به‌دنبال صادرات فناوری «پِرد» به کشورهای دیگر

به گزارش می متالز، به گفته کارشناسان این حوزه فناوری پرد شاهکاری در صنعت ایران است که در ابتدای راه قرار دارد. این فناوری به‌وسیله شرکت ام‌ام‌ای ثبت و اجرایی شده و در ۴ طرح استانی فولاد از ۷ طرح فولادی به‌کار گرفته شده است. فولاد میانه و فولاد شادگان راه‌اندازی شده‌اند و فولاد نی‌ریز و بافت نیز با فناوری پرد در نوبت راه‌اندازی در آینده نزدیک قرار دارند.درباره فناوری ایرانی پرد با حسن کرباسچی مدیرعامل شرکت ام‌ام‌ای در ایران در حاشیه بیست‌وسومین نمایشگاه مطبوعات در ایران با حضور در غرفه صمت به گفت‌وگو نشسته‌ایم. کرباسچی درباره فناوری پرد عنوان کرد: باتوجه به دستاوردهای منحصربه‌فردی که فناوری پرد، هم ازنظر کیفیت و هم ازنظر راندمان تولید در راه‌اندازی واحدهای فولاد شادگان و میانه داشته، هم‌اکنون نیز به‌دنبال آن هستیم تا با توسعه این فناوری آن را برای ظرفیت‌های بالاتر و مگامدول و سوپرمگامدول در کشور طراحی کنیم تا با نتایج حاصل از آن و احداث واحدهای مربوطه بتوان این فناوری را حتی به کشورهای دیگر نیز صادر کرد.  در ادامه این گفت‌وگوی کامل را می‌خوانید.

ایده ایجاد فناوری ایرانی پرد چه زمانی و چگونه شکل گرفت؟

ما در یک برهه خاص و حساس در زمینه فناوری فولاد قرار گرفته‌ایم. همان‌گونه که مطلع هستید کشور ایران دارای ذخایر غنی از گاز است که این موضوع برای فولادسازی از اهمیت خاصی برخوردار است. ازنظر فناوری در صنعت فولاد از دو روش معمول و متداول استفاده می‌شود، یکی روش کوره‌بلند و دیگری روش کوره قوس الکتریکی است که ورودی آن آهن اسفنجی است. در ایران ازنظر دسترسی که به آهن اسفنجی داریم و جهت‌گیری که در پیش گرفته‌ایم تولید فولاد ما با استفاده از آهن اسفنجی و به روش قوس الکتریکی انجام می‌شود اما در جهان ازنظر تولید فولاد مسیر متفاوتی طی شده است. در جهان حدود۲۰درصد تولید فولاد به طریق کوره‌های قوس الکتریکی و ۸۰درصد از طریق کوره‌های بلند است. در ایران به‌دلیل کمبود ذخایر غنی زغال‌سنگ و منابع خوب گازی روش کوره قوس الکتریکی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. از این‌رو تا نزدیک ۸۰ درصد از کوره قوس و ۲۰ درصد از کوره‌های بلند استفاده شده است. درحقیقت این روش استفاده به صورت برعکس در ایران انجام می‌شود. از آنجا که ایران نخستین تولیدکننده آهن اسفنجی در دنیا است، واحدهای تولیدی آهن اسفنجی بسیاری در حوزه صنعت فولاد کشور در گذشته ایجاد شده و توسعه یافته‌اند. ازسوی دیگر با توجه به چشم‌انداز توسعه فولاد که به میزان ۵۵ میلیون تن تولید در نظر گرفته شده است، سهم عمده توسعه کشور ما نیز به سمت کوره‌های قوس الکتریکی و استفاده از آهن اسفنجی پیش رفته است، از این میزان تولید فولاد خام، نزدیک به ۵۲ میلیون تن در چشم‌انداز باید آهن اسفنجی تولید شود که ظرفیت هم‌اکنون آهن اسفنجی کشور حدود ۲۵ میلیون تن و تولید آن نیز حدود ۱۸ میلیون تن است. با این توضیحات و با وجود منابع گاز و همچنین وجود فناوری‌های آهن اسفنجی در طول ۲ تا ۳ دهه پیش که در ایران مورد استفاده قرار گرفته و تخصص و تجربه‌ای که کارشناسان ما در این زمینه پیدا کرده‌اند، سنگ بنای این موضوع گذاشته شد تا بتوانیم فناوری آهن اسفنجی را شکل دهیم و این فناوری را برای خودمان به ثبت برسانیم. در سال ۲۰۰۶ میلادی این پتنت در اروپا و آسیا به ثبت جهانی رسید و ثبت اختراع شد.

از این فناوری ایرانی چه سازمانی‌هایی حمایت کردند؟

اتفاق خوبی که در این میان افتاد و به‌نوعی هم تصمیم بزرگی به‌شمار می‌رود این است که استفاده از این نوع فناوری را هم مسئولان ایمیدرو و هم شرکت فولاد پذیرفتند. از این‌رو ۴ طرح استانی از ۷ طرح فولادی را به این فناوری اختصاص دادند. باوجود فرازونشیب‌هایی که فناوری پرد به همراه داشت امسال شاهد راه‌اندازی فولاد شادگان و افتتاح رسمی فولاد میانه در کشور بودیم. اتفاق خوبی که افتاد اعتمادی بود که به این فناوری شده بود، هم ازنظر مدیریتی و هم ازنظر فنی و مهندسی کارها به‌خوبی پیش رفت، چراکه یک فناوری جدید در عرصه عمل زمانی که مورد آزمایش قرار می‌گیرد به‌طور معمول به یک بازه زمانی نیاز دارد تا اصلاحات و تنظیماتی روی آن انجام شود تا به محصول باکیفیت و شرایط استاندارد دست پیدا کند.

تا امروز و با توجه به راه‌اندازی واحدهایی که با روش پرد راه‌اندازی شده‌اند نتیجه کار چگونه بوده است؟

 با وجود جدید بودن فناوری و مسائل اجرایی در سایت‌ها، اما تولید آهن اسفنجی در کمتر از ۲۴ ساعت با مشخصات شیمیایی و فیزیکی بسیار خوب و سهولت راه‌اندازی و تولید و... انجام شد و نتایج آن خود ما را نیز متعجب کرد، چراکه ما به‌عنوان مجری این فناوری احساس می‌کردیم زمان بیشتری نیاز داریم تا به چنین محصول باکیفیت بالایی دست پیدا کنیم. اگر مقایسه‌ای با واحدهای مشابه داشته باشیم، در می‌یابیم که شرایط بهتری از پلنت‌هایی که بارها با فناوری مرسوم اجرا شده بودند، داشته‌ایم. بنابراین طبیعی است این آغاز و این نتایج در مراحل بعدی و در نتایجی چون مصرف آب، گاز و راندمان تولید در آمارها زمانی که سایت و تولید ثابت شود، خودش را نشان خواهد داد. پس از راه‌اندازی فولاد شادگان و میانه به روش فناوری پرد، شاهد راه‌اندازی فولاد نی‌ریز در ماه آینده و فولاد بافت در چند ماه آینده خواهیم بود.

علت توقف تولید فولاد شادگان در چند ماه گذشته به چه موضوعی برمی‌گردد؟ آیا این توقف به فناوری آن مربوط است؟

توقف تولید در فولاد شادگان مربوط به فناوری آن نیست. بحث آن مربوط به «هات اسپات» (داغ‌شدن جداره کوره) بوده که در یک نقطه‌ای از کوره اتفاق افتاده است. بحث هات‌اسپات ارتباطی به بحث‌های فرآیندی و فناوری ندارد. مشکلی که در نسوز ایجاد می‌شود ممکن است از جنس نسوز یا طراحی آن باشد و این نسوز درست عمل نکرده و سبب ایجاد ترک و نفوذ گاز شود. از این‌رو این مشکل در فولاد شادگان نیاز به ترمیم دارد که این ترمیم در حال انجام است و به‌زودی دوباره این واحد راه‌اندازی می‌شود. افتتاح رسمی آن نیز در انتهای این ماه یا درنهایت ابتدای ماه آینده انجام خواهد شد. در میانه نیز مسئله خاصی نداریم. نی‌ریز هم حدود یک ماه تا یک‌وماه‌نیم دیگر و بافت به‌عنوان آخرین پلنت نیز تا قبل از پایان سال شاهد افتتاح خواهد بود.

برای چینی‌ها هم این طرح را در دست اجرا دارید. فکر می‌کنید تا چه اندازه کشورهای دیگر از این فناوری ایرانی استقبال خواهند کرد؟

برای کشور چین یک پلنت ۳۰۰هزار تن بر پایه زغالی داریم که بخش‌های مهندسی که مربوط به ما بوده تکمیل شده است و بخش کوچکی که مربوط به تجهیزات بوده نیز انجام شده اما ازسوی طرف چینی در مراحلی از کار دچار عقب‌ماندگی‌هایی است. از نظر ما، شرکت ام‌ام‌ای کار خود را انجام داده است. البته روش ما در چین تا اندازه‌ای با پلنت‌های ایرانی متفاوت است، چراکه در ایران با استفاده از گاز متان و گاز طبیعی احیا انجام می‌دهیم. در پلنت چین که موسوم به پروژه سی‌اس‌تی‌ام است با استفاده از زغال‌سنگ این کار را انجام می‌دهیم و فناوری آن بخشی که مربوط به زغال‌سنگ است خود چینی‌ها انجام می‌دهند.

آیا برای گسترش فناوری پرد به فکر بکارگیری آن در واحدهایی با ظرفیت بالاتر هستید؟

از این‌رو بود که تاکید کردم که ما در یک برهه تاریخی حساسی ازنظر فناوری فولاد قرار گرفته‌ایم و البته تصمیم درستی بود که صاحب فناوری در زنجیره فولاد شویم و نتایج خوبی را در این زمینه شاهد هستیم. ما از پرد به‌عنوان شاهکار فناوری نام می‌بریم و آخرین حد پیشرفت از فناوری در احیای مستقیم با روش پرد روی داده است. نتایج عملکردی و اجرایی این فناوری را در دو پلنت که افتتاح شده است شاهد بوده‌ایم. بنابراین در نقطه‌ای هستیم که باید خودمان را تقویت کنیم. از این‌رو نیاز داریم نهادهای سیاست‌گذار و تصمیم‌گیرنده، حمایت‌های خاصی از این فناوری به‌صورت مستمر داشته باشند تا بتوانیم پلنت‌های دیگر به روش بومی‌سازی‌شده پرد را تاسیس کنیم. این حمایت‌هاچه در واحدهای ۸۰۰هزار تنی که در طرح‌های استانی شاهد آن هستیم و چه در ظرفیت‌های بالاتر که مگامدول و سوپرمگامدول است، باید انجام بگیرد در این زمینه مذاکره‌هایی با کارخانه‌های بزرگ فولادی انجام داده‌ایم که فناوری پرد برای مگامدول‌های آنها در دست اقدام است. اگر این اتفاق بیفتد و حمایت این کارخانه‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر مثل سازمان ایمیدرو و شرکت ملی فولاد را داشته باشیم به‌طور یقین بعد از نتایج خوبی که در واحدهای ۸۰۰هزار تنی شاهد آن بودیم، این فناوری تکمیل می‌شود و در مگامدول‌ها و در بعد وسیع‌تر و در ظرفیت‌های بالاتر نیز شاهد ورود فناوری پرد خواهیم بود. این فناوری بدون هیچ محدودیت ظرفیت، وابستگی به فناوری و بدون دادن حق گواهینامه به دارندگان حق فناوری روز می‌تواند مزایای بسیاری برای ما داشته باشد که باید آن را تکمیل کنیم و به اوج برسانیم. امیدوارم فناوری پرد در کشور ما در واحدهایی با ظرفیت بیشتر انجام و زمینه آن مهیا شود تا بتوانیم آن را به کشورهای دیگر به‌ویژه به کشورهایی که منابع گازی – به‌طور خاص کشورهای منطقه خلیج‌فارس- در اختیار دارند، صادر کنیم.