نقش زنان در توسعه صادرات غیرنفتی

می متالز - نقش زنان در فعالیت‌های اقتصادی طی چند دهه اخیر به مرور افزایش یافته است و بهترین عامل تاثیرگذار در این افزایش ارتقای مهارت‌های شغلی زنان، بالا رفتن میزان تحصیلات آنان و ضرورت کسب استقلال اقتصادی و کمک به افزایش درآمد خانواده بوده است.

به گزارش می متالز، براساس آمارهای ارائه شده توسط سازمان ملل در سال ۲۰۱۸، تنها ۵/ ۴۸درصد زنانی که در ۱۸۹ کشور دنیا آماده اشتغال بوده‌اند، موفق به پیدا کردن شغل شده‌اند؛ درحالی‌که این نسبت در مورد مردان ۹۴ درصد بوده است. برآورد‌های انجام شده نشان داده است که اگر موانع کسب‌وکار و محدودیت‌های شغلی زنان و تبعیض در استخدام آنان برطرف شود و از توانایی‌های همه زنانی که علاقه‌مند به فعالیت‌های اقتصادی هستند، استفاده شود تولید ناخالص دنیا ۶هزار میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.

در کشور ما آمار دقیقی درباره تعداد زنانی که در فعالیت‌های اقتصادی از جمله در بخش صادرات مشغول خدمت هستند، در دست نیست. برخی از آمارها حاکی از این است که این رقم از ۷/ ۱۱ درصد در سال ۱۳۷۸ به ۱۴ درصد در سال ۱۳۸۸ و ۸/ ۱۶ درصد در سال ۱۳۹۷ رسیده است.

در طول برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی که مهم‌ترین ابزار بازاریابی برای توسعه صادرات غیرنفتی محسوب می‌شوند، زنان نقش بسیار فعالی ایفا می‌کنند و در معرفی کالاها و خدمات عرضه‌شده و اطلاع‌رسانی به بازدید‌کنندگان و شرکت‌کنندگان نقش بسزایی دارند.

موفقیت زنان در بازاریابی برای صدور کالاهایی مانند منسوجات پوشاک، انواع گل و گیاهان زینتی، جواهرات و زیورآلات، فرش و صنایع دستی و کالاهای لوکس به ویژه اقلیمی که تابع مد هستند به مراتب بیش از بازاریابان مرد است.

نقش زنان کارآفرین در بخش‌های تولیدی و تجاری در سال‌های اخیر رو به گسترش است و در اغلب مراسمی که برای تجلیل از کارآفرینان نمونه کشور برگزار می‌شود، تعداد قابل ملاحظه‌ای از زنان کارآفرین را که در اقتصاد کشور از جمله در بخش تجارت نقش ارزنده‌ای ایفا کرده‌اند مشاهده می‌کنیم. در بین صادرکنندگان نمونه سال‌های اخیر زنان کارآفرینی را می‌بینیم که برای صدها نفر اشتغال ایجاد کرده و محصولات تولیدی واحدهای تحت مدیریت آنان از ۳۰۰ قلم فراتر می‌رود و به ده‌ها کشور در آسیا و آفریقا صادر می‌شود. اگرچه آمار دقیقی در مورد تعداد زنان شاغل در بخش صادرات وجود ندارد، اما از آنجا که حدود ۳ هزار نفر از دارندگان کارت‌های بازرگانی را که قریب ۱۸ هزار نفر هستند، زنان تشکیل می‌دهند و دارندگان این کارت‌ها عمدتا می‌توانند در بخش صادرات و واردات فعالیت کنند، می‌توان استنباط کرد که سهم زنان کشور ما در این بخش حدود ۷/ ۱۶ درصد است. در سال گذشته از ۲۷ میلیون و ۲۸۰هزار نفر جمعیت فعال کشور بالغ بر ۵ میلیون و ۴۰۰هزار نفر از آنان را زنان شاغل در بازار کار تشکیل داده که بیانگر سهم ۷/ ۱۹ درصدی زنان ایرانی در فعالیت‌های اقتصادی است.

از آنجا که بیش از ۶۰درصد از ورودی دانشگاه‌ها و مدارس عالی کشور را زنان تشکیل می‌دهند و بخش قابل ملاحظه‌ای از آنان در رشته‌های اقتصاد، بازرگانی، مدیریت یا رشته‌های تخصصی مرتب یا امور اقتصادی تحصیل می‌کنند در صورت بهبود شرایط اقتصادی کشور فارغ‌التحصیلان مزبور می‌توانند در توسعه اقتصادی کشور از جمله در بخش تجارت خارجی تحول‌آفرین باشند.

عضویت برخی از زنان کارآفرین و فرهیخته میهن ما در هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی یا هیات‌رئیسه اتاق‌های بازرگانی و تشکیل برخی از تشکل‌های صنفی مانند کانون زنان بازرگانی ایران، بدون شک می‌تواند نقش زنان کشور را در همه عرصه‌های اقتصادی و کسب‌وکار به‌ویژه صادرات غیرنفتی که توسعه آن همواره مورد تاکید است، پررنگ‌تر کند.

توسل به اقدامات زیر می‌تواند به افزایش سهم زنان در جهش تجارت خارجی به‌ویژه توسعه صادرات تاثیرگذار باشد:

عدم تبعیض در واگذاری تسهیلات اعتباری به شرکت‌ها یا واحدهای تولیدی- تجاری که مدیران آنها را زنان کارآفرین تشکیل می‌دهند.
بهره‌گیری در توان مدیریتی زنان فرهیخته و مجرب، در اداره غرفه‌های نمایشگاه‌های بین‌المللی بازرگانی یا اختصاصی که در کشورهای خارجی برپا می‌شوند، زیرا مهارت و شکیبایی آنان در ارائه اطلاعات تفصیلی درباره کالاها و خدمات مورد نمایش به‌ویژه در مورد اقلامی مانند پوشاک، منسوجات، فرش، صنایع‌دستی، جواهرآلات، محصولات غذایی و نظایر آنها به مراتب بیش از مردان است.
ترغیب زنان کارآفرین به‌ویژه آنهایی که فرآورده‌های تولیدی‌شان اهمیت صادراتی دارد به عضویت در تشکل‌های صنفی به منظور آشنا کردن آنها با روش‌های توسعه صادرات و حضور آگاهانه و هدفمند در نمایشگاه‌های تخصصی بین‌المللی.
عدم سهمیه‌بندی برای زنان در انتخابات اتاق‌های بازرگانی یا عضویت در هیات نمایندگان یا هیات رئیسه این اتاق‌ها.
برپایی مستمر نشست هم‌اندیشی تاجربانوها یا زنان کارآفرین به‌منظور ارتقای سطح مهارت یا ارتقای میزان آگاهی در ارتباط با نقش و اهمیت توسعه صادرات به‌ویژه در شرایطی که کشور با سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی روبه‌روست.
برگزاری دوره‌های تخصصی بازاریابی برای زنانی که مدیریت واحدهای تولیدی- تجاری را عهده‌دار هستند و نوع فرآورده‌های تولیدی آنها به‌گونه‌ای است که عمدتا بانوان خریدار محصولات قابل صدور آنها هستند.