تولیدات ویژه دیرگدازها به صرفه نیست

به گزارش می متالز، هرچند برخی مواقع شاهد وارداتی از نوع نسوزهایی ویژه به داخل کشور هستیم. یکی از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان نسوز که بیش از ۵۰درصد مصرف تولیدات این صنعت را به خود اختصاص می‌دهد، فولاد است. این صنعت راهبردی با رشد خود می‌تواند صنعت نسوز کشور را به بالندگی برساند تا از واردات برخی نسوزهای ویژه به داخل کشور بی‌نیاز شویم.

نسوزهای ویژه در چشم‌انداز ۱۴۰۴

نسوزها به‌طور کلی به دو دسته نسوزهای معمولی و نسوزهایی با اشکال ویژه در صنعت کاربرد دارند. در ایران بیشتر انواع نسوزهای معمولی تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌صورت محدود نسوزهای ویژه وارد می‌شود. درباره اشکال ویژه در صنعت دیرگداز دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت مواد نسوزعنوان کرد: نسوزهای ویژه‌ها در دو صنعت به‌طور مجزا به کار گرفته می‌شوند، یکی در صنعت سرامیک شامل صفحه، ساپورت و... که برای پخت چینی‌های بهداشتی و اجسامی با حرارت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. علی‌حسین زاویه در ادامه خاطرنشان کرد: کاربرد دیگر نسوزهای ویژه در صنعت فولاد است که حدود ۵ درصد شامل توپی و اتوپر و صفحات دریچه‌های کشویی– برای ریخته‌گری مداوم فولاد- در این صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. وی در ادامه با اشاره به مواد اولیه‌ای که این نسوزها دارند، افزود: درجه خلوص این مواد با سایر نسوزها متفاوت است. دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت مواد نسوز در پاسخ به این پرسش که چرا تولید این نسوزها در داخل محدود است، عنوان کرد: به دلیل اینکه میزان مصرف آن در کشور محدود است، تولید آنها چندان به‌صرفه نیست. مهم‌ترین مسئله این است که درحال‌حاضر تولید این نسوزها صرفه اقتصادی ندارد، البته برخی شرکت‌ها در حال تولید آن هستند. برای مثال در زمینه دریچه کشویی یا استکانی تولید آن افزایش یافته و به‌تدریج تولید نسوزهایی برای آنها نیز به‌صرفه شده است، بنابراین برخی شرکت‌ها به سمت تولید این نسوزها پیش رفته‌اند. زاویه با اشاره به نیاز شرکت‌ها به نسوزهای ویژه در آینده اظهار کرد: این نسوزها در آینده بیشتر مورد نیاز است اما درحال‌حاضر چندان تولید آنها اقتصادی نیست که در ایران به میزان بالا تولید داشته باشیم. وی در ادامه یادآور شد: در همین زمینه شاهد هستیم یک شرکت خارجی این نسوزها را تولید می‌کند و در تمام دنیا هم به فروش می‌رساند، مشخص است که تولید این نسوزها برای این شرکت صرفه اقتصادی دارد و نرخ تمام‌شده آن نیز پایین است، اما در کشور ما نرخ تمام‌شده این نسوزها افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه به‌صرفه نخواهد بود. وی در پاسخ به این پرسش که در آینده به چه میزان به نسوزهای ویژه نیاز است که سرمایه‌گذاری بیشتری محقق شود، عنوان کرد: در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد برنامه‌ریزی شده است که اگر براساس چشم‌انداز فولاد کشور پیش برویم به‌طور قطع، نیاز به این نسوزهای ویژه نیز بیشتر خواهد شد.

قیمت تمام‌شده نسوزهای ویژه بالاست

مصرف‌کنندگان داخلی صنعت نسوز معتقدند در مصرف تولید نسوزهای معمولی با مشکلی روبه‌رو نیستند، اما در تهیه نسوزهای ویژه نیازمند واردات هستند. شرکت فولاد مبارکه یکی از شرکت‌هایی است که نسوزهایی در اشکال ویژه را مورد استفاده قرار می‌دهد. در این‌باره مهدی یزدانی، کارشناس تعمیرات نسوز شرکت فولاد مبارکه اظهار کرد: سیاست فولاد مبارکه همواره بر این اساس بوده است که محصولات داخلی نسوز را در اولویت خرید خود قرار دهد و به سمت واردات برای نسوز پیش نرود، مگر در صورتی که تولیدکننده داخلی قادر به تامین نیاز شرکت ما نباشد. وی در ادامه با اشاره به سهم خریدهای خارجی و داخلی فولاد مبارکه در آجر نسوز عنوان کرد: برخی نسوزها مانند نسوزهای شکل‌دار نظیر آجر که ۵۳درصد مصرف فولاد مبارکه را تشکیل داده‌اند به طور کامل از طریق نیاز داخلی تامین می‌شود، اما محصولاتی که وارد می‌شود شامل نسوزهای ویژه مثل پلیت‌های دریچه کشویی، نازل‌های تان‌دیشن و... که در داخل کشور شرکت نسوزی که بتواند برای تناژ بالا آنها را تولید کند، وجود ندارد، مجبور به واردات می‌شود. یزدانی در پاسخ به این پرسش که آیا تولید این نسوزها نیاز به فناوری خاصی دارد، عنوان کرد: برای تهیه این نوع نسوزها نیاز به ماده اولیه خاصی است که خلوص بالایی دارد که ماده اولیه آن در کشور نیست و از سوی دیگر تولید این نسوزها نیازمند تجهیزات خاصی است که بیشتر شرکت‌های این تجهیزات را ندارند. وی در ادامه تصریح کرد: در فولاد مبارکه فقط ۵ درصد به نسوزهای ویژه نیاز است که با توجه به این نیاز برای تولیدکننده‌ها به‌صرفه نخواهد بود که برای تولید این نسوزها سرمایه‌گذاری کند و تولید شکل بگیرد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا واحدهای دیگر فولادی نیاز به چنین نسوزهایی نخواهند داشت که برای آنها نیز تولید کنند تا سرمایه‌گذاری و تولید آنها به‌صرفه باشد، گفت: شرکت‌های دیگر برای مثال فولاد خوزستان و خراسان نیز به این نسوزها نیاز دارند اما موضوع این است که خط تولید شرکت‌های تولیدکننده باید انعطاف‌پذیری لازم را داشته باشد، چراکه محصولی که برای یک واحد تولید می‌شود ممکن است برای واحد دیگر کاربرد نداشته باشد از این جهت باید تولید آنها برای خطوط مختلف کاربرد داشته باشد.این کارشناس تعمیرات نسوز شرکت فولاد مبارکه در ادامه بیان کرد: برای مثال نسوزی که برای شرکت فولاد مبارکه تولید می‌شود تنها در این شرکت کارایی دارد و دیگر با همان شکل در فولاد خوزستان یا خراسان کارایی نخواهد داشت. از این‌رو باید تغییراتی روی خطوط خود انجام دهند و محصولاتی تولید کنند تا برای شرکت‌های دیگر نیز کارایی داشته باشد. به همین دلیل تولیدکنندگان در تولیدات ویژه نسوز قدری ضعیف عمل کرده‌اند که این ضعف زمینه واردات این نوع محصولات را فراهم کرده است. یزدانی افزود: ما در فولاد مبارکه در نسوزهای احیا، مدول‌ها و پایتل و... واردات داریم که ۶۰ تا ۷۰ درصد از طریق داخلی تامین می‌شود و حدود ۳۰ تا ۴۰درصد آن وارداتی است. البته برخی شرکت‌ها در تولید این محصولات پیشقدم شده‌اند و فولاد مبارکه نیز استقبال کرده است. هرچند این محصولات از حساسیت بالایی برخوردارند و ممکن است در کوره یا پاتیل در صورت غیراستاندارد بودن مشکلاتی ایجاد کنند؛ بنابراین در این زمینه بحث ایمنی هم مطرح است. وی در ادامه با اشاره به نرخ تمام‌شده این نسوزها در داخل کشور عنوان کرد: موضوع دیگر نرخ تمام‌شده است. برخی شرکت‌های خارجی به‌دلیل مزیت‌هایی مانند انحصار معدنی، دسترسی به مواد معدنی با خلوص بالا و انحصار فناوری از نوسان بازار در امان هستند و از این رو در بازار بی‌رقیب می‌شوند و واردات از آنها به‌صرفه‌تر خواهد بود. یزدانی در پایان تاکید کرد: مهم‌ترین مشکل شرکت‌های نسوز داخلی که چندان نتوانسته‌اند توسعه پیدا کنند این است که شرکت‌های کوچکی هستند و جزیره‌ای کار می‌کنند، درحالی‌که اگر ادغام شوند و خود را روزآمد و به دانش فنی مجهز کنند می‌توانند با شرکت‌های خارجی هم رقابت داشته باشند.