اقتصاد ایران تاب انزوای مالی لیست سیاه را ندارد

به گزارش می متالز، پس از 3 سال هشدار کارگروه ویژه اقدام مالی (علیه پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم) موسوم به FATF، مبنی بر تصویب کنوانسیون‌های مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و تمدید چندباره ضرب‌الاجل برای تصویب نهایی این کنوانسیون در ایران، این کارگروه در بیست‌وهفتم بهمن‌ماه در پاریس تصمیم گرفت نام ایران را در لیست سیاه قرار دهد.

فعالان اقتصادی که از سال گذشته نگران این موضوع بودند، با تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران به‌کرات تأکید کردند جذب سرمایه و تعامل با دنیا بدون FATF میسر نیست. بااین‌حال برداشت مسئولان این است که اقدام اخیر FATF سیاسی‌کاری است و تجارت و بازار ارز تحت تأثیر این اقدام قرار تغییرات چندانی نخواهد داشت.

مهدی پازوکی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» می‌گوید: بارها و بارها کارشناسان اقتصادی درباره تبعات عدم پیوستن ایران به FATF صحبت کرده‌اند اما متاسفانه درنهایت مجمع تشخیص مصلحت نظام با تصویب لوایح مرتبط مخالفت کرده و ایران هم در لیست سیاه FATF قرار گرفت.

پازوکی ادامه می‌دهد: قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه تبعاتی دارد و واکنش‌های اقتصاد و بازار پول و سرمایه به رویدادهای سیاسی امری طبیعی است؛ درباره مسأله اف‌ای‌تی‌اف، کاملاً قابل پیش‌بینی است که می‌تواند آثاری همراه داشته باشد. تصمیمات کارگروه ویژه اقدام مالی اف‌ای‌تی‌اف توصیه‌هایی دارد که از سوی همه کشورها جدی گرفته می‌شود. اف‌ای‌تی‌اف، سازمان بین دولتی است که در سال ۱۹۸۹ با ابتکار جی۷ با نگرش به سیاست‌های توسعه برای مبارزه با پولشویی بنیاد شده‌ است.

به‌گفته پازوکی مسبب‌های این وضعیت باید پاسخگوی تصمیم‌های خود به افکار عمومی باشند؛ برخی افراد متوجه سیستم بانک جهانی و سیستم کار اقتصاد جهانی نیستند. خیلی از افراد هنوز به دوران قبل از یازده سپتامبر فکر می‌کند، درحالی که شرایط کار بانک جهانی خیلی نسبت به قبل تغییر کرده است.

پازوکی تاکید می‌کند: برای کشورهایی که در ثبات اقتصادی و سیاسی به سر می‌برند، عدم همکاری با FATF ، نتیجه‌ای جز انزوای کشور موردنظر نخواهد داشت. در ارتباط با ایران این تبعات دوچندان خواهد بود؛ چراکه اقتصاد ایران، در شرایط عادی قرار ندارد؛ بی‌ثباتی‌های کم سابقه اقتصادی و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران در کنار انزوای مالی ناشی از عدم همکاری با گروه کاری اقدام مالی، شوک جدیدی را به کشور وارد می‌سازد که بنیه اقتصادی تاب تحمل آن را نخواهد داشت.

او ادامه می‌دهد: در شرایطی مانند شیوع ویروس کرونا در جهان یا هر بحران غیره منتظره، تبعات چنین مسائلی بیشتر خود را نمایان می‌کند؛ تحریم به شدت تاب‌آوری اقتصاد کشورها را کاهش می‌دهد. اگر لوایح چهارگانه مرتبط با FATF تصویب می‌شد، بزرگ‌ترین بهانه نظام بانکی بین‌المللی برای همکاری نکردن با ایران را از بین می‌بردیم.

پازوکی تاکید می‌کند: شرایط امروز کسب و کار به نحوی است که صادرکنندگان، فعالان اقتصادی و کل ساختار اقتصادی کشور نیازمند تسهیل‌گری هستند. اما متاسفانه مسیر حمایت و تشویق به نحوی است که نه تنها باری از دوش صادرکنندگان برنمی‌دارد، بلکه برعکس موجب محدودیت برای صادرکنندگان خواهد شد. باید چاره‌ای اساسی اندیشید.

پازوکی تاکید می‌کند: باید به این نکته توجه کرد که این رخداد بدان معناست که تا پیش از این ایران، تنها از سوی امریکا تحت تحریم‌های اقتصادی قرار داشت، اما پس‌ از این، کشورهای اروپایی و آسیایی هم نوع مناسبات اقتصادی‌شان را با ایران تغییر می‌دهند. یعنی یا ایران را از فهرست تعاملات مالی خود حذف می‌کنند یا تحریم‌ها و محدودیت‌هایی از سوی آنان بر ما اعمال می‌شود. اینکه برخی از مسئولان معتقدند، نپیوستن به اف‌ای‌تی‌اف، تأثیری بر اقتصاد کشور ندارد، نکته قابل تأمل و قابل توجهی است.

به گفته پازوکی قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF  بر تمام ابعاد اقتصادی کشور تأثیر خود را می‌گذارد. تأثیر آن البته بر اقتصاد کشور، تأثیر مستقیمی نیست، بلکه به‌صورت غیرمستقیم و از سوی کشورهای دیگر مورد توجه قرار می‌گیرد، تحریم ایران از سوی کشورهای دیگر و کناره‌گیری از ایران در مناسبات اقتصادی، بزرگ‌ترین و مؤثرترین تأثیر این اتفاق بر اقتصاد ایران است و در شرایط بحرانی بیشتر ابعاد آن نمایان می‌شود.

او درباره چگونگی برخورد با این مساله معتقد است:  ما راه دیگری جز پذیرفتن آن نداریم. باید خودمان را به دنیای آزاد و سایر کشورها ملحق کنیم. برای این موضوع، راه جایگزین وجود ندارد؛ الان همه شرکای اقتصادی ما مثل چین و روسیه عضو FATF هستند و ما هم می‌توانیم چنین عمل کنیم.