بهره‌وری ۱۰۰ درصدی در ریخته‌گری مداوم فولاد

به گزارش می متالز، در ایران نیز با ایجاد نخستین واحد فولادسازی در کشور یعنی ذوب‌آهن اصفهان، نخستین خطوط ریخته‌گری فولاد هم راه‌اندازی شد و بیش از نیم قرن است که صنعت ریخته‌گری همپای صنعت فولاد در کشور رشد کرده و ۷۰ درصد تجهیزات آن بومی‌سازی شده است.
 

قدمت ریخته‌گری در ایران

مظاهر کرمی، مهندس ارشد برق و الکترونیک ریخته‌گری ذوب آهن اصفهان درباره قدمت ریخته‌گری در ایران، اظهار کرد: یک بخش اصلی در فرآیند تولید فولاد، ریخته‌گری است که در این مرحله، فولاد تبدیل به شمش یا تختال می‌شود؛ از این‌رو ریخته‌گری جزو یکی از خطوط اصلی فرآیند تولید فولاد به‌شمار می‌رود.  کرمی در ادامه خاطرنشان کرد: ریخته‌گری در ایران قدمتی دیرینه دارد. به‌عنوان نمونه نخستین ریخته‌گری در دهه ۵۰ خورشیدی با ایجاد ذوب آهن اصفهان راه‌اندازی شد، البته خطوط ریخته‌گری که ازسوی روس‌ها در آن زمان راه‌اندازی شد، هم‌اکنون موجود نیست و این خطوط روزآمدتر شده‌اند. درحال‌حاضر نیز بیشتر خطوط ریخته‌گری ایران، ازسوی شرکت دنیلی راه‌اندازی شده‌اند. البته شرکت‌های خارجی دیگر نیز در طراحی و ساخت ریخته‌گری سهم داشته‌اند، اما بیشترین سهم در این حوزه را شرکت دنیلی داشته است. از سال۷۰ به بعد و تا ۴ سال پیش که جدیدترین خط ریخته‌گری مربوط به شرکت فولاد مبارکه اصفهان راه‌اندازی شده، ازسوی شرکت دنیلی راه‌اندازی شده‌اند.  وی درباره بومی‌سازی خطوط ریخته‌گری در صنعت فولاد ایران عنوان کرد: هم‌اکنون بسیاری از خطوط و قطعات خطوط ریخته‌گری در حال بومی‌سازی هستند؛ برای نمونه گیربگس‌ها و برخی قطعات داخلی در حال جایگزین شدن با قطعات خارجی هستند.  مهندس ارشد برق و الکترونیک ریخته‌گری ذوب آهن اصفهان در پاسخ به این پرسش که آیا در داخل کشور امکان طراحی خطوط ریخته‌گری وجود دارد، گفت: براساس تجربه‌هایی که در همکاری با شرکت دانیلی به‌دست آورده‌ایم، هم‌اکنون به سطحی از توانمندی رسیده‌ایم که بتوانیم طراحی خطوط ریخته‌گری را نیز در داخل انجام دهیم. هم‌اکنون ۷۰درصد قطعات مکانیکی خطوط ریخته‌گری در داخل کشور ساخته می‌شود و ماشین‌‌آلات و تجهیزات این صنعت نیز به مرحله بومی‌سازی رسیده‌اند. البته برخی تجهیزات مانند اتوماسیون و... همچنان وارد می‌شوند. گفتنی است که به لحاظ طراحی، نصب و راه‌اندازی این خطوط برای شرکت‌های داخلی مشکلی وجود ندارد.  کرمی در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین کمبود بخش ریخته‌گری چیست، گفت: یکی از مشکلاتی که در شرایط تحریم در این صنعت وجود دارد، نیاز به واردات برخی از تجهیزات اتوماسیون ریخته‌گری است که با مشکل روبه‌رو شده است.  وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا تجهیزات اتوماسیون را در داخل نمی‌توان تولید کرد، عنوان‌کرد: چون تولید این تجهیزات در تیراژ پایین به‌صرفه نیستند، شرکت‌های داخلی تمایلی نداشته‌اند که به سمت تولید آنها پیش بروند. در جهان برخی شرکت‌های خاص به‌‌طور انگشت‌شمار این تجهیزات را تولید و به کل جهان صادر می‌کنند و از آنجا که این شرکت‌ها پشتوانه چندین و چند ساله دارند و شناخته‌شده هستند، صادرات برای آنها به‌صرفه خواهد بود، اما شرکت‌های داخلی با توجه به‌صرفه نبودن تولید این تجهیزات، تمایلی به تولید آنها ندارند؛ بنابراین اگر شرکتی بخواهد وارد این حوزه شود، از یک‌سو باید یک سرمایه‌گذاری اولیه انجام دهد و از سوی دیگر، ممکن است که بازار همیشگی نداشته باشد، با توجه به این شرایط تمایلی به سرمایه‌گذاری از سوی شرکت‌های خارجی در این حوزه وجود ندارد. حال اگر دولت حمایتی در این راستا از شرکت‌های دانش‌بنیان داشته باشد و بستر حضور آنها را در این زمینه فراهم کند، می‌توان ۱۰۰درصد تجهیزات مورد نیاز خطوط ریخته‌گری را نیز در داخل طراحی کرد و ساخت.
 

مزیت‌ ریخته‌گری مداوم

احسان مقدس، کارشناس فرآیند فولادسازی و ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه نیز درباره خطوط ریخته‌گری مداوم فولاد اظهار کرد: از طریق فرآیند ریخته‌گری، محصولات نهایی یا نیمه‌نهایی به‌دست می‌آید. ریخته‌گری در حقیقت ریختن فلز مذاب و انجماد آن در یک قالب است. برخی از محصولات را فقط می‌توان از طریق ریخته‌گری تولید کرد و امکان تولید آن به روش‌ها دیگر وجود ندارد. در حوزه فلزات روش‌های دیگری مانند آهنگری نیز از پیش وجود داشته، اما هم‌اکنون ریخته‌گری متداول است، اما در غیرفلزات موادی مانند سرامیک و پلاستیک نیز به روش ریخته‌گری انجماد انجام می‌شود.  مقدس افزود: در ریخته‌گری مداوم فولاد هم محصولات میانی مانند ورق و... و هم محصولات نهایی مانند میلگرد، نبشی و... را می‌توان تولید کرد. ریخته‌گری مداوم فولاد به‌طور عمده برای محصولات ساختمانی و مقاطع تخت که تبدیل به ورق می‌شود، کاربرد دارد.
 وی در پاسخ به این پرسش که مزیت ریخته‌گری مداوم نسبت به سایر ریخته‌گری‌ها چیست، عنوان‌کرد: ریخته‌گری مداوم بهره‌وری بالاتری دارد به‌گونه‌ای که حتی به ۱۰۰درصد نیز می‌رسد. میزان دورریز در ریخته‌گری مداوم به صفر رسیده است.
 مقدس در ادامه با اشاره به کمبودهایی که در حوزه ریخته‌گری وجود دارد، عنوان کرد: در زمینه تولید برخی فولادهای آلیاژی با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستیم. به‌عنوان نمونه، در ریخته‌گری فولاد آلیاژی به خنک‌کاری بیشتری نیاز است که خنک‌کاری ماشین‌آلات داخلی پاسخگوی آن نیست.  کارشناس فرآیند فولادسازی و ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه جای برگزاری همایش تخصصی ریخته‌گری که امسال برای نخستین‌بار ازسوی فولاد هرمزگان برگزار می‌شود، تاکنون خالی بوده است، گفت: این نخستین همایشی است که با این عنوان برگزار می‌شود و در حقیقت فرصت مناسبی است که به این حوزه به‌طور تخصصی نگاه شود که به نوبه خود یک اتفاق خوشایند است، البته چون نگاه بسیار تخصصی به این حوزه وجود دارد، ممکن است نتوان آن را به‌طور سالانه برگزار کرد و ممکن است ۴ سال یکبار در این حوزه ایده‌های جدید مطرح شود که نیاز به برگزاری چنین همایشی برای آن احساس شود.