به گزارش می متالز، ابراهیم دادرس اظهار داشت: در سطح جهان معمولا عملکرد واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع را با دو شاخص تعداد دانشمندان و مهندسان مشغول به کار در این واحدها و نسبت هزینه صرف شده در حوزه پژوهش به تولید ناخالص ملی میسنجند و بهطور سالانه نتایج مقایسه دادههای آماری کشورهای مختلف، از نظر پیشرفت در حوزه تحقیق و توسعه، از سوی سازمانهای مرتبط اعلام میشود. در این میان، بخش کسبوکار بهدلیل اهمیت آن در توسعه اقتصادی کشورها، بیشترین سهم از هزینههای پژوهشی را به خود اختصاص میدهد.
وی افزود: در چند سال گذشته کشور ژاپن با صرف حدود 80 درصد هزینههای تحقیق و توسعه در بخش تجاری و کسبوکار بهعنوان کشوری موفق در حوزه تجارت مطرح شد و پس از آن نیز کشورهای کرهجنوبی، چین، آمریکا، آلمان و انگلیس به ترتیب در رتبههای بعدی قرار گرفتند. علاوه بر کسبوکار، موسسات آموزش عالی کشورها نیز در زمینه تولید علم و ایدههای نوآورانه با سهمی قابلتوجه حدود 4 تا 25 درصد از بودجه کل را به خود اختصاص میدهند.
مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینهسازی فولاد خوزستان اضافه کرد: امروزه رقابتپذیری در اقتصاد پیشرفته، از طریق تولید، جذب و تجاریسازی دانش تعریف میشود. بدیهی است که فعالیتهای تحقیق و توسعه از مهمترین شاخصهای اندازهگیری نوآوری، بهرهوری و تکنولوژی بهشمار میآیند. گفتنی است که تخصیص بودجه بخش تحقیق و توسعه بر اساس سیاستهای اقتصادی و امنیتی در سالهای گوناگون متفاوت خواهد بود. به عنوان نمونه، کشور آمریکا بخش قابل توجهی از این بودجه خود را به توسعه تکنولوژی، ساخت سلاحهای جنگی و امور دفاعی تخصیص داده است؛ بنابراین کشورها بر اساس اولویتها و سیاستهای اتخاذ شده این سهم را به حوزههای کشاورزی، علوم پزشکی و... اختصاص میدهند. دادههای تحقیق و توسعه اغلب ازسوی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا، تعریف، گردآوری و مقایسه میشوند.
مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینهسازی فولاد خوزستان گفت: ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهان در فعالیتهای تحقیق و توسعه جزو کشورهای در حال رشد است، اما دستیابی به جایگاه بهتر و ارتقای آن، نیازمند برنامهریزی دقیق، منسجم و عزم و اراده جدی در راستای اجرای برنامهها است. با فرهنگسازی در زمینه تحقیق و توسعه بهعنوان یک پارامتر مهم و موثر در توسعه اقتصادی و علمی کشور، دستاوردهای مطلوبی در حوزه صنعت حاصل خواهد شد.
دادرس یادآور شد: در چند سال گذشته توجه ویژهای به امر تحقیق و توسعه در حوزه صنعت فولاد از سوی دولت و مدیران سازمانها شده است. صرف هزینه برای برگزاری همایشهای کاربردی و نوآورانه، برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه، توسعه ارتباط بنگاههای دانشبنیان و حمایت از آنها در صنعت فولاد و داخلیسازی برخی تجهیزات، مصداق این مساله است.
مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینهسازی فولاد خوزستان عنوان کرد: در سال 1961 سازمان توسعه و همکاری اقتصادی اروپا OECD، با 34 عضو تاسیس شد. ژوئن سال 1963 میلادی در شهر فراسکاتی ایتالیا دستورالعملی واحد به منظور ارزیابی ساختارهای تحقیق و توسعه از سوی دانشمندان آن حوزه، ابداع و منتشر شد. هدف این دستورالعمل، آشنایی مخاطبان با مفاهیم مربوط به شاخصهای علم و تکنولوژی است که چگونه مستقل از کیفیت و کمیت توسعه، تعریف میشوند و در سطح بینالمللی برای مطالعات تطبیقی به کار میروند.
وی ادامه داد: نخستینبار این راهنما در کشور برای مطالعات آماری سال 1373 مورد استفاده قرار گرفت و به نشر گزارش تحقیقات ملی منجر شد. در آن زمان، مطالعات قیاسی فقط از نظر شاخص پرسنل تحقیقات و اندازهگیری توان تحقیقاتی کشور انجام میشد. در سال 1390 نیز گزارشی با عنوان «آشنایی با اندازهگیری هزینههای تحقیق و توسعه براساس راهنمای فراسکاتی» از سوی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی منتشر شد.
دادرس اشاره کرد: ویرایش ششم راهنمای فراسکاتی در هشت فصل، 526 بند و 11 پیوست، در سرفصلهایی شامل هدف و دامنه کاربرد، تعاریف و توافقهای اصلی، طبقهبندی بخشها، توزیع بر اساس عملکرد، سنجش کارکنان تحقیق و توسعه تجربی، اندازهگیری هزینههای اختصاص یافته به تحقیق و توسعه تجربی، روششناسی سنجش، تخصیص بودجه دولتی در تحقیق و توسعه تجربی بر اساس اهداف اجتماعی و اقتصادی، ارائه شده است.
مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینهسازی فولاد خوزستان تاکید کرد: این دستورالعمل، فعالیتها و فرآیندهای تحقیق و توسعه را بهطور بنیادین مطالعه، رصد و بستری برای ارتقا و هدفمندی تحقیق و توسعه و ارزیابی آن ایجاد میکند که تنها در برخی از دانشگاهها و شرکتهای معتبر داخلی نهادینه شده است.
وی افزود: اجرای دستورالعمل فراسکاتی، نیاز به سازوکارهای خاص دارد و علاوه بر این، اجرای آن در اثر بخشی و توسعه فعالیتهای تحقیق و توسعه، نقش بسزایی خواهد داشت که تاکنون در حوزه صنعت کشور عملی نشده است.
دادرس ادامه داد: بر اساس نیازهای موجود در سازمانها، نظاممندی مطلوبی ایجاد شده که قسمتی از دستورالعمل فراسکاتی را شامل میشود و نتایج مطلوب فعلی بیانگر اثربخشی نظامهای موجود است.
مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینهسازی فولاد خوزستان گفت: اتوماسیون و ابزار دقیق، کمپرسورهای خاص، نسوزهای ویژه و البته الکترودهای گرافیتی از جمله مواردی هستند که صرف هزینه ارزی و وابستگی به دیگر کشورها را به دنبال دارند. صنعت فولاد کشور با حمایت دولت، توجه به بخشهای خصوصی و دانشبنیان، ارتباط صنعت و دانشگاه و توجه عمیق به تحقیق و توسعه توانسته موفقیتهای بسیاری در زمینه ساخت تکنولوژی پرد در احیا، کوره پاتیلی، کاتالیستها و هزاران قطعه مکانیکال یا الکترونیکی و برقی را کسب کند. در حال حاضر نیز اقداماتی برای ساخت الکترود گرافیتی و کک سوزنی در همکاری مشترک صنعت فولاد با دانشگاهها انجام شده که این امر واردات الکترود گرافیتی را به حداقل میرساند. شرکت فولاد خوزستان با مشارکت برخی از شرکتهای داخلی درصدد ساخت کمپرسورهای ویژه مانند برندهایی مانند ارزن و زیمنس است.
دادرس عنوان کرد: با وجود تحریمها، امکان ارتباط مستقیم با دانشگاههای معتبر خارجی وجود ندارد؛ در حالی که این امر به ارتباط موثر دانشگاهها و شرکتهای بزرگ فولادی کشور، انعقاد تفاهمنامهها، قراردادهای باز و قراردادهای انحصاری در زمینههای مختلف برای رفع نیازهای شرکتهای فولادی منجر شده است. بر اساس شناسایی، اولویتبندی و تناسب نیازها، شرکت فولاد خوزستان با متخصصان دانشگاهها قراردادهای زیادی منعقد کرده که برخی از این قراردادها در حال اجرا هستند یا خاتمه یافتهاند.
مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینهسازی فولاد خوزستان تصریح کرد: واحد تحقیق و توسعه فولاد خوزستان بر اساس ساختار تدوین شده و شرح وظایف ابلاغ شده، قسمت عمده فعالیتهای خود را به موضوع کاهش هزینههای بهرهبرداری، تولید قطعات مورد نیاز، کاهش آلودگی زیستمحیطی، بازیافت ضایعات، بهبود رویهها و توسعه تکنولوژی موجود، تجاریسازی ایدههای برتر و اقتصادی و افزایش کیفیت محصولات اختصاص داده که به کاهش قابلتوجه هزینهها در این شرکت منجر شده است. در مواردی هم که فعالیتهایی مبتنی بر افزایش کیفیت انجام میشود، نتایج آن بهطور مستقیم بر رشد فروش محصولات و رضایتمندی مشتریان اثر خواهد داشت.
دادرس اظهار کرد: اعتقاد به یک نظام مشترک و سیستم تحقیق و توسعه واحد در کشور مانند دستورالعمل فراسکاتی، امری اجتنابناپذیر است که سبب توسعه دانش و آگاهی و اجرای صحیح فرآیندهای تحقیق و توسعه میشود. فرهنگسازی در سازمانها، به منظور رسیدن به پیشرفت اقتصادی حائز اهمیت است. تدوین برنامههای دقیق مطابق با نیازهای کشور به طور کلان و نیازهای بخشهای گوناگون بهطور خاص، میتواند منجر به بودجهبندی درست و مناسب شود. ضمن اینکه، تخصیص بودجه مناسب برای این امر، حیاتی است. موضوع مهم دیگر در این زمینه بهرهگیری و حمایت جدی از دانشمندان در حوزه تحقیق و توسعه است. اجرای جدی یعنی اعتقاد به اهمیت اجرای تحقیق و توسعه، پیگیری برنامهها، ارزیابی فعالیتهای اجرا شده و بهبود آنها، میتواند این چرخه را تکمیل کند و به رشد و اثربخشی تحقیق و توسعه کشور منجر شود. علاوه بر موارد مذکور، دیگر موضوع قابل توجه برای ارتقای این حوزه، ایجاد یک موسسه خصوصی یا دولتی به منظور ارزیابی واحدهای تحقیق و توسعه در کشور است.
مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینهسازی فولاد خوزستان در پایان خاطرنشان کرد: فرآیند تحقیقات بازار مسالهای مهم در بقای شرکتهای تولیدی و ایجاد سازمان جدید بهمنظور حضور در یک کسبوکار تلقی میشود. تحقیقات بازار شرکت فولاد خوزستان به طور مجزا و فوقتخصصی در واحدی با عنوان «تحقیقات فروش و بازاریابی» انجام میشود که وظیفه آن رصد محصولات جدید، پیشبینی قیمتها، بررسی وضعیت چرخه عمر محصولات در بازار، کنترل و برنامهریزی برای سهم بازار، تدوین اسناد و گزارشهای لازم با هدف توسعه تکنولوژی و محصولات جدید و ارائه به فرآیندهای مرتبط است.