کاهش ریسک، ارمغان سازگاری بورس با تغییرات جدید

به گزارش می متالز، با موافقت شواری عالی بورس و اوراق بهادار از روز ۱۲ اسفند ۹۸، برای تمامی شرکت های مندرج در بازارهای اول ،دوم و پایه فرابورس ایران حجم مبنا معادل ۴ در ده هزار تعداد سهام شرکت اعمال گردید.

بر این اساس، برای شرکت‌های موجود در بازارهای اول، دوم و پایه حجم مبنا در هر هفته بر ‏اساس قیمت پایانی سهام در آخرین روز معاملاتی هفته قبل محاسبه می‌شود. ‏همچنین در بازارهای اول و دوم، حداقل ارزش مبنای قابل اعمال معادل ۵ میلیارد تومان است و در بازار پایه، حداقل ارزش ‏مبنای قابل اعمال در تابلو پایه زرد معادل ۲ میلیارد تومان، در تابلو پایه نارنجی معادل ۱ میلیارد تومان و در تابلو پایه قرمز ‏معادل ۵۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته می شود. ‏حداکثر ارزش مبنای قابل اعمال در بازارهای اول، دوم و پایه برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از ۲ هزار میلیارد ‏تومان ، معادل ۱۰ میلیارد تومان و برای شرکت‌های با سرمایه ۲ هزار میلیارد و بالاتر، معادل ۱۲ میلیارد تومان خواهد بود. ‏

این تغییرات در ابتدای ابلاغ با انتقادات زیادی همراه شد و برخی کارشناسان و فعالان بازار سرمایه، ریزش روز شنبه را به این تغییرات گره می زدند.

مهدی ساسانی کارشناس بازار سرمایه در خصوص مقررات جدید سازمان بورس در مورد حجم مبنای شرکت ها بیان کرد: در سنوات قبل، حجم مبنا بر اساس بازاری تعیین شده بود که ارزش معاملات معمولا از ۳۰۰ میلیارد تومان فراتر نمی رفت. در حال حاضر، بازار سرمایه رشد چشمگیری داشته و ارزش معاملات روزانه به ۸ هزار میلیارد تومان رسیده است.

وی ادامه داد: بنابراین طبیعی است که حجم مبنا متناسب با بازار فعلی، تعیین شود. مخالف تغییر فرمول حجم مبنای سهم ها نیستم؛ ولی به نظر می رسد در اجرای ابلاغیه جدید حجم مبنا، کمی شتابزده عمل شده و اهالی بازار سرمایه آمادگی پذیرش تغییرات ناگهانی را نداشتند. کف حجم مبنا در دوره قبلی، به لحاظ ریالی ۵۰ میلیون تومان بوده است. افزایش ناگهانی کف حجم مبنا از ۵۰ میلیون به ۵ میلیارد تومان، در کوتاه مدت روند معاملات بسیاری از سهم های بازار سرمایه را کند خواهد کرد. البته طبیعی است که با گذشت زمان، بازار سرمایه با این تغییرات سازگار خواهد شد؛ ولی این سازگاری، بدان معنا نیست که این دستورالعمل، بهترین راهکار ممکن بود.

وی افزود: در بلند مدت، تغییرات حجم مبنا، بازار را متعادل تر کرده و به جای صف های خرید و فروش مداوم، شاهد رشد یا افت ملایم تر و منطقی تر سهم ها خواهیم بود. کاهش هیجانات بازار سرمایه، قطعا اتفاق مثبتی برای بازار خواهد بود. اما بهتر بود افزایش حجم مبنا به صورت تدریجی و پلکانی انجام می شد تا خللی در روند نقدشوندگی سهم ها ایجاد نگردد. برای مثال حجم معاملات روزانه برخی نمادها، ۳ تا ۴ میلیون سهم بوده و بر اساس مقررات جدید، حجم مبنای این نمادها به ۱۰ میلیون سهم رسیده و منطقی است که رشد این نمادها مدتی دچار اختلال خواهد شد.

ساسانی در پاسخ به این سوال که "آیا مقررات جدید حجم مبنا، سهم شرکت های کوچک تر بازار را جذاب تر نخواهد کرد؟" گفت: مقررات جدید حجم مبنا، سهم هایی را که رشد قیمت حباب گونه داشته اند، جذاب تر می کند. در نظر داشته باشید بعضی نمادها که به دلایلی مثل عرضه حقوقی ها، مورد اقبال بازار نبوده اند، با مقررات جدید، حجم مبنای بالاتری دارند و جذابیت شان، بیش از گذشته کاهش داشته است. از سوی دیگر، برخی نمادها که رشدهای چند صد درصدی داشته اند، طبق فرمول جدید، حجم مبنای کمتری دارند و پایین بودن حجم مبنا، سهامداران کم تجربه را به سمت سرمایه گذاری در این نمادها سوق می دهد. چرا که در روندهای صعودی بازار، نمادهایی که حجم مبنای کمتری داشته باشند، پتانسیل رشد بیشتری خواهند داشت.

وی اضافه کرد: متولیان بازار سرمایه، حق دارند نگران روند بازار سرمایه باشند و در چند ماه گذشته نیز، مرتبا پیگیر اجرای برنامه هایی برای کاهش ریسک این بازار بوده اند. ولی مشکل اینجاست که معمولا تصمیم گیری ها با نگاه آکادمیک اتخاذ و ابلاغ و اجرا می شود و بعد از اجرا، قوانین جدید به تدریج اصلاح می گردد. در حالی که اگر در تصمیم گیری ها، نظرات فعالان بازار سرمایه هم لحاظ شود، وضعیت بهتری شاهد خواهیم بود. برای مثال چندی قبل شرط داشتن دیپلم از معاملات آنلاین ها حذف شد؛ ولی بر اساس دستورالعمل جدید، سهامداران جدیدالورود باید آزمون بدهند و یک ماه هم حق معامله ندارند. این دو تصمیم سازمان بورس، با یکدیگر تعارض دارد. با آموزش سهامداران قبل از صدور کد معاملاتی موافق هستم؛ اما نباید شرایطی فراهم کرد که از رغبت مردم برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه کاسته شود. می توان همانطور که ثبت نام در سامانه سجام را برای سهامداران الزامی کرد، دوره های آموزشی رایگان آنلاین کوتاه مدت و حضور در آزمون آنلاین را هم برای سهامداران قبل از صدور کد الزامی کرد. اما نباید بعد از صدور کد معاملاتی برای سهامداران محدودیتی در نظر گرفت.