تعادل جدید در بازار نفت؟

به گزارش می متالز، ریزش قیمت نفت را می‌توان یکی از دلایل افت قیمت دیگر کالاها و همچنین سهام عنوان کرد که البته در این میان سیگنال‌های رکود اقتصاد جهانی و اثر کرونا نیز نقش اساسی را در ریزش قیمت نفت و دیگر کالاها بازی کرده است. با این حال جنگ قیمتی ظاهری که روسیه و عربستان آغاز کردند به ریزش سنگین قیمت نفت ختم شد. 

 اما سطوح قیمتی کنونی نفت نه برای کشورهای تولیدکننده سنتی و نه برای تولیدکنندگان شیل توجیه‌پذیر است. هزینه سربه‌سر نفت در بودجه و وضعیت مالی کشورهای نفتی اختلاف تا بیش از 50 دلار را با قیمت کنونی نفت دارا است. در حالی‌که سود ناخالص تولید نفت این کشورها تا بیش از 70 درصد افت داشته است طبیعتا می‌تواند اثرات مخرب خود را در اقتصاد این کشورها منعکس کند. 

 برای مثال ارزش روبل روسیه طی یک ماه اخیر تا بیش از 25 درصد افت کرده است. حالا اگر کشور نفتی که وابستگی بالایی نیز به واردات داشته باشد کاهش شدید و ناگهانی ارزش پول ملی می‌تواند مشکلات قابل توجهی را ایجاد کند. البته بعضا این موضوع مطرح می‌شود که کشورهای عربی با توجه به این‌که نرخ ارز پین‌شده‌ای با دلار دارند از بحران محفوظ می‌مانند اما اتفاقا باید گفت این کشورها گرچه در کوتاه‌مدت بتوانند با ذخایر ارزی خود در برابر ضربه احتمالی مقاومت کنند اما ضربه‌ای که می‌تواند این موضوع در میان‌مدت به این کشورها وارد کند ویران‌کننده بوده و می‌تواند مشکلات زیادی را برای آن‌ها به دنبال داشته باشد. اقتصاد ایران طی ده سال اخیر دو بار تجربه کاهش شدید درآمد نفتی را داشته است که اثرات آن تورم‌ها سنگین را رقم زده است. 

 بر این اساس بعید است که کشورهای عربی از این موضوع غافل باشند که سطوح پایین قیمت نفت می‌تواند چه آسیب سنگینی را برای آن‌ها رقم بزند. البته ممکن است که واقعیت‌های اقتصادی دیگری وجود داشته باشد اما بررسی‌ها اولیه کاملا از وابستگی شدید اقتصاد این کشورها به نفت حکایت دارد که حذف ناگهانی این درآمد نفتی می‌تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد؛ در مطلبی به صورت خلاصه وابستگی اقتصاد روسیه و عربستان به نفت بررسی شده بود. البته افزایش تولید می‌تواند بخشی از این موضوع را جبران کند اما اهرم افت قیمت شدید یک ماه اخیر بیش از افزایش مقدار تولید به نظر می‌رسد.  

 اما این تمام ماجرا نیست و از سوی دیگر افت قیمت نفت می‌تواند به ورشکستگی کامل نفت شیل ختم شود. گرچه این صنعت مانند 4 سال قبل به دنبال کاهش هزینه‌های تولید خواهد بود که در نتیجه آن بهای تمام‌شده خود را کاهش داده و تولید نفت را نگه دارد اما برای سطوح کنونی قیمت نفت تولیدکنندگان نفت شیل باید هزینه تولید خود را تا بیش از 60 درصد کاهش دهند و این موضوع در کوتاه‌مدت واقعا دور از انتظار است. از طرفی شاید به پشتوانه Hedge fund ادامه تولید این شرکت‌ها را شاهد باشیم اما ادامه این رویه می‌تواند به بحران عظیم در این شرکت‌های سرمایه‌گذاری ختم شود و اثرات خود را در دیگر بخش‌های اقتصادی آمریکا نیز نشان دهد. 

 در این میان برخی عنوان می‌کنند که در وضعیت کنونی تعادل جدید در قیمت‌های کنونی ممکن است به دنبال کاهش محسوس تقاضای نفت و محصولات نفتی ایجاد شود. افت شدید تقاضای نفت در کوتاه‌مدت شاید با ادامه‌‌دار شدن فضای کنونی و قرنطینه کشورهای مختلف به دنبال کرونا رخ دهد. بر این اساس در حالی‌که افت شدید قیمت نفت می‌تواند به شکل‌گیری بحران در کشورهای وابسته به نفت ختم شود و همین موضوع می‌تواند بار دیگر این کشورها به سمت توافق دوباره برای افزایش قیمت سوق دهد از سوی دیگر کاهش شدید تقاضا می‌تواند تعادل جدید قیمتی را رقم بزند و بحرانی که طی دهه‌های آتی‌ انتظار کشورهای نفتی را می‌کشید (به دنبال انتظار برای کاهش تقاضا نفت و سوخت‌ها فسیلی در دهه‌ها آینده) طی میان‌مدت رقم بخورد.