دو طرفه بودن بازار، ریسک محسوب نمی‌شود/ واکنش تند و احساسی بازار به فروش استقراضی غیر شفاف/ سهامداران عمده و بازار کم عمق، موانعی برای ایجاد بازار دو طرفه

به گزارش می متالز، انتشار یک خبر رسمی و یک خبر غیر رسمی یا شایعه، موجب شد تا پس از یک روند افزایشی، صبح امروز، دوشنبه 21 بهمن‌ماه شاهد ریزش بیش از 7 هزار (7466) واحدی رقم شاخص باشیم. خبر نخست، اجرای بازار دوطرفه با ابزار فروش استقراضی از روز یکشنبه، 4 اسفند ماه بود و خبر دیگر که هنوز تایید یا رد نشده است استعفای حسن روحانی، رییس جمهوری در آستانه برگزاری جشن چهل‌ و یک‌ سالگی انقلاب اسلامی است. با توجه به حوزه فعالیت رسانه بااقتصاد در زمینه بورس و بازار سرمایه، تاثیر خبر اجرای بازار دوطرفه بر شاخص بورس را از ولید هلالات، کارشناس و تحلیلگر ارشد بازارهای مالی و بورس، جویا شدیم. وی معتقد است که «دو طرفه شدن بازار در صورت اجرای کامل و شفاف آن ریسک محسوب نمی‌شود و تاثیر (منفی) آن روی بازار منطقی به‌ نظر نمی‌رسد.» هلالات واکنش امروز بازار را به این موضوع کمی تند و احساسی می‌داند و می‌افزاید: «فروش استقراضی برای بازاری به عمق بازار سرمایه ایران که مارکت شرکت‌ها در آن‌ حد بزرگ نیستند کاربرد ندارد.» این گفت‌ وگو را می‌خوانید.

جناب هلالات، به‌عنوان کارشناس و تحلیلگر ارشد بورس، ارزیابی‌تان از تاثیر منفی خبر اجرای دو طرفه شدن بازار طی دیروز و امروز چیست و چقدر احتمال دارد که با اجرای آن، روند بازار تغییر کند؟

خبر دوطرفه شدن بازار در صورت اجرای کامل و شفاف آن نیز ریسک محسوب نمی‌شود و تاثیر (منفی) آن روی بازار منطقی به‌نظر نمی‌رسد. فروش استقراضی، ابزاری است که می‌توان با استفاده از آن در همه مقاطع (حتی ریزشی) در بازار ماند و سود هم گرفت  اما در حال حاضر به دلیل شفاف نبودن ابعاد کامل آن، واکنش بازار کمی تند و احساسی بود. البته این روند ادامه نخواهد داشت و بزودی تغییر خواهد کرد.

بنابراین شما تاثیر منفی خبر دوطرفه شدن بازار و ترس‌هایی که بعد از انتشار این خبر میان سهامداران ایجاد شده است را بر روند آن رد می‌کنید؟

همان‌ گونه که گفتم، دوطرفه شدن بازار نه‌تنها اثر منفی بر روند آن ندارد بلکه به دلیل نقدشوندگی بالاتر سهام، بازار در مسیر منطقی‌تری حرکت خواهد کرد. باتوجه به این‌که چشم‌انداز بازار ما تورم‌ زاست و در شرایط تورمی، شرکت‌ها بدون این‌که کار خاصی انجام دهند هم روند افزایشی خواهند داشت، بنابراین موفقیت در اجرای این ابزار هم اندک به‌نظر می‌رسد و نمی‌توان قاطعانه گفت که اجرای آن با موفقیت همراه خواهد بود.

چرا بازار دوطرفه که قرار است با استفاده از فروش استقراضی ایجاد شود-کاربردی نیست؟ نتیجه آن را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

اجرای بازار دوطرفه با ابزار فروش استقراضی تنها برای 3 تا 5 نماد بزرگ به صورت آزمایشی و پایلوت که قرار است در روز یکشنبه 4 اسفندماه، انجام شود، نمی‌تواند روی کلیت بازار تاثیر بگذارد. این تاثیر محدود، نتیجه کلی و مثبتی را هم برای بازار در بر نخواهد داشت و فروش استقراضی در عمل یک ابزار کاربردی نبوده و استقبال چشم‌ گیری هم از آن نخواهد شد.

دلیل دیگری را هم بر این موضوع مترتب می‌دانید؟ لطفا بیان کنید.

مهم‌ترین موضوع در اجرای بازار دوطرفه این است‌که پس از اجرای بازار دوطرفه برای چند شرکت بزرگ، سهامداران عمده این شرکت‌ها همواره مانع از ریزش قیمت سهام این نمادها می‌شوند و حتی اگر ریسکی هم شناسایی شود، مانع از افت سهم‌ها خواهند شد. مصداق کامل این موضوع را وضعیت بازار در روزهای پس از شهادت سردار سلیمانی مشاهده کردیم و دیدیم که سهامداران عمده چگونه مانع از ادامه صف‌های فروش شدند و در یکی دو روز روند بازار را تغییر دادند و نگذاشتند بازار مانند گذشته با افت سنگین مواجه شود. وقتی در یک‌ سوی فروش استقراضی، فروشنده‌ای وجود نداشته باشد، خودبه‌خود این ابزار هم کارایی لازم را از دست می‌دهد. در مجموع، فروش استقراضی برای بازاری به عمق بازار سرمایه ایران که مارکت شرکت‌ها در آن‌حد بزرگ نیستند- کاربرد ندارد و به‌ اصطلاح جواب نمی‌دهد و نمی‌توان با آن موجی ایجاد کرد. حتی ابزارهای دیگر نیز با وجود آپشن‌هایی که در نمادهای مختلف ایجاد کردند، بازار فعالی ندارند و موجب رونق در آن بازار نشدند. ابزارهای مختلف در دهه 90 و از سال 92 و 93 کمابیش وارد بازار سرمایه ما شدند و با توجه به ارایه آپشن‌هایی مانند اختیار خرید، برای جلوگیری از موج خروج پول از بازار هم نتوانستند کاربردی عمل کنند و مورد استقبال چندانی قرار نگرفتند. هرچند برای استفاده‌ کنندگان از این ابزارها در همان زمان سود آوری به‌ همراه داشتند اما امروز دیگر وجود و کاربرد ندارند.

گفت‌ وگو: مولود غلامی