به گزارش می متالز، معدن و صنایع وابسته به آن، این روزها به یک حوزه اقتصادی مهم برای دولت تبدیل شده که علاوهبر تأمین مواد اولیه بسیاری از صنایع، در رشد درآمد کشور نیز تأثیر بسیاری دارد. به همین دلیل وقوع فساد در این حوزه و ناکارآمد بودن آن علاوهبر آسیب رساندن به اقتصاد کشور میتواند بسیاری از منابع را هدر داده و محیطزیست را نیز تخریب کند. کارشناسان معتقدند، شفافیت یکی از مهمترین راهکارها برای جلوگیری از فساد و ناکارآمدی در حوزه معدن است. شفافیت اطلاعات نیز تنها با دولتی الکترونیک میسر است. یکی از مهمترین عرصهها برای بروز فساد ثبت محدودههای معدنی بود که در سالهای گذشته دولت توانست عملکرد خوبی در کنترل این بخش و صدور پروانهها اکتشافی داشته باشد.
مدیرکل دفتر اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره اقدامات عملی وزارتخانه برای پیشگیری از نقاطی که امکان فساد را در ثبت معادن به صفر میرساند گفت: تا قبل از راهاندازی سامانه کاداستر در سال۱۳۹۳ متاسفانه امکان درز اطلاعات در سازمانهای استانها بود اما با راهاندازی سامانه کاداستر که زمینه ایجاد پنجره واحد را نیز در اعطای پروانه اکتشاف به متقاضیان محدودههای معدنی تسهیل میکند این امکان به صفر رسید. با این سامانه امکان دخالت فردی به صفر میرسد و خوشبختانه از زمان راهاندازی کاداستر مشکل خاصی در این زمینه نداریم. اسدلله کشاورز ادامه داد: در گذشته روند کار این گونه بود که هرکس متقاضی یک محدوده معدنی بود تا کار اکتشافیاش را به انجام رسانده و بهرهبرداری را شروع کند، ابتدا درخواستش را روی نقشه ثبت و به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مربوط ارائه میکرد. وی با اشاره به اینکه از آنجا که تعداد زیادی به این نقشه دسترسی داشتند ممکن بود محل مفسده باشد اظهار کرد: این درخواست به دبیرخانه میرفت درحالی که یک نفر دیگر میتوانست تقاضای خود را زودتر برای آن محدوده با پارتیبازی ثبت کند یا احتمالات دیگر پیش میآمد. به این شکل امکان تضییع حق متقاضی چه به واسطه کارمندان آن اداره یا اشخاص دیگر محتمل بود. کشاورز افزود: درحالی که اکنون، متقاضی ابتدا در سازمان نظام مهندسی معدن استان، اسناد فنی و مالیاش را ارائه میدهد تا صلاحیتش تایید شود بعد از آن در سازمان استان فقط احراز هویت از شخص متقاضی که صلاحیت فنی و مالیاش تایید شده انجام میگیرد که این شخصی فلانی است. با احراز هویت، سامانه کاداستر، متقاضی را میشناسد و تا یکسال اعتبار این صلاحیت، متقاضی میتواند در هر ساعت از روز و هر روز هفته حتی ایام تعطیل به این سامانه آنلاین مراجعه کرده و محدوده درخواستی خود را ثبت کند و قبل از آن از آزادی این محدوده یا اشغال بودن آن مطلع شود. همان زمان در عرض چند ثانیه این درخواست ثبت شده و به دست کارشناس استان میرسد تا استعلامهایش را به ارگانهای مربوط مانند محیطزیست و منابع طبیعی یا سایر ارگانها ارسال کرده و آن زمان است که متقاضی خود به دنبال استعلام به این ادارات میرود. وی مزیتهای راهاندازی این سامانه را علاوهبر حذف رفتوآمدهای اضافه از سوی متقاضی، انسداد روزنه فسادهای احتمالی عنوان کرد و افزود: حتی شائبهها و تهمتهایی که به همکاران ما در استانها زده میشد نیز با این اقدام حذف شد. درحالحاضر ۵سال است که این سامانه ثبت شده است. مدیر دفتر اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه با بیان اینکه با راهاندازی سامانه کاداستر، شکایتها در این زمینه به شدت کاهش پیدا کرده اظهار کرد: تنها شکوائیههای فعلی در زمینه قطع ارتباط اینترنتی بوده یا مواردی که شخصی به رمز عبور متقاضی دست یافته و از سوی او انصراف داده یا موارد دیگر. در این زمینه ارتباط خوبی با پلیس فتا برقرار کردهایم و اطلاعات لازم را در اینگونه تخلفها به آنها اعلام میکنیم تا بتواند برخورد مناسب با مجرم را داشته باشد. روی این سامانه کارشناسان ما زحمت زیادی کشیدهاند و خوشبختانه منجر به کسب رضایت مردم نیز شده است. کشاورز در پاسخ به این سوال که این سامانه در این ۵سال ارتقا یافته، گفت: 100درصد؛ این سامانه مرتب درحال ارتقا و توسعه است.
درحالحاضر در پرداختهایی که متقاضی برای ثبت درخواست یا استعلامها به خزانه دولت دارد همه به شکل الکترونیکی و محاسبهها به شکل مکانیکی انجام میشود و سیستم اداری در آن دخل و تصرفی ندارند. وی افزود: همچنین دقت در این زمینه افزایشیافته و در ادامه این اقدامات، داریم پنجره واحد را وارد این سامانه میکنیم تا ارباب رجوع از این اداره به آن اداره نرود. صدور تمام پروانهها به طور الکترونیکی است و صدور پروانه به صورت دستی نداریم. این پروانهها کدهای «کیو آر» دارند که ضریب امنیتی بالایی دارد و مرتب هم درحال بهروز شدن و توسعه است. وی در پاسخ به این سوال که در صورت رفتن شما از این دفتر ممکن است به این دستاوردها لطمهای وارد شود یا عقبگردی داشته باشیم، گفت: گمان نمیکنم چنین اتفاقی رخ دهد چون زیرساخت اصلی این سامانه را خوب طراحی کردیم و قائم به شخص نیست. همه مجوزها به صورت الکترونیکی صادر میشود و دیگر به صورت کاغذی مجوزی صادر نمیشود و بعد از من نیز مجبورند این سیستم را ادامه دهند.
کشاورز در ادامه اضافه کرد: سامانه کاداستر در زمان خود، مورد توجه آقای روحانی در دولت یازدهم قرار گرفت و آقای نعمتزاده وزیر وقت بر اجرای سریع این پروژه تاکید بسیاری داشت و ما یکماه زودتر از زمان تعیین شده آن را ارائه دادیم به نحوی که راهاندازی این سامانه جزو پروژههای ۱۰۰روزه دولت یازدهم معرفی شد.
عضو هیات رئیسه شرکت سرمایهگذاری مس درباره اینکه چگونه میتوان با فساد مبارزه کرد، گفت: در وهله نخست فساد به عنوان یک ضد ارزش در فرهنگ کار و وجدان کاری ایجاد کنیم و جا بیندازیم.
در اینباره میتوان از آموزههای دینی استفاده کرد. بعد از آن باید به گلوگاههای فسادخیز در این بخش توجه کنیم. عارضهیابی نقاط فسادساز مهمترین مرحله در این باب است که با انجام کار مطالعاتی میسر است.
محمد فاطمیان افزود: پس از این مرحله باید راه حل ارائه کنیم که خود شامل چند بخش است.
با توسعه آیسیتی و آیتی در جهان ابزار مناسبی برای جلوگیری از فسادها برای ایجاد شفافیت خواهیم داشت. به این شکل گلوگاهها شناسایی شده، ایدههایی برای جایگزینی با استفاده از ابزارهای شفافیتساز ایجاد کردیم تا فرایندها کوتاه و شفاف شود.
وی ادامه داد: اطلاعات و دادهآمایی باید به حدی کلی و در معدن و صنعت فراگیر باشد که پس از پردازشگری، همه تشکلها و انجیاوها از یک آمار یکسان و یکپارچه برخوردار شود. این خوراک تحلیلی یکسان و نزدیک به هم خواهد بود. این امر به ما کمک می کند یک همافزایی و نگاه مشترک بین ذینفعان این بخش صورت میگیرد و اتفاق بیفتد.
فاطمیان افزود: پس از این مرحله باید در ذینفعان چه در مسئولان و چه بهرهمندان این بخش اعتمادسازی روانی رخ دهد و این امر باعث اتحاد و رفتار یکسان در رسیدن به اهداف کوتاهمدت تا بلندمدت میشود. با این اتفاق که متاثر از بکارگیری آیتی در این حوزه است، فرآیند انجام کار تسهیل و شفاف میشود و مزایدهها، مناقصهها، تدارکات و حتی برونسپاریهای در رفع منازعات فعلی میتواند اثرگذار باشد و سلامت اداری با استفاده از فناوری در همهجا گسترده خواهد شد.
مدیرکل سابق صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه تاکید کرد: این با این حال شناسایی گلوگاهها و جایگزینی ایدههای جدید، تنها یک روش در ارتقای سلامت اداری خواهد بود و به طور موازی باید در مبارزه با فساد قاطعیت هم باشد. هرجا فسادی ظهور میکند با عوامل و تبعات آن با قاطعیت برخورد شود. در این زمینه مستندسازی و تعاریف دقیق از فرآیند کار موجب شفافیت است و موضوع مهمی در مبارزه با فساد است.
باید همگان بدانند هر کاری چند مرحله دارد و این مراحل در چه مدت زمانی باید انجام شود. وی اظهار کرد: اتفاق دیگر بروز تعاملات کافی در سطوح نظارتی و هیاتهای نظارتی در برخورد با فساد است این درحالی است که دستگاههای مختلفی در اینباره خود را متولی میدانند و در بسیاری از موارد این نظارت جنبه ابزاری و گزینشی و بهرهبرداریهای پوپولیستی وسیاسی پیدا میکند.
البته باید تعاملاتی هم در حوزه معیشت و سطح درآمدی عوجود داشته باشد. نباید کارشناسان و مدیران تحصیلکرده که با تلاشها و تعاملشان از حداقلهای یک زندگی مطلوب بیبهره باشند. این امر میتواند در شناسایی گلوگاههای فساد کمک کند. هرجا که کسب منافع فردی و گروهی پیدا شود فسادخیز است و باید برطرف شود.
در نهایت با انجام این روشها، اعتمادسازی ایجاد شده و توفیقاتی ناشی از رفع نقاط فسادخیز ایجاد کند.