاضر از این منظر فاصله بسیاری بین ایران و اقتصادهای توسعه‌‌یافته جهان وجود دارد. برات قبادیان، معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت خواستار برگزاری نشست‌های تخصصی‌تر و مطالعات علمی در این حوزه شد. معاون وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: اگر قرار باشد گذر از اقتصاد سنتی به سمت اقتصاد مدرن اتفاق افتد به تغییرات زیربنایی گسترده‌ای در کشور نیاز داریم.