نقش جمهوری آذربایجان در امنیت انرژی اروپا

به گزارش می متالز، افزایش تقاضا در اتحادیه اروپا به گاز طبیعی و ضرورت تنوع بخشی به منابع گازی خود، آذربایجان را بر آن داشته تا در راستای روابط با سایر کشورها، توانمندی‌های انرژی خود را بیشتر توسعه دهد. باکو همچنین در زمینه استخراج منابع انرژی در کشورهایی مانند یونان و ترکیه سرمایه گذاری می‌کند. تاکید جمهوری آذربایجان بیشتر روی صنعت گاز است، زیرا منابع هیدروکربن هم برای امنیت خود این کشور و هم برای امنیت اتحادیه اروپا ضروری است.

تحریم‌های مختلف ایالات متحده روی روسیه و خطوط لوله انتقال گاز از این کشور به اتحادیه اروپا، روی خطوط "جریان شمالی" موجب توجه بیشتر واردکنندگان انرژی اروپایی به سمت منابع گازی دریای خزر و خطوط انتقال آن، تاناپ و تاپ، از طریق آذربایجان و ترکیه و یونان به اروپا شده است.

طی یک دهه گذشته، افزایش استفاده از گاز طبیعی در بخش‌های مسکونی و صنعتی کشورهای اروپایی به جای زغال سنگ منجر به افزایش واردات گاز شده است. با توجه به داده‌های شرکت McKinsey، وابستگی اتحادیه اروپا به گاز طبیعی در سال 2017، 74.4 بوده، که این رقم در سال 2016، به 70.8 درصد رسیده است. در سال 2018 ، کشورهای اتحادیه اروپا 401 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی وارد کردند که این رقم در مجموع 0.6٪ بیشتر از سال 2017 بوده است.

با تحقق پروژه کریدور گاز جنوبی (SGC) برای انتقال گاز از دریای خزر به اروپا، جمهوری آذربایجان با توجه به حضور زنجیره‌ای کامل شرکت‌های نفتی و گازی در زمینه اکتشاف، توسعه، تولید، انتقال و ... در خاک خود، با محوریت گاز می‌تواند وضعیت فعلی بازار انرژی منطقه را به نفع خود تغییر دهد. خط لوله گاز 1850 کیلومتری ترانس آناتولی (TANAP) سالانه 6 میلیارد متر مکعب گاز در اختیار ترکیه قرار می‌دهد و تا سال 2020 ، 10 میلیارد متر مکعب گاز از طریق TANAP و خط لوله ترانس آدریاتیک (TAP) عبور خواهد کرد.

ترکیه سال گذشته 1 میلیارد متر مکعب گاز توسط تانکر وارد کرده و در سال 2019 این رقم سه برابر شده است. طبق داده‌های آژانس بین المللی انرژی (IEA) ، تا سال 2040 جمهوری آذربایجان 55 میلیارد متر مکعب در سال استخراج خواهد کرد. انتقال گاز آذربایجان به اروپا از اول جولای سال 2019 آغاز شد.

از طریق خط لوله TANAP ، گاز طبیعی از میدان شاه‌دنیز از طریق ترکیه به مرز یونان و از آنجا توسط خطوط لوله TAP به اتحادیه اروپا منتقل می‌شود.

روسیه در حال حاضر با ترکیه روی ساخت خط لوله "جریان ترک" همکاری می‌کند، که با دور زدن اوکراین و سایر کشورهای ترانزیت، از دریای سیاه عبور می‌کند. این پروژه شامل دو خط است که هر یک با ظرفیت 15 میلیارد متر مکعب در نظر گرفته شده‌اند. یکی از آنها برای بازار ترکیه، و دومی برای بازار اروپا در نظر گرفته شده است. ترکیه و یونان نیز توافق دو جانبه‌ای امضا کرده‌اند که امکان انتقال گاز روسیه از طریق کریدور گاز جنوبی را فراهم می‌کند. بلغارستان سالانه حدود 2.4 میلیارد متر مکعب گاز از "گازپروم" وارد می‌کند و 95٪ از نیازهای گازی آن از طریق واردات گاز روسیه تأمین می‌شود. طبق داده‌های شرکت دولتی نفت آذربایجان (SOCAR) ، یونان و بلغارستان 1 میلیارد متر مکعب گاز در سال، و شرکت‌های ایتالیایی - 7 تا 8 میلیارد متر مکعب گاز در سال نیاز دارند.

به منظور افزایش واردات گاز از جمهوری آذربایجان به بلغارستان، شرکت دولتی نفت آذربایجان (SOCAR) روی زیرساخت‌های گازی این کشور سرمایه گذاری را افزایش می‌دهد. جمهوری آذربایجان قصد دارد تا شبکه حمل و نقل گاز بلغارستان را با همکاری شرکت‌های محلی توسعه دهد. این برنامه با فروش گاز شرکت دولتی نفت آذربایجان (SOCAR) به بازار داخلی بلغارستان آغاز خواهد شد که با "گازپروم" روسیه رقابت خواهد کرد.

نقش رو به رشد جمهوری آذربایجان در بازارهای انرژی منطقه‌ای و جهانی فرصتی برای این کشور است که بتوانند نقش مهمی در امنیت انرژی اتحادیه اروپا به ویژه در کشورهای بالکان داشته باشد. در حال حاضر، برای اتحادیه اروپا یکی از بهترین گزینه‌ها واردات گاز طبیعی از جمهوری آذربایجان است. ایالات متحده در تلاش است سهم خود از بازار گاز طبیعی مایع اتحادیه اروپا را افزایش دهد، اما قیمت گاز ایالات متحده در مقایسه با سایر تأمین کنندگان آن بیشتر است.

یونان نیز در این میان، از طریق پروژه TAP، با وارد کردن گاز از جمهوری آذربایجان و همچنین درآمدهای ترانزیتی به عنوان یک مسیر ترانزیتی و ایفاگری نقشی مهم در امنیت انرژی اتحادیه اروپا، سود خواهد برد.

در حال حاضر، ترکیه نیز به یک پل انرژی ترانزیتی تبدیل شده است، اما هدفش فقط محدود شدن به این نقش نیست. آنکارا با کشورهای منطقه روابط تاریخی، اقتصادی و سیاسی قوی دارد. اگر که بتواند سرمایه گذاری خارجی بیشتری را برای ایجاد زیرساخت‌های لازم و آزاد سازی بازار انرژی از طریق منابع آذربایجان و خطوط لوله که از طریق این کشور وارد کشورهای اتحادیه اروپا می‌شوند جذب کند، ترکیه در دراز مدت قادر خواهد بود به یک عنصر اصلی در در عرصه انتقال انرژی بین المللی شود.