قدرت‌نمایی بازارهای رسمی در بحران‌ها

به گزارش می متالز، به‌عنوان نمونه نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس معتقد است عرضه فوری الکل‌ در بورس انرژی برای تولیدات کارخانه‌های اقلام ضدعفونی‌کننده، اقدامی است که مسوولان باید به آن توجه ویژه کنند.

قطعا تولید حداکثری مایحتاج موردنیاز در روزهای سخت کرونایی باید رویکرد اصلی دولت‌ها و شرکت‌های فعال در این حوزه باشد ولی در لایه دوم آن باید به بخش توزیع اشاره کرد که هم به ملزومات تولید و مواد اولیه مربوط بوده و هم به توزیع محصولات نهایی باز می‌گردد. در این بین خودنمایی بورس کالا، تشکل‌های صنفی و صنعتی و در نهایت ایفای نقش تولیدکنندگان زنجیره قدرتمندی برای گذار از شرایط سخت فعلی خواهد بود. قرابت بیشتر این سه‌بخش و افزایش همکاری‌ها می‌تواند هزینه‌های مبارزه با این بیماری را به‌شدت کاهش دهد، آن‌هم در وضعیتی که هم‌اکنون تجربیات ارزشمندی در این حوزه وجود دارد.

روزهای سخت کرونایی با افزایش حداکثری تقاضای مواد ضدعفونی‌کننده، شوینده‌‌ها و سایر ملزومات بهداشتی همچون ماسک یا گان بیمارستانی و اقلام مشابه عجین شده است. نیازی که اگرچه دخالت دولت را می‌طلبد ولی هیچ‌گاه نمی‌توان تنها با اعمال دستوری به تولیدکننده و تعیین مصرف‌کننده به تمامی نیازهای جامعه پاسخ داد. در این بین اگرچه ضرورت حکم می‌کند که مهم‌ترین مصرف‌کنندگان کالاها و محصولات بهداشتی بیمارستان‌ها و نقاط اصلی در معرض تهدید و اصطلاحا خط مقدم مبارزه با کرونا باشند و نیاز آنها باید توسط دولت تامین شود؛ ولی در این بین مصرف‌کنندگان دیگری که دسترسی آنها به محصولات موردنیاز و ضدعفونی‌کننده از طریق بازارهای محلی و سیستم سنتی و مرسوم توزیع تامین می‌شود نیز باید موردتوجه قرار بگیرند. در این خصوص قطعا افزایش حداکثری حجم تولید را باید اولویت اصلی در نظر گرفت و اولویت دیگر موفقیت زنجیره توزیع خواهد بود. این موارد اگرچه در نگاه اول بدیهی به‌نظر می‌رسد ولی ویژگی‌های فنی بسیاری دارد که باید به آنها توجه کرد. استفاده از ابزارهای مالی و بورس‌های کالایی یکی از مسیرهایی است که به توزیع عادلانه‌تر ملزومات تولید با محوریت مواد اولیه منتهی خواهد شد.

ذات فرآیند تولید تنها در حوزه مواد ضدعفونی‌کننده پیچیدگی‌های خاصی دارد. در ابتدا باید مایعات اصلی همچون الکل یا آب ژاول با غلظت بالا در صنایع بزرگ بالادستی همچون پتروشیمی‌ها یا شرکت‌های مشابه تولید شده و به واحدهای دیگری که اقدام به تولید مواد ضدعفونی‌کننده یا بسته‌بندی این مایعات در ظروف موردنیاز پرداخته یا غلظت آن را کم می‌کنند یا سایر محلو‌ل‌ها را به آن می‌افزایند تحویل شود. همین شرکت‌ها نیاز به ظروف بسته‌بندی این قبیل مایعات یا ژل‌های ضدعفونی دارند که خود مباحث پیچیده‌ای را در بر خواهد داشت. گزارش‌های میدانی «دنیای‌اقتصاد» نشان داد در روزهای اخیر شاهد بودیم که به‌رغم تولید بالای مایعات و محلول‌های ضدعفونی‌کننده، ظروف کافی و در دسترس برای بسته‌بندی و توزیع آنها در اختیار نبود. این وضعیت تا جایی پیش رفت که انجمن ملی صنایع پلیمر ایران با تشکیل کارگروهی برای مبارزه با کرونا، اطلاعات ثبتی نزدیک به ۱۵۰۰ شرکت را مورد بررسی قرار داده و با همپوشانی داده‌ها بیش از ۲۰۰ شرکتی که تولیدات آنها از امکان مصرف برای بسته‌بندی این قبیل مایعات برخوردار بود را استخراج کرده و به مراجع ذی‌صلاح معرفی کردند. در کنار آن هر سفارش خریدی که دستگاه‌های فعال در مبارزه با کرونا به این کارگروه ارسال کردند را با تولیدکنندگان واقعی مرتبط ساخته حتی بعضا مستقیما اقدام به خرید این ظروف کرده و به متقاضیان به‌صورت فیزیکی تحویل دادند. این رخداد به وضوح نشان می‌دهد که بعضا بخش‌هایی که کمتر موردتوجه قرار می‌گیرند می‌توانند به‌عنوان یک گلوگاه در فرآیند تولید و عرضه محصولات موردنیاز به‌شمار روند.

همین تجربه را باید با یک احتمال دیگر در نظر گرفت. فرض کنیم که دولت و حتی خیرین توانستند نیاز تمامی بیمارستان‌ها به مایحتاج موردنیازشان را تامین کنند ولی هنوز بسیاری از واحدهای تولیدی در کشور باقی خواهند ماند که مواد اولیه موردنیاز یا محلول‌ کافی در اختیار نداشتند و سازوکار دولتی هم به دلایل مختلف نتوانست آنها را شناسایی و تغذیه کند. در شرایطی که عرضه مواد اولیه محلول‌های ضدعفونی‌کننده به اندازه کافی بالاست بهترین مسیر برای تغذیه همه واحدها همین بازارهای رسمی است که به کمک آن هر خریدار در هر نقطه‌ای از کشور می‌تواند در چارچوب معاملات رسمی و قابل رهگیری و مستند، نیاز خود را برآورده کند. در شرایطی که شاید بحران کرونا تا ماه‌ها در کشور ادامه یابد قطعا باید به این سازوکار توجه جدی داشت آن‌هم در شرایطی که عرضه امن مواد اولیه خود یک گام بزرگ برای مبارزه با این بیماری به‌شمار می‌رود. در کنار آن باید به نقش تشکل‌ها و حتی موسسات خیریه نیز اشاره کرد که در هفته‌های اخیر نشان دادند باید برای آنها احترام قابل توجهی قائل شد. باز هم فرض کنیم که یک موسسه خیریه بخواهد حجم مشخصی از مایعات و محلول‌های ضدعفونی‌کننده را خریداری کرده و در نقطه‌ای توزیع کند. باز هم بهترین جا برای خرید محصولات نهایی، همین بورس کالا خواهد بود که از پتانسیل عرضه تقریبا همه کالاها در بازار فرعی خود برخوردار است. در این شرایط دیگر واسطه‌ای باقی نمی‌ماند که بخواهد کالایی را احتکار کرده یا در زنجیره توزیع اختلال ایجاد کند چون تمامی اطلاعات خریدار و حتی مقصد و شیوه حمل و نقل آن کاملا مشهود است و در آینده رهگیری آن چندان دشوار نخواهد بود. از سوی دیگر وقتی عرضه مکفی یک کالا را در یک بازار رسمی شاهد باشیم اصلا دلیلی برای احتکار باقی نمی‌ماند.

با توجه به این موارد باید این نقش‌ها را برای فعالان این عرصه در نظر گرفت:

•  بورس‌های کالایی؛ همچون بورس کالا و انرژی برای عرضه حداکثری الکل، آب ژاول و سایر مایعات ضدعفونی‌کننده به موازات تامین نیاز بخش‌های اصلی در مقابله با شیوع این ویروس
•   تشکل‌های صنفی و صنعتی؛ برای شناسایی نقاط ضعف و مرتفع‌کردن آنها و افزایش همکاری و هماهنگی بین واحدهای تولیدی و حمایت از خیریه‌ها
•   بخش‌های دولتی؛ برای تسهیل و تسریع در بارگیری و حمل و نقل محموله‌های مواد اولیه و مایعات
•   بورس کالا؛ برای عرضه محصولات نهایی مورد استفاده خانوار با محوریت خرید شرکت‌های بزرگ یا خیریه‌ها (در صورت لزوم)

ضرورت عرضه فوری الکل‌ در بورس انرژی

نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس معتقد است عرضه فوری الکل‌ در بورس انرژی برای تولیدات کارخانه‌های اقلام ضدعفونی‌کننده، اقدامی است که مسوولان باید به آن توجه ویژه کنند.به گزارش خانه ملت، عدل هاشمی‌پور به راهکارهای تقویت شرکت‌های تولیدکننده مواد ضدعفونی‌کننده در بورس و عرضه الکل در بورس انرژی اشاره کرد و گفت: عرضه بیشتر الکل و مواد ضدعفونی‌کننده در بورس، تنها با مدیریت جهادی و تصمیم‌گیری در بحران اتفاق خواهد افتاد، در واقع مسوولان باید انگیزه سرمایه‌گذاری در بورس را برای بخش‌خصوصی به‌منظور تولید و عرضه مواد ضدعفونی‌کننده ایجاد کنند، این درحالی است که پتروشیمی‌ها نیز در تولید این مواد خوب ظاهر نشده‌اند و اگر اقدام موثری انجام نشود، کمبود مواد ضدعفونی‌کننده تا ماه‌های دیگر ادامه خواهد داشت.

نماینده مردم کهگیلویه، بهمئی و چرام در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تشکیل جلسه با فعالان این حوزه و شنیدن پیشنهادهای آنها می‌تواند به رفع مشکلاتشان، ازجمله بوروکراسی اداری و عدم حمایت بانک‌ها کمک کند، در این صورت شاید بتوان مشکل را در کوتاه‌مدت حل کرد و ظرفیت تولید مواد ضدعفونی‌کننده را افزایش داد.وی معتقد است عرضه فوری الکل در بورس انرژی برای تولیدات کارخانه‌های اقلام ضدعفونی‌کننده اقدامی است که مسوولان باید به آن توجه ویژه کنند.نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه اکثر شرکت‌های تولیدکننده مواد ضدعفونی‌کننده و ماسک در بورس حضور چندانی ندارند، اضافه کرد: به‌طور مثال شرکت بزرگی که به‌صورت تخصصی مواد ضدعفونی‌کننده ‌تولید کند در بورس نداریم، البته برخی شرکت‌های تولیدکننده مواد ضدعفونی‌‎کننده در بورس حضور دارند اما بسیار کوچک هستند.البته شنیده‌ها حکایت از آن دارد که واردات مایعات الکلی و مواد ضدعفونی‌کننده همچون اتانول به کشور آزاد شده و محموله‌های بزرگی هم در راه ورود به ایران هستند که می‌تواند نیاز به ایجاد یک بازار رسمی برای عرضه آنها را با قیمت رقابتی توجیه‌پذیر جلوه دهد. تجربه نشان داده که فرآیند پذیرش این قبیل محصولات اگرچه اندکی زمان‌براست ولی در شرایط فعلی و بحران‌ها، دیگر اما و اگر خاصی در برابر عرضه این قبیل مایعات خودنمایی نخواهد کرد.