مرگ اوپک فرا رسیده است؟

به گزارش می متالز، مهرداد عمادی در مورد برندگان اصلی شرایط حاضر در بازار نفت گفت: در بخش تقاضا حتماً برندگان اصلی مصرف کنندگان صنعتی مانند چین، هند و آلمان هستند که بیشتر تولیدات آنها انرژی‌بر است اما در سمت عرضه یک بازی استراتژیک در حال اتفاق است و اگر عربستان بتواند سرمایه‌ گذاران در نفت شیل را به نوعی از نظر مالی ورشکسته کند جذابیت این بخش را کاهش داده و این به نفع عربستان خواهد بود.

وی ادامه داد: همچنین عربستان به این نتیجه رسیده است که روسیه تمام هزینه‌های کاهش تولید را به اوپک و عربستان بعنوان بزرگترین تولیدکننده آن تحمیل کرده است. البته این می‌تواند بعد بزرگی از درگیری عربستان و روسیه داشته باشد، عربستان به دنبال آنست که روسیه را در شرایطی قرار دهد که متوجه شود که تکرار بازی بدون اوپک یعنی کاهش تولید از سوی اوپک اما حفظ سطح تولید توسط روسیه هزینه‌های بزرگی دارد و اگر عربستان در این موضوع موفق شود قطعا برنده بزرگ در سمت عرضه خواهد بود. اما اگر موفق نشود طبیعتاً یک بازی بزرگی را شروع کرده که ۳۵ تا ۴۵ درصد ارزش سهام آرامکو آسیب دیده و درآمدهای جاری خود را به شدت پایین آورده است که نتیجه آن بازنده شدن عربستان است.

عمادی تصریح کرذ: البته این به بازی روسیه نیز مربوط است یعنی اگر افزایش تولید ادامه داشته باشد و ورشکستگی شیل صورت بگیرد، برنده روس‌ها هستند اما اگر نتواند قیمت‌ها را نگه دارد و آن موقع تولیدکنندگان شیل دوباره به بازار بر می‌گردند. پس در مجموع فعلا نمی‌توان گفت در بخش عرضه برنده اصلی کدام یک از این کشورها است.

مشاور اقتصاد اتحادیه اروپا در پاسخ به این پرسش که آیا تصمیم عربستان در افزایش عرضه موجب تضعیف اوپک نخواهد شد؟ گفت: شرایط به وجود آمده قطعاً باعث کاهش تسلط اوپک در قیمت‌ گذاری خواهد بود اما در تصمیم عربستان باید به این موضوع را در نظر داشت که روس‌ها برای چندین سال  سواری مجانی گرفته‌اند یعنی کشورهای اوپک برای تولید خود سقف گذاشتند اما روس‌ها هر کاری که خواسته‌اند انجام دادند چون بودجه روسیه به نفع متکی است. در کل می‌توان گفت در چهار و پنج ساله اخیر اوپک ضعیف‌تر شده است البته تصور نمی‌کنم تمامی این موضوع را باید روی میز عربستان بگذاریم.

وی ادامه داد: گفت‌ وگوی عربستان با روسیه در ۱۸ ماه اخیر به این دلیل بود که عربستان فکر می‌کرد می‌تواند در روسیه نفوذ داشته باشد و امروز این تفکر شکست خورده است، بطوریکه عربستان به عنوان مهمترین بازیکن اوپک نتوانست حتی به نیمی از اهداف خود دست یابد. باید توجه داشت که ادامه این روند می‌تواند بازی باخت، باخت باشد چون روسیه نیز از این روند ناراحت است و در درازمدت و در صورت تداوم تنش‌ها، باعث صدمه مالی و کاهش سرمایه گذاری در بخش انرژی روسیه  مانند عربستان و ایران خواهد شد و از این نگاه تمامی عرضه کنندگان به نوعی بازنده خواهند بود. نباید فراموش کرد که دلیل عمده تشکیل اوپک انسجام در قیمت‌ گذاری نفت، جلوگیری از درآمد ۹۲ درصدی شرکت‌های غربی و در نظر گرفتن کف قیمتی بود. البته تضعیف اوپک یکی از خواسته‌های آمریکا و بریتانیا است که دهه‌ها به دنبال آن هستند.

این کارشناس اقتصاد انرژی در مورد واکنش دولت و اقتصاد آمریکا به این شرایط بازار نفت گفت: واکنش آمریکا را می‌توان در دو بخش تجزیه و تحلیل کرد؛ قطعا بخش خانوارها و مصرف‌کنندگان از این شرایط راضی هستند. اما بخش دیگر تولیدکنندگان شیل هستند که به ویژه در زمان آقای باراک اوباما یک ابزار استراتژیک جهت افزایش استقلال انرژی آمریکا در نظر گرفته می‌شد و دولت فدرال کمک‌های بسیاری به آنها ارائه می‌کرد. تصور نمی‌کنم این شرایط به معنای پایان تولید نفت شیل باشد اما آنچه اتفاق می‌افتد آن است که تولیدکنندگان نفت شیل که هزینه تولید بسیار بالایی دارند از چرخه تولید خارج می‌شود و تنها آنهایی باقی می‌ماند که تولید کم هزینه دارند. این شرکت‌ها به تدریج رشد می‌کنند و در دراز مدت برای اوپک نیز خوب نخواهد بود چون آنها توان رقابت بیشتری خواهند داشت.

عمادی تصریح کرد: در حال حاضر دولت فدرال نه تنها در بخش انرژی بلکه در مورد مدیریت اقتصاد یک نگاه راهبردی ندارد مثلاً رئیس جمهور آمریکا وقتی به بورس نگاه می‌کنند اگر شاخص خوب باشد می‌گوید نتیجه اقدامات من است اما اگر بد باشد به دیگران نسبت می‌دهد و حتی در بخش‌هایی که آسیب  آسیب دیده با آمارهای بی‌ پایه واقعیت را می‌پوشانند. این یک هرج و مرج در مدیریت اقتصادی دولت فدرال است که این بازی بزرگ را تبدیل به بازی عربستان و روسیه کرده و آمریکا و دولت فدرال تنها خوشحال است که قیمت نفت پایین آمده و این برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خوب خواهد بود اما اینکه چه پیامدی برای تولیدکنندگان داشته باشد، برای امریکا مهم نیست.

این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که آیا زمان مرگ اوپک فرا رسیده است؟ گفت: در این مورد نگاه من از سال ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ این بوده که اوپک یک نماد ظاهری است و دیگر توان دهه‌های هفتاد و هشتاد را ندارد. الان دو تولیدکننده بزرگ اوپک یعنی عربستان و ایران تضادهای عمیقی دارند و حتی عراق و ایران وارد جنگی شدند که فاجعه‌ای بزرگ برای منطقه و اوپک بود و هیچ موهبت و امتیاز مثبتی برای هیچ کشور منطقه نداشت. همچنین اوپک در جذب کشورهایی مثل ونزوئلا، روسیه و مکزیک به این ساختار موفق نبوده و این باعث کوچکتر شدن و کاهش توان آن در بازار نفت شده است.

وی افزود: می‌توان گفت اوپک دیگر اوپک ۲۵ سال پیش نخواهد بود چون شرایط بازار و استفاده از انرژی‌های جایگزین و تجدید پذیر نه تنها اوپک را از دوره طلایی دور کرده بلکه آن را وارد مرحله افسردگی کرده که به نوعی مرحله قبل از هم پاشیدگی است. شاید اوپک دفتری در وین داشته و حتی مدیریتی هم بران آن باشد اما سازمانی خواهد بود که هیچ کس آن را جدی نمی‌گیرد و این برای کشورهای منطقه منفی و برای کشورهای غرب مثبت است چون هیچ کشوری در غرب از این کارتل راضی نبود و به نظرم سهم اوپک از بازار و درآمدهای نفتی دیگر تکرار نخواهد شد.