بازیافت سرب، تهدیدی که به فرصت تبدیل می‌شود

به گزارش می متالز، البته یکی از مهم‌ترین موضوع‌ها در بازیافت سرب توجه به مسائل زیست‌محیطی است زیرا سرب جزو آن دسته از فلزاتی است که غیرقابل‌تجزیه است و برای محیط‌زیست مضر به‌شمار می‌رود. از این‌رو، بازیافت سرب می‌تواند یک تهدید زیست‌محیطی را تبدیل به فرصت اقتصادی کند.

تامین ۶۰ درصد سرب از طریق بازیافت

حدود ۶۰ درصد سرب مورد نیاز جهان از طریق بازیافت تامین می‌شود. درباره اهمیت بازیافت سرب، محمد حیدرزاده، مدیرعامل سرب و روی بافق عنوان کرد: بازیافت سرب در جهان در سطح بالایی انجام می‌شود، از این‌رو به این صنعت، «صنعت سرب ثانویه» گفته می‌شود. از آنجا که سرب عنصری است که از بین نمی‌رود و تنها شکل آن تغییر می‌کند؛ بنابراین با بازیافت می‌تواند دوباره مورد استفاده قرار گیرد. حیدرزاده افزود: حدود ۶۰ درصد سرب مصرفی جهان از طریق بازیافت تامین می‌شود. یکی از عمده‌ترین منابع برای بازیافت سرب، باتری خودروهاست. باتری خودروها به‌طور عمده از سرب ساخته می‌شود؛ از این‌رو هیچ‌گاه باتری خودروها دورریز نمی‌شوند. پس از جمع‌آوری باتری‌ها، اسیدسولفوریک داخل آنها را خالی می‌کنند و پوشش پلاستیکی آنها را خرد کرده و سرب داخل باتری را دوباره بازیافت می‌کنند. از آنجا که این سرب ناخالص است آن را به کوره می‌برند و ذوب می‌کنند و در قالب شمش سرب ریخته و به چرخه تولید بازمی‌گردانند. مدیرعامل سرب و روی بافق ادامه داد: سرب موجود در سایر باتری‌ها مانند باتری موتورسیکلت‌ها، کشتی‌ها و برخی تجهیزات نظامی و سایر آلیاژهای سربی را نیز می‌توان بازیافت کرد اما به‌طور عمده سرب باتری خودروها بازیافت می‌شود.به‌طور کلی سرب از طبیعت خارج نمی‌شود و دوباره به چرخه آن برمی‌گردد. حیدرزاده در پاسخ به این پرسش که آیا در ایران سامانه نظام‌مندی برای جمع‌آوری سرب وجود دارد، عنوان کرد: جمع‌آوری ضایعات سرب چندان به‌طور نظام‌مند انجام نمی‌شود. البته برخی شرکت‌ها در اطراف قم و زنجان کارگاه‌های ذوب دارند و ضایعات را جمع‌آوری و دوباره ذوب می‌کنند.

ارزش مالی بازیافت سرب

در سطح جهان فلز سرب بالاترین میزان بازیافت را بین سایر محصولات فلزی به خود اختصاص داده است و یکی از بیشترین موارد بازیافت سرب از باترهای ضایعاتی است. در بسیاری از کشورها باتری‌های سربی کهنه به فروشندگان لوازم خودرو، تعمیرگاه‌های خودرو، مراکز بازیافت و فروشگاه‌های خاص خرید ضایعات فلزات تحویل داده شده و سپس در انبارها جمع‌آوری می‌شود و شرکت‌های تخصصی با ایمنی آن را به کارخانه‌های ذوب ثانویه که تحت مقررات دقیق محیط‌زیست از آنها بهره‌برداری می‌شود، حمل کرده و تحویل می‌دهند. درباره اهمیت زیست‌محیطی بازیافت ضایعات سرب، رضا اعتدال، کارشناس سرب و روی گفت: اهمیت بازیافت فلز سرب بیشتر به دلیل محافظت از محیط‌زیست و کاهش استفاده از منابع طبیعی و غیرقابل تجدیدپذیر است زیرا سرب فلزی است که به‌سادگی تجزیه‌پذیر نیست. از آنجایی که منابع طبیعی و معدنی فراوانی از سرب در جهان وجود ندارد، می‌توان بخش عمده‌ای از نیاز بازار را از طریق بازیافت ضایعات تامین کرد. اعتدال در ادامه اظهار کرد: بازیافت فلز سرب در سطح جهان از اهمیت زیادی برخوردار است. براساس آمارهای اعلام‌شده بیش از ۶۰ درصد سرب مورد نیاز جهان از محل بازیافت تامین می‌شود که بیشترین میزان آن نیز از طریق باتری‌های سربی است که از رده خارج شده‌اند و دوباره با بازیافت به چرخه تولید بازمی‌گردند. وی در پاسخ به این پرسش که ارزش مالی صنعت بازیافت سرب چه میزان است، تصریح کرد: گردش مالی صنعت سرب به چندین میلیارد دلار می‌رسد که درحال‌حاضر می‌تواند بیش از نیمی از تقاضای جهانی برای این فلز را در سال تامین کند. از این‌رو می‌توان با ایجاد سامانه‌ای نظام‌مند، از طریق جمع‌آوری باتری‌های استفاده شده تهدیدهای زیست‌محیطی این ضایعات را به فرصت تبدیل کرد که باعث ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر در این زمینه نیز می‌شود.

بازیافت سرب در ایران

این کارشناس سرب با اشاره به وضعیت بازیافت سرب در ایران، بیان کرد: با توجه به اینکه در ایران معادن سرب قابل‌توجهی وجود دارد و بخش مهمی از این فلز از منابع طبیعی تامین می‌شود، بازیافت به شکلی که خارج از کشور مورد استقبال قرار می‌گیرد در ایران مورد استفاده نیست اما با این حال بخش قابل‌توجهی از سرب مورد نیاز کشور از محل بازیافت تامین می‌شود. بدین صورت که نخست سرب کارگاهی استخراج شده و سپس این سرب کارگاهی وارد مراحل تصفیه شده و پس از آن به سرب با خلوص ۹۹ درصد و بالاتر تبدیل می‌شود. اعتدال در پاسخ به این پرسش که آیا سامانه نظام‌مندی برای جمع‌آوری ضایعات سرب در کشور وجود دارد، افزود: در ایران بازیافت سرب بیشتر در کارگاه‌های کوچک انجام می‌شود و اگر بخواهیم بگوییم به‌طور نظام‌مند انجام می‌شود یا مقررات خاصی بر آنها حاکم است، این‌گونه نیست. البته در قوانین ما سختگیری لازم به‌دلیل مسائل زیست‌محیطی وجود دارد اما بسیاری از این کارگاه‌های کوچک غیررسمی و به‌نوعی به‌طور مخفیانه این بازیافت را انجام می‌دهند و به‌نظر می‌رسد از قاعده نظام‌مند بودن خارج هستند. البته شرکت‌هایی هم هستند که مجوز بازیافت سرب را دارند و به‌طور قانونی با استفاده از استانداردهایی که برای بازیافت سرب وجود دارد، مشغول به فعالیت هستند.

چالش‌های بازیافت

وی در پایان با اشاره به مهم‌ترین چالش‌هایی که در صنعت بازیافت سرب وجود دارد، گفت: مهم‌ترین چالش‌های بازیافت در صنعت سرب به مسائل زیست‌محیطی برمی‌گردد زیرا ضایعات سرب باوجود فلزات سنگین و اسیدی آن، جزو پسماندهای ویژه به‌شمار می‌رود و برای بازیافت آنها باید شرایط خاصی رعایت شود که هنگام انجام فرآیند بازیافت به محیط‌زیست آسیب زیادی وارد نکند؛ بنابراین باید تمام استانداردهای لازم طی مراحل بازیافت رعایت شود. از این‌رو، بازیافت دوباره از باتری‌ها نیازمند مجوز است و این سختگیری به رعایت مسائل زیست‌محیطی بازمی‌گردد که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.