البته مسئولان و دستاندرکاران ایران معتقدند ایران سیمان خود را به قیمت تمامشده و نه پایینتر به پاکستان میفروشد و دامپینگی راه نینداخته است.
موضوع مطرح کردن دامپینگ سیمان ایران از سوی پاکستان موضوع جدیدی نیست. تولیدکنندگان پاکستانی در رقابت با ایران هرازچندگاهی خواستار افزایش تعرفه بر واردات سیمان ایران به پاکستان هستند. در اینباره عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در گفتوگو با صمت عنوان کرد: موضوع مطرح کردن دامپینگ ایران از سوی پاکستان موضوع تازهای نیست. در کل تولیدکنندگان در هر کشوری میخواهند امتیازی از دولت خود بگیرند. از اینرو تولیدکنندگان سیمان در پاکستان نیز چون با سوخت بالا سیمان تولید میکنند، هرازگاهی برای داشتن بازارهای بیشتر به منظور افزایش تعرفه فشارهایی را به دولت خود وارد میکنند. شیخان در ادامه خاطرنشان کرد: اما آنچه مسلم است اینکه وقتی سیمان ایران به پاکستان صادر میشود، در حقیقت به منطقه کویته ارسال میشود که هممرز با استان سیستان و بلوچستان در کشور ماست. از آنجایی که در منطقه کویته پاکستان کارخانه سیمانی وجود ندارد، بنابراین اگر بخواهند از استانهای بالایی خود سیمان بیاورند هزینه حملونقل بالاتری را متحمل میشوند. وی تاکید کرد: در نتیجه قیمت سیمان ایران پایینتر از سیمان آنها نیست و ما به قیمت تمامشده سیمان را به پاکستان میفروشیم. از اینرو اگر آنها بخواهند از پاکستان سیمان را به کویته ببرند، بهطور قطع هزینه حمل بیشتری پرداخت خواهند کرد و قیمت تمامشده نیز برای آنها افزایش پیدا خواهد کرد. شیخان در ادامه خاطرنشان کرد: مقامهای محلی در کویته خواهان افزایش تعرفه سیمان ایران در پاکستان نیستند، چراکه افزایش قیمت سیمان سبب افزایش قیمت ساختوسازها برایشان خواهد شد. مقامهای محلی نیز بهدنبال منافع منطقه خود هستند و ترجیح میدهند سیمان را از ایران وارد کنند. دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با اشاره به این موضوع که واردات سیمان ایران به پاکستان و منطقه کویته معادلهای است که از قدیم متداول بوده گفت: هرازچندگاهی تولیدکنندگان پاکستانی به بهانه اینکه سیمان ایران بازار پاکستان را گرفته و ایران در این زمینه دامپینگ میکند، باید تعرفهها را افزایش دهیم، پس نباید چندان به این موضوع توجه کرد. شیخان ادامه داد: در هر صورت هر کشوری درباره افزایش یا کاهش میزان تعرفه مختار خواهد بود. اگر پاکستانیها تصمیم به افزایش تعرفه سیمان گرفتهاند، اختیار کشور خود را دارند. اما تا زمانی که موضوع افزایش تعرفه را اعمال نکردهاند، به این معناست که دولت پاکستان همچنان خواستار این افزایش تعرفه نیست. وی گفت: فشار تولیدکنندگان در هر کشور بهطور معمول وجود دارد، در ایران نیز گاهی این فشارها از سوی تولیدکنندگان مختلف وجود دارد. اما در مجموع منافع هر کشوری را دولت آن کشور تشخیص میدهد. در حال حاضر دولت پاکستان تشخیص داده سیمان ایران را به کشور خود وارد کند. از اینرو این موضوع بیشتر معادلهای سیاسی است و معادلههای سیاسی را نمیتوان با معادلههای اقتصادی حل کرد.
شیخان با اشاره به میزان صادرات سیمان به پاکستان عنوان کرد: در کل میزان صادرات کشور ما به پاکستان آنقدر بالا نیست که چندان تاثیرگذار باشد، تنها سیمان منطقه سیستان و بلوچستان به آنجا صادر میشود. از اینرو با هزینه حمل کمتری صادر میشود و قیمت سیمان ایران برای پاکستان قیمت پایینتری خواهد داشت. چون سیمان ما به مسافت کمتری به کویته میرود. از اینرو ما دامپینگی نداشتهایم. وی با توضیح دامپینگ بیان کرد: زمانی که ما قیمت محصول را از قیمت تمامشده پایینتر ارائه کنیم و سبب برهم ریختن بازار شویم، دامپینگ کردهایم. اما این کار را انجام ندادهایم در حال حاضر ما قیمتی که به پاکستان سیمان میدهیم حتی از افغانستان نیز گرانتر است و جالب است که بخشی از سیمان افغانستان از سوی پاکستان و با قیمت بالاتر تامین میشود.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان تاکید کرد: از اینرو پاکستان قصد ندارد بازار صادراتی خود را از دست بدهد که به کویته سیمان ارسال کند. چون صرفه اقتصادی برایش نخواهد داشت. در حقیقت این بهانهای است که تولیدکنندگان برای تسلط بر بازارهای بیشتر میگیرند.
محمدرضا احسانفر، مدیرعامل سیمان زابل و عضو هیاتمدیره انجمن صنفی سیمان در گفتوگو با صمت عنوان کرد: در کشور شاهد یک رقابت منفی بین کارخانههای سیمانی هستیم و این معنای متفاوتی با دامپینگ دارد، چراکه دامپینگ در حقیقت با حمایت دولتها انجام میشود. اما موضوعی که درباره سیمان ایران وجود دارد و ویژه صادرات سیمان به پاکستان نیز نمیشود، شکلگیری رقابت منفی در داخل بهدلیل مشکلات نقدینگی در بازارهای صادراتی است. احسانفر با توضیح اینکه سیمان کالایی نیست که به دوردست صادر شود، گفت: چون ارزش ذاتی سیمان نسبت به هزینههای حملونقلی آن پایین است، از اینرو در مسافتهایی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر و حداکثر تا ۵۰۰ کیلومتر قابل عرضه است و بالای این مسافت قابل توجیه نیست. وی افزود: در شرایط فعلی عرضه بیش از تقاضا در کشور سبب شکلگیری رقابت منفی بین کارخانههای سیمان شده است. از اینرو برخی کارخانهها که در مرز قرار دارند و کارخانه صادراتی بهشمار نمیروند، با حجم حداقلی، صادرات در مرزها انجام میدهند. احسانفر ادامه داد: زمانی که این اتفاق میافتد و کارخانههایی که صادراتی نیز هستند با عرضه زیر قیمت روبهرو میشوند، چارهای ندارند جز اینکه محصولات خود را ارزانتر به فروش برسانند. از این رقابت منفی در ایران، پاکستانیها بهعنوان دامپینگ یاد میکنند، در حالیکه دولت هیچ حمایتی از صادرات نکرده است. مدیرعامل سیمان زابل عنوان کرد: چون کارخانههای سیمان پاکستان در شمال و شرق پاکستان واقع شدهاند، در نتیجه در مرز با سیستان و بلوچستان کارخانه سیمانی ندارند و البته میزان مصرف آنها در این منطقه نیز قابل توجه نیست و تامین سیمان از شمال یا شرق پاکستان برایشان صرفه اقتصادی ندارد، از اینرو میل به خرید سیمان از مرز ایران افزایش پیدا میکند. هرچند این مقدار هم در مقابل تولید پاکستان و صادرات خود پاکستان قابل توجه نیست، چراکه پاکستان کشوری است که حدود ۴۰میلیون تن تولید سیمان و حدود ۷ تا ۸میلیون تن صادرات دارد. در حالیکه صادرات مرزی ما به پاکستان به نیم میلیون تن نیز نمیرسد. احسانفر ادامه داد: اما با در نظر گرفتن این مسئله منافع کشور در این خواهد بود که کسانی که واحدهای صادراتی بهشمار نمیروند به امر صادرات ورود نکنند تا موضوع صادرات سیمان ساماندهی شود، چراکه درباره عراق نیز شاهد بودیم این کشور به بهانه دامپینگ از صادرات سیمان ایران پیشگیری کرد. اگر درباره پاکستان نیز چارهای نیندیشیم، فشارهای انجمن صنفی سیمان پاکستان به دولت سبب پیشگیری از صادرات ایران خواهد شد. ما برای تداوم صادرات باید این مسئله را ساماندهی کنیم.
لازم به ذکر است براساس گزارش رسانههای پاکستان، روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ تن سیمان ایران وارد پاکستان میشود. به گزارش ایرنا، قیمت تمام شده تولید سیمان در پاکستان، بهدلیل بالا بودن قیمت برق و سوخت مورد نیاز کارخانههای سیمان این کشور، بالاتر از سیمان وارداتی ایران است. پاکستان از بحران کمبود برق، سوخت و انرژی بهشدت رنج میبرد و این بحران به یکی از اصلیترین معضلات بخش صنایع و کارخانههای این کشور تبدیل شده است. تا زمانی که پاکستان با مشکل تامین سوخت و انرژی مورد نیاز کارخانههای این کشور روبهرو است، تولید محصولات صنعتی گوناگون در این کشور بهویژه سیمان، هزینه زیادی در بر خواهد داشت. همچنین مشکل دیگری که صنعت سیمان پاکستان با آن روبهرو شده، از دست دادن بازار صادرات سیمان به افغانستان است. درواقع آنچه بیش از هر چیز دیگر موجب ناخرسندی تولیدکنندگان سیمان در پاکستان شده، تولید سیمان باکیفیت و با قیمت مناسب در ایران است. سیمان ایران توانسته در رقابت با صنعت سیمان پاکستان، گوی سبقت را از رقیب در جذب بازارهای منطقه بهویژه افغانستان برباید. هماکنون سیمان تولید ایران تامینکننده بخش اصلی نیازهای افغانستان است. با حضور فعال تولیدکنندگان ایرانی در عرصه صادرات سیمان، میزان صادرات سیمان پاکستان به افغانستان کاهش یافته است. پاکستان نیز در بخش صادرات سیمان فعال است و علاوه بر اینکه بخشی از سیمان این کشور به افغانستان صادر میشود، کشورهایی نظیر عراق و برخی کشورهای افریقایی ازجمله افریقایجنوبی نیز از مشتریان سیمان پاکستان هستند که این صادرات از مسیر دریایی انجام میشود.