استارت تامین مالی بنگاه‌ها با «گام»

به گزارش می متالز، در قالب «گام»، شرکت‌هایی که نیاز به تامین مواد اولیه دارند، می‌توانند از این گواهی که با تضمین بانکی است، استفاده کنند. همچنین دارندگان گام می‌توانند آن را در بازار سرمایه به فروش برسانند. به گفته عبدالناصر همتی، نرخ سود گام از نرخ سود مصوب بانک مرکزی فراتر نخواهد بود.

دیروز رسما طرح گواهی اعتبار مولد(گام) آغاز به کار کرد. به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، در مرحله اول قرار است ۵۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی برای شرکت‌های نیازمند مواد اولیه، از این طریق صورت گیرد. هدف بانک مرکزی از طرح جدید تامین مالی بنگاه‌ها، پولی نکردن تامین مالی تولید است؛ بدین ترتیب که شرکت‌هایی که نیازمند تامین مواد اولیه هستند، می‌توانند با واگذاری تضامین در بانک‌ها، گواهی اعتبار مولد دریافت کنند و با استفاده از آنها، به خرید مواد اولیه بپردازند. دارندگان گواهی نیز می‌توانند با استفاده از آنها به خرید مواد اولیه بپردازند یا در بازار سرمایه به فروش رسانند یا تا زمان سررسید نگهداری کنند.

فلسفه «گام»

مرداد ماه امسال بود که رئیس‌کل بانک مرکزی با حضور در یک برنامه تلویزیونی، از طرح جدیدی سخن گفت که قرار است بدون فشار به نقدینگی به تامین مالی بنگاه‌ها بپردازد. عبدالناصر همتی در آن زمان وعده داد که طرح مذکور که «گام» نام داشت، در صورت آماده بودن شرایط، ظرف هفته‌های آتی اجرایی شود. وعده زمانی رئیس‌کل بانک مرکزی محقق نشد، اما بالاخره طرح گام دیروز به‌طور رسمی آغاز به کار کرد. یکی از ریشه‌های ناترازی بانک‌ها، تکلیف و رسالتی است که تحت عنوان «حمایت از تولید» بر شبکه بانکی واگذار شده است. زمانی که حمایت از تولید به‌عنوان یک وظیفه به بانک تحمیل شد، بعضا دادن تسهیلات به واحدهای تولیدی بدون رعایت سختگیری‌های لازم انجام شد تا علاوه بر اینکه فشار نقدینگی را بر واحدهای تولیدی افزایش داده، موجب ناترازی در شبکه بانکی و در نهایت اضافه برداشت از بانک مرکزی و رشد نقدینگی و تورم شده است. در واقع هزینه این عمل را تمام جامعه در قالب تورم پرداخت می‌کردند. به همین دلیل بانک مرکزی و کمیته نقدینگی این بانک سراغ طرح جدیدی برای این رسالت بانک‌ها رفتند: طرح گام. براساس این طرح و با حمایت بانک مرکزی و شبکه بانکی، واحدهای تولیدی، نهادهای تولیدی مورد نیاز خود را از طریق فروش گواهی تضمین بانکی تامین مالی می‌کنند. اوراق گام در فرابورس قابل فروش بوده و فرد می‌تواند آن را فروخته یا صبر کند تا در سررسید سالانه، سود آن را دریافت کند. در قالب این طرح، اوراقی توسط شرکت‌ها برای خرید مواد اولیه منتشر می‌شود که دارای تضمین بانکی است، این اوراق در فرابورس به فروش می‌رسند؛ بنگاه‌های تولیدی پس از خرید مواد اولیه و تولید محصولات، سودی به‌دست می‌آورند که بخشی از آن را با خریداران اوراق سهیم می‌شوند.

رونمایی از گام

روز سه‌شنبه در یک مراسم رسمی، طرح گام آغاز به کار کرد. مراسم آغاز عملیات اجرایی طرح (گام گواهی اعتبار مولد) با حضور رئیس‌کل بانک مرکزی، روسای کل بانک‌های ملی، ملت، تجارت و صادرات، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، معاون نظارت بانک مرکزی و جمعی دیگر از فعالان این حوزه برگزار شد.

هدف گام: رئیس‌کل بانک مرکزی در سخنرانی آغاز عملیات طرح گام، هدف این بانک از اجرای طرح گام را تامین نقدینگی مورد نیاز تولید بدون نیاز به افزایش نقدینگی در سطح جامعه عنوان کرد.

واحدهای مشمول: به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، «واحدهایی از این طرح استفاده خواهند کرد که نیاز به تامین مواد اولیه دارند و می‌توانند از تولیدکنندگان دیگر این مواد را خریداری کرده و مورد استفاده قرار دهند. در حقیقت گام به واحدهای واقعا مولد داده می‌شود، به همین دلیل اسم آن گواهی اعتبار مولد است.» همتی ادامه داد: «شورای پول و اعتبار این طرح را مصوب کرده و در مرحله اول نیز قرار بر آن است که ۵۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی برای بخش تولید در نظر گرفته شود.» رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: «روز سه‌شنبه 60 میلیارد تومان تامین اعتبار در این طرح صورت خواهد گرفت و در روزهای آینده نیز کار با شتاب بیشتری ادامه خواهد یافت.»

بانک‌های مشارکت‌کننده: همتی با بیان اینکه هر بانکی با توجه به توانمندی خود می‌تواند در طرح «گام» مشارکت کند، گفت: «بانک مرکزی تنها به بانک‌هایی اجازه ورود به اجرای «گام» را خواهد داد که بانک مرکزی بداند که بانک توانایی اجرای این طرح را دارد، چرا که به هر حال نظام بانکی نیز باید اجرای این طرح را ضمانت کند و اگر قرار است بعد از گذشت چند ماه اجرای آن با مشکل مواجه شود، به‌طور قطع به کل طرح آسیب وارد خواهد آمد. زیرا اگر برای مثال بعد از ۹ ماه مشکلی پیش آمد بانک باید بتواند تامین مالی انجام دهد.» رئیس‌کل بانک مرکزی ادامه داد: «ما اصرار داشتیم که اجرای این طرح باید در دهه فجر آغاز شود که به همین دلیل با چهار بانک اجرای آن را آغاز کردیم، این در شرایطی است که به مرور با اعلام آمادگی بانک‌ها کار را پیش خواهیم برد، چرا که معتقدیم در سالی که مقام معظم رهبری آن را به نام رونق تولید نامیده‌اند، بخشی از اهداف طرح باید در همان سال عملیاتی شود.» او افزود: «برنامه ما این است که ۶۵ درصد منابع را در اختیار واحدهای کوچک و متوسط قرار بدهیم.» همتی اضافه کرد: «بانک‌ها پشت تامین مالی بنگاه‌هایی که به‌صورت زنجیره‌ای تولید با یکدیگر ارتباط دارند، هستند و از این طریق یکی از مهم‌ترین مشکلات واحدهای تولیدی رفع خواهد شد.»

تضامین مورد نیاز و حداکثر زمان تسویه: همتی درخصوص تضامین مورد نیاز برای دریافت این تسهیلات توضیح داد: «تضامینی از واحدهای تولیدی دریافت می‌شود و بر اساس اعتباری که هر تولیدکننده نزد بانک دارد، ممکن است تضامین مختلف باشد.» رئیس‌کل بانک مرکزی ادامه داد: «به هر حال تا آخر یک سال تسویه باید صورت گیرد اما چنانچه در وسط سال فرد تسهیلات گیرنده، قصد داشته این گواهی را به فروش برساند، به‌طور قطع این امکان برای وی وجود دارد و حتی می‌تواند در ازای گواهی از تولیدکننده دیگری کالا خریداری کند.» رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: «حتی با گذشت یک ماه نیز دریافت‌کننده گواهی می‌تواند آن را در بازار سرمایه به فروش برساند.» در واقع در میانه سال هر کسی این اوراق را گرفته می‌تواند با آن اوراق کالا بخرد یا در بازار سرمایه بفروشد. همتی نرخ کارمزد این اوراق را حداکثر 2 درصد اعلام کرد. همتی تاکید کرد: گام در بازار پول و سرمایه قابل نقل و انتقال است.»

نرخ سود گام: رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد که نرخ سود گام از نرخ سود مصوب بانک مرکزی بیشتر نیست. با این حساب این سوال پیش می‌آید که واحد فروشنده، چرا باید برای دریافت سود بانکی (سود تسهیلات) به فروش مواد تولیدی خود روی بیاورد؟ احتمالا یکی از پاسخ‌ها این است که با توجه به شرایط بازار، فروش مواد تولید شده با استناد به تضمین بانکی اوراق، می‌تواند یک مزیت باشد. همچنین اگر بازار ثانویه اوراق در فرابورس از عمق و جذابیت کافی برخوردار باشد، می‌تواند قابلیت نقدشوندگی بالایی به این اوراق اهدا کند که در این حالت نیز فروشنده راغب به فروش مواد تولیدی از این طریق خواهد بود.